Chuyển đổi nghề giã cào cần sớm có giải pháp quyết liệt

Tuy nhiên, số lượng tàu hành nghề giã cào trên địa bàn hiện vẫn còn nhiều, việc này đòi hỏi ngành thủy sản sớm có giải pháp quyết liệt hơn nhằm bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Theo thống kê của Chi cục Thủy sản tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, tính đến nay, tổng số tàu cá hành nghề giã cào trên địa bàn tỉnh hiện còn 1.761 chiếc, chiếm 28,20% tổng số tàu cá khai thác cả tỉnh.

Những năm qua, tàu giã cào đóng góp đến hơn 70% tổng sản lượng thủy hải sản khai thác của toàn tỉnh, với hơn 220 ngàn tấn/năm, tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động nghề biển.

Tuy nhiên, nghề này lại phá hủy môi trường, sinh vật tầng đáy, làm mất cân bằng hệ sinh thái biển, làm cạn kiệt nguồn lợi thủy sản, gây hại đến những loài thủy sản cần được bảo vệ như: rạng san hô, rùa biển, vích, đồi mồi, bò biển…

Theo Nghị định số 33/2010/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động khai thác thủy sản, không cho phép tàu công suất 90 CV trở lên hành nghề giã cào hoạt động tại tuyến bờ và tuyến lộng.

Tuy nhiên, tàu hành nghề giã cào bay sử dụng máy công suất lớn từ 150-800 CV và thường hoạt động ở vùng biển có độ sâu 30 m trở vào bờ. Do đó, các tàu giã cào bay đã vi phạm quy định về tuyến khai thác và vi phạm về đánh bắt hải sản non, hủy hoại nguồn lợi hải sản.

Ông Nguyễn Trường Quang, ngư dân ở xã Phước Hưng (huyện Long Điền) cho biết, ngày trước, các phương tiện giã cào chủ yếu có công suất nhỏ (chỉ từ 90-300 CV), khi đánh bắt thường phải liên lạc với các phương tiện hành nghề câu, rê hoặc vây để tránh. Nhưng một, hai năm trở lại đây, đội tàu hàng nghìn chiếc, công suất lớn thì tàu giã cào không ngại bất cứ phương tiện nào.

Tàu giã cào kéo rách lưới, làm hư neo của những phương tiện khác trở thành chuyện thường ngày. Bên cạnh đó, tình trạng khai thác hải sản kiểu tận diệt của phương tiện giã cào đã làm ngư trường khai thác ngày càng cạn kiệt.

Ông Lê Văn Lâm (ngư dân hành nghề thuyền thúng ngụ xã Bình Châu, huyện Xuyên Mộc) cho biết: “Trước đây, chỉ cần ra xa bờ vài ba hải lý là đã có thể đánh bắt hải sản, còn giờ đây, nhiều tàu nhỏ phải theo tàu đi cách xa cả chục hải lý mới có hy vọng”.

Trước tình hình sai phạm của tàu giã cào bay, những năm qua, các ngành chức năng trong tỉnh đã triển khai nhiều biện pháp để quản lý hoạt động nghề giã cào bay trên vùng biển Bà Rịa-Vũng Tàu như: cấm nghề giã cào bay hoạt động khai thác thủy sản trong mùa sinh trưởng của các loài hải sản; cấm đóng mới phát triển tàu cá làm nghề giã cào bay…

Đồng thời, ngành thủy sản tỉnh phối hợp với các đơn vị thành lập các đoàn thường xuyên kiểm tra, kiểm soát bảo vệ nguồn lợi trên biển. Tuy nhiên, hoạt động của nghề giã cào bay trái phép vẫn diễn ra ngày càng phức tạp.

Ông Nguyễn Thành Cường, Chánh Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết, do hoạt động trong ngư trường dồi dào, khả năng thu lợi nhuận cao nên nhiều tàu giã cào bất chấp quy định, sẵn sàng chống đối với lực lượng chức năng bằng nhiều hình thức như: đe dọa, cản trở không cho tàu kiểm tra tiếp cận, bắt giữ lực lượng kiểm tra…

Theo thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh, ngoài 1.765 phương tiện giã cào của ngư dân địa phương, trên vùng biển Bà Rịa-Vũng Tàu thường xuyên có khoảng 1.000 tàu giã cào của các tỉnh khác đến hoạt động.

Ðể quản lý các phương tiện đánh bắt trên biển, ngoài đơn vị thanh tra chuyên ngành thủy sản thuộc ngành nông nghiệp tỉnh còn có lực lượng kiểm ngư cùng một số lực lượng chuyên ngành khác. Tuy nhiên, khi lực lượng chức năng vừa rời đi thì các tàu giã cào lại tiếp tục hoạt động trái phép.

Đặc biệt, các tàu giã cào thường hoạt động vào ban đêm, nên việc nắm bắt phát hiện việc khai thác của các tàu này cũng rất khó khăn. Thêm vào đó, nhiều ngư dân cũng không dám thông báo đến các lực lượng chức năng khi phát hiện các tàu giã cào hoạt động ngoài biển do sợ “trả thù”.

Ông Trần Văn Cường, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết, tỉnh đã có quy hoạch phát triển nghề khai thác thủy hải sản theo hướng giảm dần những nghề xâm hại đến nguồn lợi và môi trường sinh thái, duy trì, phát triển nghề có tính thân thiện với môi trường như lưới vây khơi, rê khơi, nghề câu khơi kết hợp chụp mực…

Mục tiêu đến năm 2020, số lượng tàu giã cào chỉ dừng ở 1.450 chiếc. Ðể triển khai quy hoạch, Chi cục Thủy sản tỉnh đã gửi thông báo đến tất cả cơ sở đóng, sửa tàu thuyền trên địa bàn, yêu cầu không nhận hợp đồng đóng mới đối với các loại tàu làm nghề giã cào.

Để quản lý chặt chẽ hoạt động của nghề giã cào bay, trong thời gian tới, Sở sẽ phối hợp với các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức trách nhiệm của ngư dân để bảo vệ nguồn lợi thủy sản; tiếp tục vận động ngư dân chuyển đổi nghề phù hợp từ giã cào sang ngành nghề khai thác thủy sản khác; tăng cường phối hợp với lực lượng biên phòng tổ chức tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm.

Bên cạnh đó, xây dựng và nhân rộng các mô hình quản lý cộng đồng tại các địa phương ven biển theo hướng giao quyền quản lý, khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản vùng biển ven bờ cho tổ cộng đồng ngư dân của các xã ven biển. Đồng thời, nghiên cứu đề xuất tham mưu UBND tỉnh các phương án hỗ trợ ngư dân chuyển đổi nghề để đẩy nhanh việc giảm số lượng tàu giã cào, góp phần vào bảo vệ nguồn lợi thủy sản ở vùng biển Bà Rịa-Vũng Tàu.