Trụ sở của Google ở California, Mỹ. Ảnh: Kyodo/TTXVN
Theo tờ Politico, thẩm phán Amit Mehta khẳng định Google đã vi phạm luật chống độc quyền khi kiểm soát tới 90% thị trường tìm kiếm trực tuyến thông qua các thỏa thuận mặc định với Apple, Samsung và các nhà mạng. Tuy nhiên, ông cho rằng việc buộc Google phải tách Chrome và Android là quá mạnh tay. Thay vào đó, tòa án yêu cầu Google phải chia sẻ một phần dữ liệu tìm kiếm với đối thủ và cấm ký các thỏa thuận độc quyền, bao gồm việc cài đặt sẵn công cụ tìm kiếm và sản phẩm trí tuệ nhân tạo của hãng trên các thiết bị di động.
Phán quyết này được đánh giá là quyết định chống độc quyền quan trọng nhất liên quan tới Big Tech kể từ nỗ lực thất bại nhằm chia tách Microsoft hồi đầu những năm 2000. Giới chuyên gia nhận định Google nhiều khả năng sẽ kháng cáo, thậm chí đưa vụ việc lên Tòa án Tối cao.
Trong tuyên bố cùng ngày, Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Pam Bondi hoan nghênh phán quyết, khẳng định chính quyền sẽ tiếp tục các nỗ lực pháp lý để buộc các tập đoàn công nghệ chịu trách nhiệm về hành vi độc quyền.
Dù tránh được kịch bản tồi tệ nhất là bị chia tách, Google vẫn đối mặt với những ràng buộc pháp lý nghiêm ngặt. Giáo sư luật Rebecca Haw Allensworth (Đại học Vanderbilt) nhận định: “Google phải coi đây là một rủi ro thực sự trong tương lai. Quyết định này tạo ra hiệu ứng "kiềm chế", buộc các công ty công nghệ phải thận trọng hơn với hành vi độc quyền”.
Vụ kiện chống độc quyền đối với Google khởi đầu từ nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump, được đưa ra xét xử dưới thời Tổng thống Joe Biden và nay tiếp tục trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump. Đây mới chỉ là một trong hai vụ kiện lớn mà Google phải đối mặt trong năm nay. Vụ kiện còn lại liên quan đến hoạt động kinh doanh quảng cáo trực tuyến trị giá gần 300 tỷ USD của tập đoàn này, với phiên xét xử dự kiến diễn ra cuối tháng 9.
Không chỉ Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) cũng đang tăng cường giám sát ngành công nghệ. Ngày 1/9, Google tạm thời thoát khỏi án phạt liên quan đến hoạt động quảng cáo trực tuyến sau khi Ủy viên Thương mại EU Maros Sefcovic quyết định hoãn đưa ra mức phạt.
Các chuyên gia cho rằng phán quyết đối với Google phản ánh thách thức lớn hơn trong việc áp dụng luật chống độc quyền truyền thống vào các tập đoàn công nghệ hiện đại, vốn cung cấp nhiều dịch vụ miễn phí nhưng lại kiểm soát lượng dữ liệu khổng lồ và duy trì vị thế thống lĩnh.
Giáo sư Bill Kovacic (Đại học George Mason), cựu Chủ tịch Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC), nhận định: “Điều quan trọng ở đây là chính phủ đã chứng minh có thể thắng kiện khi áp dụng luật cạnh tranh cũ vào thị trường số hiện đại”.
Trong khi đó, Giáo sư Florian Ederer (Đại học Boston) tỏ ra hoài nghi tác động thực tế của phán quyết, cho rằng việc buộc Google chia sẻ dữ liệu hay cấm cài đặt mặc định có thể chưa đủ để giúp các đối thủ nhỏ vươn lên cạnh tranh.
Bên cạnh Google, nhiều tập đoàn công nghệ lớn khác cũng đang trong tầm ngắm của các cơ quan quản lý. Amazon dự kiến hầu tòa vào năm 2027 với cáo buộc hạn chế cạnh tranh trên nền tảng thương mại điện tử. Apple bị kiện vì thiết kế hệ sinh thái iPhone nhằm ràng buộc người dùng, còn Nvidia hiện bị Bộ Tư pháp Mỹ điều tra về thương vụ thâu tóm công ty khởi nghiệp AI Run:ai.
Phán quyết đối với Google được xem là một cảnh báo đối với các tập đoàn công nghệ lớn, trong bối cảnh Washington và Brussels đều gia tăng sức ép nhằm kiểm soát quyền lực thị trường của những doanh nghiệp này.