Chân dung tân thủ lĩnh của Hezbollah

Phó thủ lĩnh được thăng chức

Phó thủ lĩnh Naim Qassem đảm nhận vị trí mới sau khi Israel tiến hành hàng loạt vụ ám sát các nhân vật cấp cao Hezbollah khiến lực lượng tại Liban rơi vào tình trạng thiếu hụt người lãnh đạo.

Ông Qassem đảm nhận chiếc ghế thủ lĩnh sau khi người tiền nhiệm Hassan Nasrallah bị ám sát tại Beirut vào cuối tháng 9 trong một cuộc không kích của Israel. Theo kênh Al Jazeera, vụ ám sát ông Nasrallah đã để lại khoảng trống lớn bên trong Hezbollah. Không những vậy, nhiều quan chức cấp cao khác của Hezbollah, trong đó có những nhân vật được đồn đoán sẽ kế nhiệm ông Nasrallah, cũng trở thành mục tiêu của Israel.

Đơn cử như người họ hàng của ông Nasrallah là Hashem Safieddine, trước đây được coi là ứng cử viên sáng giá nhất để nắm quyền lãnh đạo Hezbollah. Nhưng nhân vật này cũng tử vong trong một cuộc không kích của Israel vào Beirut, không lâu sau cái chết của ông Nasrallah.

Ông Qassem là một trong những nhân vật cuối cùng của nhóm lãnh đạo chính trị và tôn giáo đủ điều kiện để được bầu làm thủ lĩnh Hezbollah. Hezbollah khẳng định việc bổ nhiệm ông Qassem tuân thủ các nguyên tắc và mục tiêu của lực lượng này. Hezbollah đồng thời bổ sung rằng lực lượng này sẽ cầu nguyện để Chúa toàn năng chỉ dẫn ông Qassem trong sứ mệnh cao cả là lãnh đạo Hezbollah và cuộc kháng chiến Hồi giáo của nhóm.

Ông Qassem (71 tuổi), thường được gọi là "nhân vật số hai" của Hezbollah. Ông là một trong những học giả tôn giáo đã thành lập Hezbollah vào đầu những năm 1980 và có thâm niên tham gia hoạt động chính trị của người Hồi giáo dòng Shia.

Gắn bó với Hezbollah từ giai đoạn sơ khai

Ông Qassem sinh năm 1953 tại Beirut trong một gia đình gốc miền Nam Liban. Hoạt động chính trị của ông khởi đầu với Phong trào Amal của người Hồi giáo dòng Shi'ite Liban. Ông rời nhóm vào năm 1979 sau cuộc Cách mạng Hồi giáo Iran, cuộc cách mạng đã định hình nên tư duy chính trị của nhiều nhà hoạt động trẻ người Shi'ite Liban.

Qassem đã tham gia các cuộc họp dẫn đến sự hình thành Hezbollah để ứng phó với cuộc xâm lược Liban của Israel năm 1982. Ông là điều phối viên chính trong các chiến dịch bầu cử Quốc hội Liban của Hezbollah, kể từ khi lực lượng này lần đầu tiên tham gia tranh cử vào năm 1992.

Ông Qassem được bổ nhiệm làm phó thủ lĩnh vào năm 1991 bởi thủ lĩnh Hezbollah khi đó là Abbas al-Musawi, nhân vật đã tử vong trong cuộc tấn công bằng trực thăng của Israel vào năm sau đó.

Ông Qassem vẫn giữ vai trò của mình khi Nasrallah trở thành thủ lĩnh. Qassem từ lâu đã là một trong những người phát ngôn hàng đầu của Hezbollah, trả lời phỏng vấn với các phương tiện truyền thông nước ngoài, ngay cả khi các cuộc giao tranh xuyên biên giới với Israel diễn ra dữ dội trong năm qua.

Đặc điểm nổi bật của Qassem là ông đội khăn xếp màu trắng không giống như Nasrallah và Safieddine, những người đội khăn xếp màu đen để biểu thị địa vị là hậu duệ của Nhà tiên tri Muhammad.

Một trong những cố vấn tôn giáo cho ông Qassem là Đại giáo chủ Mohammad Hussein Fadlallah được kính trọng. Bản thân ông Qassem trong nhiều thập niên qua cũng tham gia giảng dạy tại các lớp về tôn giáo ở Beirut.

Ông còn nổi tiếng với tác phẩm xuất bản năm 2005 có tiêu đề “Hizbullah, the Story from Within” (tạm dịch: Hezbollah, câu chuyện từ bên trong). Cuốn sách này đã được dịch sang nhiều thứ tiếng.

Qassem là thành viên đầu tiên trong ban lãnh đạo cấp cao của Hezbollah công khai phát biểu trên truyền hình sau khi thủ lĩnh Nasrallah bị sát hại ngày 27/9. Ngày 30/9, ông Qassem cho biết Hezbollah sẽ chọn người kế nhiệm cố thủ lĩnh Nasrallah "sớm nhất có thể" và tiếp tục chiến đấu với Israel để đoàn kết với người Palestine. “Chúng tôi biết rằng cuộc chiến có thể kéo dài", ông chia sẻ trong bài phát biểu dài 19 phút. Ông còn khẳng định rằng Hezbollah vẫn sẵn sàng chiến đấu với Israel và giành chiến thắng.

Sau thủ lĩnh Nasrallah qua đời, ông Qassem đã có ba bài phát biểu trên truyền hình. Đáng chú ý, ông phát biểu bằng tiếng Arab, thay vì tiếng Liban như người tiền nhiệm Nasrallah ưa dùng.

Người tiếp nối?

Dưới đây là video về một phần phát biểu đầu tiên của ông Qassem vào ngày 30/10, sau khi được bổ nhiệm (nguồn: Reuters):

Ông Nicholas Blanford tại Hội đồng Đại Tây Dương nhận định với Al Jazeera về lựa chọn thủ lĩnh mới của Hezbollah: “Tôi không nghĩ nó báo hiệu thay đổi, nếu có, ông Qassem là dấu hiệu của sự tiếp nối”.

Trong bài phát biểu đầu tiên sau khi được bổ nhiệm, ông Qassem đã cảnh báo Thủ tướng Benjamin Netanyahu đồng thời dường như mở ra cánh cửa cho lệnh ngừng bắn với Israel.

Ông khẳng định: "Đối phương phải hiểu rằng việc ném bom vào các ngôi làng và thành phố sẽ không khiến chúng ta rút lui, sự kháng cự rất mạnh và có thể đưa cả thiết bị bay không người lái đến phòng của Thủ tướng Netanyahu”. Trước đó, ngày 19/10, một thiết bị bay không người lái từ Liban đã tấn công và phát nổ, gây hư hại cho dinh thự của Thủ tướng Israel Netanyahu.

Cũng trong phát biểu được ghi hình trước và đăng tải ngày 30/10, ông Qassem cho biết Hezbollah sẽ đồng ý ngừng bắn với Israel theo các điều khoản có thể chấp nhận được, nhưng một thỏa thuận khả thi vẫn chưa được đưa ra.

Phát biểu này lặp lại ngôn ngữ được sử dụng trong năm trước bởi cố thủ lĩnh Nasrallah, người cũng tuyên bố cởi mở với lệnh ngừng bắn, nhưng chỉ theo các điều khoản mà Hezbollah thấy phù hợp.

Tuy nhiên, ông Qassam không liên kết rõ ràng lệnh ngừng bắn ở Liban với việc chấm dứt xung đột ở Gaza. Trước đó, vào ngày 8/10, ông từng khẳng định rằng Hezbollah ủng hộ nỗ lực của Chủ tịch Quốc hội Liban Nabih Berri nhằm đảm bảo lệnh ngừng bắn. Đây cũng là lần đầu tiên Hezbollah không đề cập đến thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza như một điều kiện tiên quyết để lực lượng này ngừng giao tranh với Israel.