Vật thể được cho là đang lao qua hệ Mặt Trời với tốc độ khoảng 60 km/giây so với Mặt Trời. Ảnh: Getty Images.
Theo tờ The Guardian ngày 3/7, vật thể này ban đầu có tên định danh tạm thời A11pl3Z, nay chính thức được đặt tên là 3I/Atlas. Thiên thể được Hệ thống cảnh báo sớm về phát hiện tiểu hành tinh (Atlas) đặt tại Rio Hurtado (Chile) phát hiện hôm 2/7. Các dữ liệu bổ sung từ nhiều kính thiên văn trên thế giới cho thấy 3I/Atlas di chuyển với tốc độ khoảng 60 km/giây so với Mặt Trời, có quỹ đạo hyperbolic với độ lệch tâm cao và đang hướng về chòm sao Nhân Mã. Điều này cho thấy đây nhiều khả năng là một vật thể xuất phát từ bên ngoài hệ Mặt Trời.
Nếu được xác nhận, 3I/Atlas sẽ trở thành thiên thể liên sao thứ ba từng được con người ghi nhận, sau Oumuamua (năm 2017) và 2I/Borisov (năm 2019). Tiến sĩ Mark Norris, giảng viên cao cấp về thiên văn tại Đại học Central Lancashire (Anh), nhận định: “Nếu được xác nhận, phát hiện này tiếp tục củng cố giả thuyết rằng các vật thể liên sao tự do di chuyển qua thiên hà là tương đối phổ biến.”
Có dấu hiệu hoạt động sao chổi
Ban đầu, bản chất của 3I/Atlas chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, Trung tâm Tiểu hành tinh đã quan sát thấy các dấu hiệu cho thấy đây là một sao chổi, với lớp bụi và khí (coma) và có đuôi ngắn. Do đó, nó còn được đặt tên bổ sung là C/2025 N1. Một số ước tính sơ bộ cho rằng thiên thể này có thể đạt đường kính khoảng 20 km - thậm chí lớn hơn thiên thạch từng gây ra sự kiện tuyệt chủng khủng long. Tuy nhiên, NASA khẳng định sao chổi này sẽ không gây ra bất kỳ rủi ro nào cho Trái Đất. “Sao chổi này không gây ra mối đe dọa nào cho Trái Đất và sẽ duy trì khoảng cách an toàn ít nhất 1,6 đơn vị thiên văn (khoảng 240 triệu km)”, cơ quan này cho biết.
Giáo sư Colin Snodgrass (Đại học Edinburgh) cho rằng kích thước thực tế của 3I/Atlas có thể nhỏ hơn so với ước tính ban đầu, vì phần lớn ánh sáng quan sát được có thể đến từ lớp bụi và khí bao quanh sao chổi, chứ không phải hoàn toàn từ hạt nhân rắn bên trong.
Sẽ tiến gần Mặt Trời vào cuối năm 2025
Theo tính toán, 3I/Atlas sẽ tiếp cận gần nhất với Mặt Trời vào khoảng ngày 30/10/2025, khi đạt khoảng cách gần 209 triệu km, tức bên trong quỹ đạo sao Hỏa. Sau đó, sao chổi sẽ tiếp tục di chuyển ra khỏi hệ Mặt Trời. Tiến sĩ Norris cho rằng khi đến gần hơn, thiên thể sẽ sáng rõ hơn, trở thành mục tiêu quan sát thú vị cho các nhà thiên văn nghiệp dư.
Nhà thiên văn học Jake Foster (Đài quan sát Hoàng gia Greenwich) cho biết hiện sao chổi này chưa thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng có thể quan sát qua kính thiên văn nghiệp dư phù hợp từ cuối năm 2025 đến đầu năm 2026. Dự án Kính viễn vọng Ảo cũng đã thông báo sẽ phát trực tiếp hình ảnh theo dõi 3I/Atlas trên YouTube vào khoảng 5 giờ sáng ngày 4/7 (theo giờ Việt Nam), mang đến cơ hội cho những người yêu thiên văn trên toàn thế giới chiêm ngưỡng.