Biểu tượng OpenAI và ChatGPT. Ảnh: AFP/TTXVN
Giám đốc điều hành Nvidia Jensen Huang ước tính tổng đầu tư cho hạ tầng AI toàn cầu có thể đạt 3.000 - 4.000 tỷ USD vào cuối thập kỷ này, phần lớn đến từ chính các công ty công nghệ. Cuộc đua này đang gây sức ép lớn lên lưới điện và đẩy năng lực xây dựng của ngành tới giới hạn.
Microsoft và thương vụ mở màn với OpenAI
Năm 2019, Microsoft khởi động làn sóng AI khi đầu tư 1 tỷ USD vào OpenAI, đồng thời trở thành nhà cung cấp đám mây độc quyền cho startup này. Khi nhu cầu huấn luyện mô hình AI tăng mạnh, phần lớn vốn đầu tư chuyển thành tín dụng sử dụng dịch vụ Azure. Đến nay, tổng vốn rót vào OpenAI của Microsoft đã gần 14 tỷ USD – khoản đầu tư được kỳ vọng sinh lời lớn khi OpenAI chuyển sang mô hình vì lợi nhuận.
Mối quan hệ này thay đổi từ đầu năm nay khi OpenAI ngừng sử dụng độc quyền Azure, chỉ ưu tiên Microsoft nếu đáp ứng được nhu cầu. Đồng thời, Microsoft cũng phát triển các mô hình nền tảng riêng để giảm phụ thuộc. Mô hình hợp tác kiểu này nhanh chóng lan rộng: Anthropic nhận 8 tỷ USD từ Amazon, Google Cloud ký kết với các công ty AI nhỏ, còn chính OpenAI tiếp tục huy động thêm 100 tỷ USD từ Nvidia để mở rộng hạ tầng GPU.
Oracle vươn lên thành “ông lớn” mới
Oracle nổi lên mạnh mẽ với hàng loạt thỏa thuận quy mô lớn. Tháng 6/2025, hãng ký hợp đồng cung cấp dịch vụ đám mây trị giá 30 tỷ USD với OpenAI – lớn hơn toàn bộ doanh thu đám mây của Oracle trong năm tài chính trước. Ba tháng sau, công ty công bố thêm một hợp đồng trị giá 300 tỷ USD kéo dài 5 năm, bắt đầu từ năm 2027, đưa giá cổ phiếu tăng vọt và giúp nhà sáng lập Larry Ellison trở thành người giàu nhất thế giới trong thời gian ngắn.
Dù chưa chi tiêu, các hợp đồng này đã củng cố vị thế của Oracle như một trong những nhà cung cấp hạ tầng AI hàng đầu toàn cầu.
Meta và cuộc đua xây dựng trung tâm dữ liệu
Biểu tượng của Tập đoàn Meta. Ảnh: AFP/TTXVN
Với những “ông lớn” đã có nền tảng như Meta, bài toán hạ tầng sẽ phức tạp hơn. CEO Meta Mark Zuckerberg cho biết công ty dự kiến chi 600 tỷ USD cho hạ tầng tại Mỹ đến hết năm 2028. Riêng nửa đầu năm 2025, Meta đã tăng chi thêm 30 tỷ USD so với cùng kỳ, chủ yếu để phục vụ chiến lược AI.
Bên cạnh các hợp đồng đám mây lớn như thỏa thuận 10 tỷ USD với Google Cloud, Meta đang xây dựng hai trung tâm dữ liệu khổng lồ. Dự án Hyperion tại Louisiana rộng 2.250 mẫu đất, trị giá khoảng 10 tỷ USD và cung cấp công suất tính toán 5 gigawatt, sử dụng năng lượng từ nhà máy điện hạt nhân địa phương. Trung tâm nhỏ hơn Prometheus ở Ohio dự kiến hoạt động năm 2026, sử dụng khí tự nhiên.
Tuy nhiên, sự bùng nổ hạ tầng cũng kéo theo rủi ro môi trường. Chatbot xAI của tỷ phú Elon Musk đã xây dựng nhà máy điện kết hợp trung tâm dữ liệu ở Tennessee, nhanh chóng trở thành một trong những nguồn phát thải lớn nhất khu vực.
Stargate - dự án AI lớn nhất lịch sử?
Hai ngày sau khi nhậm chức nhiệm kỳ hai, Tổng thống Donald Trump công bố dự án “Stargate” trị giá 500 tỷ USD - liên doanh giữa SoftBank, OpenAI và Oracle nhằm xây dựng hạ tầng AI tại Mỹ. SoftBank sẽ cấp vốn, Oracle phụ trách xây dựng với sự tư vấn của OpenAI, còn chính quyền Tổng thống Trump cam kết dỡ bỏ các rào cản pháp lý.
Tuy nhiên, dự án sớm vấp phải nghi ngờ về khả năng tài chính và khó đạt đồng thuận giữa các bên. Dù vậy, công trình vẫn đang triển khai với tám trung tâm dữ liệu tại Abilene, Texas, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2026.
Cuộc đua hạ tầng AI đang trở thành chiến trường chiến lược mới của ngành công nghệ. Với hàng nghìn tỷ USD được cam kết đầu tư và hàng loạt dự án quy mô chưa từng có, các tập đoàn công nghệ lớn không chỉ cạnh tranh về mô hình AI mà còn về nền tảng tính toán - yếu tố quyết định sức mạnh công nghệ trong nhiều năm tới.