Vệ tinh NanoDragon của Việt Nam chính thức bàn giao cho Nhật Bản ngày 17/8/2021. Ảnh: Cơ quan Nghiên cứu và Phát triển Hàng không Vũ trụ Nhật Bản/JAXA/TTXVN phát
Đó là các vệ tinh ARICA (của Trường Đại học Aoyama Gakuin, Nhật Bản) và vệ tinh NanoDragon của Việt Nam.
NanoDragon là vệ tinh được nghiên cứu, thiết kế, chế tạo 100% tại Việt Nam. Vệ tinh được phóng thành công lên quỹ đạo đồng bộ mặt trời ở độ cao 560 km vào ngày 9/11/2021 tại Trung tâm Vũ trụ Uchinoura ở tỉnh Kagoshima, Nhật Bản.
Vệ tinh là sản phẩm của Đề tài "Nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, phóng và vận hành thử nghiệm vệ tinh siêu nhỏ cỡ nano" thuộc "Chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia về công nghệ vũ trụ giai đoạn 2016 - 2020" do Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam chủ trì, nhằm thực hiện "Chiến lược phát triển và ứng dụng khoa học và công nghệ vũ trụ đến năm 2030" đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào ngày 4/2/2021.
NanoDragon là vệ tinh dạng cubesat lớp nano nặng 3,8 kg với kích thước tiêu chuẩn 3U (100 x 100 x 340,5 mm). Vệ tinh NanoDragon được phát triển với mục đích chứng minh có thể dùng công nghệ chùm vệ tinh cỡ siêu nhỏ để thu tín hiệu nhận dạng tự động tàu thủy sử dụng cho mục đích tránh bị va chạm hoặc kết hợp dữ liệu để theo dõi, giám sát phương tiện trên biển. Vệ tinh NanoDragon cũng được thiết kế để nhằm xác minh chất lượng của hệ thống điều khiển và xác định tư thế vệ tinh và một máy tính tiên tiến mới được phát triển riêng dành cho vệ tinh cỡ nhỏ.
Theo Phó Tổng giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, vệ tinh NanoDragon có 3 đường truyền thông: đường truyền dữ liệu đo xa (thông tin về trạng thái của vệ tinh) từ vệ tinh phát xuống mặt đất ở dải tần UHF; đường phát lệnh điều khiển từ mặt đất lên ở dải tần VHF; đường truyền dữ liệu nhiệm vụ từ vệ tinh xuống mặt đất ở băng tần S. Hiện trạm mặt đất chưa thu được thông tin ở đường truyền dữ liệu đo xa ở dải UHF do đó các thông số trạng thái chi tiết của vệ tinh là chưa xác định được.
Trong quá trình chuẩn bị phóng, vệ tinh NanoDragon đã vượt qua 4 vòng kiểm tra an toàn phóng của Cơ quan Thám hiểm Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (JAXA) với nhiều tiêu chuẩn khắt khe và các thử nghiệm quan trọng về môi trường như: các thử nghiệm môi trường nhiệt chân không trong 82 giờ, các thử nghiệm về rung động (thử nghiệm tìm tần số dao động riêng, rung động hình sin, rung động ngẫu nhiên, rung động sine burst), thử nghiệm về sốc và các thử nghiệm chức năng khác. Vệ tinh cũng đã vượt qua các vòng kiểm tra tại Việt Nam và được phép gửi sang Nhật Bản tham gia phóng theo kế hoạch của JAXA từ ngày 6/8/2021.
Toàn bộ quá trình thử nghiệm tại Nhật bản được thực hiện và giám sát chặt chẽ với các đại diện đến từ 5 đơn vị liên quan: Trung tâm Vũ trụ Việt Nam - nơi chế tạo vệ tinh, Viện công nghệ Kyushu - nơi thử nghiệm, JAXA - Cơ quan phóng, HIREC - công ty đầu mối của JAXA thực hiện các hoạt động liên quan đến an toàn phóng và MEISEI - công ty đối tác của Trung tâm Vũ trụ Việt Nam tại Nhật Bản, đơn vị cung cấp thiết bị thử nghiệm tiên tiến là máy tính trung tâm cho vệ tinh NanoDragon. Kết quả là tất cả các chỉ số của vệ tinh đều đạt tiêu chuẩn và được phép tham gia phóng.
Đến nay, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam đã thực hiện các công việc liên quan đến theo dõi, vận hành vệ tinh NanoDragon gồm: bám sát thông tin về quỹ đạo của vệ tinh NanoDragon để theo dõi, vận hành điều khiển vệ tinh; theo dõi, vận hành trạm mặt đất 2 lần 1 ngày vào khoảng 9 giờ 30 phút sáng và 9 giờ 30 phút tối tại Trạm mặt đất tại Khu công nghệ cao Hòa Lạc; gửi các lệnh điều khiển vệ tinh ở băng tần VHF để dò tìm tín hiệu ở băng S; phối hợp với cộng đồng (Satnogs) để thu tín hiệu vệ tinh, trong đó có 2 trạm có khả năng gửi lệnh lên vệ tinh NanoDragon và thu tín hiệu ở băng S. Trung tâm cũng thực hiện việc tìm kiếm, sàng lọc mọi dữ liệu liên quan đến tín hiệu vệ tinh NanoDragon trên cộng đồng Satnogs; trao đổi, phân tích các khả năng tình huống có thể xảy ra trên vệ tinh và các tìm kiếm giải pháp với MEISEI và JAXA.
Phó Tổng giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam Lê Xuân Huy khẳng định: "Hiện nay, các kỹ sư của Trung tâm Vũ trụ Việt Nam vẫn tiếp tục nỗ lực tìm kiếm tín hiệu của NanoDragon. Chúng tôi tin rằng quá trình chế tạo NanoDragon đã mang lại nhiều kinh nghiệm và bài học quý giá cho các kỹ sư cũng như cán bộ của Trung tâm trong tất cả các giai đoạn".