Mối quan hệ giữa ông trùm công nghệ Nhật Bản và Tổng thống Trump

Theo tờ Politico ngày 21/1, ông Son có lẽ là ông trùm công nghệ quyền lực nhất nhưng không phải là cái tên quen thuộc với nhiều người. Sau khi chơi golf sáu giờ với ông Trump, ông Son đã cam kết đầu tư 100 tỷ USD vào nền kinh tế Mỹ, gấp đôi số tiền mà ông đã cam kết trong một cuộc gặp tương tự tại Tháp Trump vào tháng 12/2016.

Giống như ông Trump, ông Son là một người thích gây ấn tượng và các tuyên bố về đầu tư của ông thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ dành cho nền kinh tế Mỹ.

Trong nhiều năm, ông Son đã đóng vai trò là cầu nối giữa Mỹ, châu Á và Trung Quốc. Ông là người hưởng lợi chính của “siêu toàn cầu hóa”, thời kỳ tài chính không biên giới và thương mại không rào cản. Tuy nhiên, thế giới đã thay đổi kể từ khi ông Trump còn tại nhiệm. Trung Quốc và Mỹ đang tham gia cuộc đua vũ khí AI. Ông Trump đang tiếp tục với các biện pháp thuế quan nhằm vào hàng hóa Trung Quốc.

Giờ đây, người đàn ông được gọi là Masa này buộc phải chọn phe. Ông đã chọn nước Mỹ của ông Trump.

Vào tháng 11/2016, ông Trump, ông trùm bất động sản, người dẫn chương trình truyền hình thực tế và là người theo chủ nghĩa dân túy, đã đánh bại đối thủ Hillary Clinton trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Trong khi các người theo đường lối tự do và đảng Dân chủ lo lắng, ông Masa lại bình thản. Với ông, ai cũng tốt hơn Barack Obama, người đã ngăn cản SoftBank hợp nhất Sprint với T-Mobile để tạo ra một “thế lực thứ ba” trên thị trường viễn thông Mỹ. Ngược lại, ông Trump là người bạn thân thiết của các doanh nghiệp lớn.

Ông Masa đã tìm hiểu khả năng gặp mặt tại Tháp Trump. Ông Sheldon Adelson, tỷ phú sở hữu casino ở Las Vegas và là nhà tài trợ lớn nhất của ông Trump, đã giới thiệu ông. Sức mạnh chính trị của ông Adelson là rất lớn. Sau này, ông sẽ là người đứng sau việc ông Trump chuyển đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv đến Jerusalem vào năm 2018. Còn đối với ông Masa, ông Adelson vẫn cảm kích vì tỷ phú Nhật Bản đã giúp ông mua lại hội chợ thương mại Comdex đang trên đà suy thoái với giá 842 triệu USD, giúp ông vay được những khoản tiền lớn hơn để tài trợ cho đế chế sòng bạc toàn cầu.

Trước cuộc gặp năm 2016 với tổng thống đắc cử, ông Masa đã được ông Adelson và ông Steve Schwarzman, tỷ phú đầu tư tư nhân và Giám đốc điều hành Blackstone, chuẩn bị kỹ lưỡng. Cả hai khuyên ông nên nhấn mạnh rằng SoftBank đang đầu tư vào Mỹ. Ông Masa lắng nghe cẩn thận. Sau đó, cầm chiếc iPad và cây bút, ông ngồi chờ trong phòng ở Tháp Trump.

Ông nói với ông Trump: “Đây là tầm nhìn tích cực của tôi cho chính quyền của ông. Tôi cam kết 50.000 việc làm với 50 tỷ USD đầu tư vào Mỹ”.

Từ “Sprint” và “T-Mobile” không bao giờ được ông Masa nhắc đến, mặc dù ông có đề cập đến việc bị chính quyền Obama thất hứa. Sau đó, ông đã phác thảo cam kết đầu tư hàng triệu đô la vào Mỹ từ phía Foxconn, công ty điện tử có trụ sở tại Đài Loan. Foxconn đã kiếm được một gia tài khi sản xuất iPhone của Apple tại các nhà máy ở Trung Quốc và tình cờ là đối tác kinh doanh lâu dài của SoftBank.

Ông Trump tỏ ra rất phấn khích: “Điều này thật tuyệt, chúng ta nên tweet về chuyện này. Ông nghĩ chúng ta nên tweet không? Chắc chắn rồi!”.

Ông Reince Priebus, khi đó là Chánh văn phòng Nhà Trắng mà ông Trump vừa đề cử, nói rằng có thể sẽ cần một số động tác thẩm định kỹ lưỡng. Ví dụ như nhà máy của Foxconn sẽ ở tiểu bang nào. “Hãy đặt nhà máy ở bất kỳ bang nào”, ông Trump trả lời.

Ông Masa chỉ vừa mới trình bày xong trang đầu tiên của bài thuyết trình. Ông Trump đã bắt đầu tweet thông tin tốt lành này ngay lập tức.

Cuối cuộc họp, ông Trump rút vào phòng tắm liền kề. Đúng lúc ông chuẩn bị dùng lược chải tóc trước gương, ông nhìn thấy ông Masa đang đứng chờ đợi bên ngoài. Ông Trump biết rằng khi chuẩn bị công bố một tin lớn, những chi tiết nhỏ mới là quan trọng nhất.

Ông tới chỗ ông Masa và khuyên về cách chải kiểu tóc tốt nhất, dường như không nhận ra rằng Giám đốc SoftBank đang bị hói ở đỉnh đầu. Ông Trump chải tóc ra phía sau một cách nhanh chóng rồi nhẹ nhàng vỗ nhẹ mái tóc vàng nhuộm của mình. Cuối cùng, tổng thống đắc cử gắn huy hiệu cờ Mỹ vào ve áo. Cả hai người chỉnh lại cà vạt, cả ông Trump và ông Masa đều đeo cà vạt đỏ, rồi xuống thang máy tới phòng khách.

Ông Trump nhanh chóng nhắc lại câu nói của ông Masa về 50.000 việc làm mới và 50 tỷ USD đầu tư vào Mỹ. Ông Masa mỉm cười trước máy quay truyền hình, nhưng trở nên lúng túng khi một phóng viên Mỹ nhầm ông với Terry Gou, Giám đốc Foxconn. Ông nói: “Không, không, không. Tôi là Masayoshi Son, và SoftBank không phải là một ngân hàng”.

Ngay sau đó, một cố vấn người Arab của ông Masa thấy chiếc iPhone của mình sáng lên với những tin nhắn từ Saudi Arabia. “Masa đang làm gì vậy? Đây là tiền của chúng ta mà!”, một người từ Quỹ Đầu tư Công Saudi Arabia hỏi.

Trong một hành động táo bạo điển hình, 50 tỷ USD mà ông Masa vừa cam kết đầu tư vào Mỹ là tiền trong Quỹ Tầm nhìn SoftBank 100 tỷ USD mà ông đã ra mắt vào tháng 10/2016. Tuy nhiên, phần lớn tiền của Quỹ Tầm nhìn đến từ các nước vùng Vịnh, đặc biệt là Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất.

Ông Terry Gou của Foxconn cũng bị bất ngờ trước động thái của ông Masa. “Ông đang làm cái quái gì vậy?”, ông này hỏi và đang nghĩ xem bỗng dưng công ty của mình lại trở thành bên cam kết đầu tư lớn vào Mỹ như thế nào.

Mặc dù mục đích ban đầu của Masa là cách mạng hóa ngành đầu tư mạo hiểm, nhưng hiệu quả thực tế lại dẫn đến việc định giá các công ty bị đẩy lên quá cao. Cộng thêm với lãi suất thấp kỷ lục của Cục Dự trữ Liên bang, dòng tiền đổ vào đã tạo ra một bong bóng công nghệ tương tự như thời kỳ dotcom.

Ông Masa đã tận dụng làn sóng này, đầu tư vào các ông lớn công nghệ Mỹ như Uber, WeWork và Slack, nhưng cũng đầu tư vào các “ông lớn” Trung Quốc như Didi Chuxing và ByteDance - công ty sở hữu TikTok. Tuy nhiên, khi chính sách “Nước Mỹ trên hết” của ông Trump leo thang thành một cuộc đối đầu toàn diện với Trung Quốc, duy trì cân bằng giữa phương Đông và phương Tây trở nên ngày càng khó khăn hơn đối với ông Masa.

Về mặt địa chính trị, SoftBank đang ở trung tâm chú ý. Phần lớn các khoản đầu tư của SoftBank Capital và Quỹ Tầm nhìn là ở thị trường Mỹ, tiếp theo là Trung Quốc. Tuy nhiên, SoftBank quá phụ thuộc vào cổ phần của mình trong Alibaba, đôi khi chiếm hơn 50% giá trị thị trường của SoftBank. SoftBank cũng bị ảnh hưởng về chính trị vì có cơ sở tại Trung Quốc, có mối quan hệ thương mại lâu dài với Huawei - nhà cung cấp thiết bị viễn thông thống trị thế giới và là đối tượng bị chính phủ Mỹ trừng phạt.

Một người trong SoftBank nói: “Chúng tôi đã trở thành đề tài câu chuyện ở Washington. Ông Masa thấy mình rơi vào tình thế khó xử”.

Ông Masa nhanh chóng hiểu rằng ông không thể tiếp tục mua tài sản ở Trung Quốc nữa. SoftBank và ông Masa buộc phải chọn phe. Ông nói: “Chúng tôi phải chọn và chúng tôi đã chọn Mỹ, châu Âu và Nhật Bản”.

Ông Masa và ông Trump đều là những người phi truyền thống, thường nói về những điều to lớn.

SoftBank cho biết nhờ có Quỹ Tầm nhìn, họ đã đầu tư hơn 70 tỷ USD vào hơn 250 công ty tại Mỹ. Những công ty này bao gồm Uber, Nvidia, Sprint, OpenAI và nhiều công ty khởi nghiệp.

Tổng thể, cuộc cách mạng AI thực sự mang tính chuyển đổi và Mỹ có lợi thế trong cuộc đua phát triển trí tuệ nhân tạo tạo sinh, thời điểm khi mà máy móc suy nghĩ nhanh hơn, học nhanh hơn và phản ứng nhanh hơn con người. Điều này không chỉ đòi hỏi sức mạnh tính toán lớn từ các trung tâm dữ liệu được đặt ở các vị trí chiến lược mà còn yêu cầu một lượng năng lượng khổng lồ. Trong cả hai trường hợp, SoftBank và ông Masayoshi Son đều có lợi tốt.

Ông Masa sở hữu 90% cổ phần của ARM Holdings, công ty thiết kế vi mạch tiên tiến mà các chip của họ thường có tốc độ cao nhưng tiêu thụ ít năng lượng. Các nguồn tin từ SoftBank xác nhận rằng mục tiêu tổng thể của ông là phát triển một siêu chip để cạnh tranh với Nvidia.

Giống như các ông lớn công nghệ khác ở Mỹ, những người đã tôn vinh hoặc đóng góp cho lễ nhậm chức của ông Trump, ông Masa biết tầm quan trọng của việc có một người bạn trong Nhà Trắng.

Tuy nhiên, việc giữ quan hệ tốt với ông Trump cũng có giới hạn. Khi tổng thống đắc cử yêu cầu ông gấp đôi cam kết lên 200 tỷ USD ngay lập tức, Giám đốc SoftBank đã cười và gọi ông Trump là một người đàm phán giỏi. Ông nói: “Tôi thực sự sẽ cố gắng. Dù vậy, tôi sẽ cần sự hỗ trợ của ông”.