Đặc biệt, tại cuộc thi "Mô hình, chuyên đề, giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục", do Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bắc Ninh lần đầu tiên tổ chức; đã có nhiều mô hình, sáng kiến hay, thiết thực, góp phần tạo động lực cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên phấn đấu, hoàn thiện năng lực chuyên môn, đáp ứng yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục.
Khuyến khích phong trào tự học
Tự hào là ngôi trường khởi nguồn của phong trào "Nghìn việc tốt", những năm qua, Trường THCS Tam Sơn (thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh) đã lan tỏa mạnh mẽ phong trào trong nhà trường, góp phần khuyến khích học sinh tự học và rèn luyện.
Theo cô Ngô Thị Lan Hương, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Tam Sơn, một thời gian, có thực trạng học sinh các trường THCS còn nhiều khó khăn khi học tập, đặc biệt là việc tự học; nhiều giáo viên ít quan tâm đến rèn luyện kĩ năng phát triển toàn diện cho học sinh, chưa chú trọng phát triển kỹ năng tự học; một bộ phận không ít học sinh lười nghĩ, lười hoạt động, ỷ lại, càng học lên cao sức học càng đuối, mỗi nhà trường cần đưa phương pháp phát triển kỹ năng tự học vào mục tiêu dạy học.
Cô Ngô Thị Lan Hương, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Tam Sơn, hướng dẫn, khuyến khích các em học sinh tự đọc sách.
Phát huy phong trào đọc và học theo sách báo của nhà trường nhiều năm nay, cô đã mạnh dạn triển khai mô hình "Tủ sách Văn hóa đọc". Đây là giải pháp giáo dục sáng tạo, nhằm phát triển năng lực tự học của học sinh, đồng thời khuyến khích tinh thần yêu thích đọc sách và học hỏi chủ động. Giải pháp này không chỉ tạo ra môi trường học tập phong phú, mà còn giúp học sinh hình thành thói quen tự học, phát triển kỹ năng tìm kiếm và khai thác thông tin độc lập.
Do diện tích thư viện nhà trường nhỏ, hẹp, không chứa được nhiều sách, cô đã triển khai xây dựng mỗi lớp 1 “Tủ sách nghìn việc tốt”, mỗi tủ thường xuyên duy trì 60 đầu sách. Các loại sách được trang bị rất phong phú, đa dạng ở các lĩnh vực, phù hợp với các độ tuổi học sinh khối 6,7,8,9. Định kỳ 1-2 tháng cô đề xuất luân chuyển sách giữa các lớp để các con có thể đọc được nhiều sách.
Các em học sinh Trường THCS Tam Sơn tự giác đọc sách và đọc sách cho nhau nghe.
Nhằm tránh nhàm chán, thay đổi không khí đọc sách, cô phân công các bạn có kỹ năng đọc, giọng truyền cảm đọc cho cả lớp cùng nghiên cứu trong các giờ ra chơi, giải lao hay các buổi sinh hoạt chung. Để khuyến khích các con tự đọc, tự học, tạo hứng thú trong học tập, nhà trường tuyên dương trước cờ và có hình thức khen thưởng những bạn đọc nhiều sách, có biện pháp nhắc nhở những bạn chưa tích cực đọc.
Mô hình "Tủ sách văn hóa đọc" không chỉ giúp học sinh tiếp cận nguồn tài liệu phong phú, mà còn là công cụ quan trọng để phát triển năng lực tự học của các em. Các em có thể nâng cao khả năng tìm kiếm và khai thác thông tin; phát triển tư duy phản biện và sáng tạo. Nhờ vậy những năm gần đây, phong trào dạy và học trong nhà trường ngày càng phát triển, kết quả năm học sau cao hơn năm học trước.
Đọc sách đã trở thành thói quen của các em học sinh Trường.
Em Nguyễn Tiến Đoàn, lớp 8A, Trường THCS Tam Sơn chia sẻ: Mỗi tuần em thường mượn 2 cuốn sách từ tủ sách của lớp. Các sách chủ yếu về lịch sử, danh nhân, khoa học. Ngày nào em cũng bố trí thời gian học hợp lý để có thêm 1-2 giờ đồng hồ đọc sách vào buổi tối. Từ đó, dần dần giúp em hình thành thói quen, tạo hứng thú hơn trong học tập, tự nghiên cứu, khai thác, xử lý những tình huống ở các môn học khác nhau cũng như trong đời sống hằng ngày.
Ứng dụng công nghệ AI trong giảng dạy
Những năm gần đây, ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng phổ biến trong nhiều lĩnh vực. Hòa chung với xu thế đó, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào dạy và học tại Bắc Ninh đã góp phần phát huy hiệu quả tích cực.
Theo cô Phan Thị Thu Hiền, giáo viên Trường THPT Quế Võ số 1, thị xã Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh: Việc truyền tải các nội dung giảng dạy môn toán theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 còn có nhiều khó khăn, nhất là với nội dung "Tích phân" nên chưa tạo được hứng thú học tập cho học sinh, vì vậy, cô đã nghiên cứu ứng dụng phần mềm AI để giải quyết một số bài toán liên quan đến ứng dụng tích phân trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và thi học sinh giỏi cấp tỉnh. Việc ứng dụng các phần mềm và công nghệ AI, góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng hiện đại, phù hợp với yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Cô Phan Thị Thu Hiền, giáo viên Trường THPT Quế Võ số 1 ứng dụng công nghệ thông tin, AI vào trong giảng dạy.
Cô Phan Thị Thu Hiền cho biết, trải qua 5 tháng ứng dụng vào giảng dạy, các tương tác trong lớp học được chuyển đổi từ cô giảng, trò nghe sang tương tác trực tuyến với những hình ảnh minh họa sinh động qua các phần mềm, website. Từ đó, giúp học sinh hào hứng, tích cực trong lĩnh hội tri thức. Đặc biệt hơn, giáo viên có thể theo dõi tiến trình học và làm bài tập của học sinh qua các phần thống kê lớp học ở cuối mỗi bài học mà giáo viên đã tạo ra. Về phía giáo viên thì có thể kịp thời đôn đốc, nhắc nhở và tạo ra lộ trình phù hợp cho mỗi lớp dạy.
Em Nguyễn Minh Tuấn, lớp 12A7, Trường Trung học phổ thông Quế Võ số 1 cho biết: Môn Toán là môn học khó, khô khan, bởi vậy trong mỗi buổi học em rất căng thẳng, mong muốn lĩnh hội tri thức mà cô truyền đạt. Đến nay, được tiếp cận phương pháp dạy mới ứng dụng AI, với nhiều hình ảnh trực quan, cách tiếp cận vấn đề rất gần gũi. Qua đó, tạo hứng thú, giúp các em giảm căng thẳng, tiếp thu bài giảng tốt hơn.
Không chỉ ứng dụng trong giáo dục đại trà, phương pháp dạy học ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo còn được sử dụng rất hiệu quả đối với môi trường giáo dục chất lượng cao của tỉnh. Tại Trường THPT Chuyên Bắc Ninh, cô Ngô Thùy Dung đã sử dụng công cụ trí tuệ nhân tạo trong việc thiết kế bài tập kĩ năng đọc và nghe cho học sinh lớp chuyên Anh.
Cô Ngô Thùy Dung trao đổi với học sinh về chương trình học.
Theo cô Ngô Thùy Dung, giáo viên Trường THPT Chuyên Bắc Ninh: Trước đây, giáo viên thường chỉ dùng các bài tập có sẵn trong sách hoặc khai thác thêm từ nguồn internet để học sinh làm. Điều này khiến giáo viên cần rất nhiều thời gian để tìm nguồn, soạn bài cho học sinh trong khi đối tượng học sinh các lớp chuyên Anh, đặc biệt là học sinh trong đội tuyển quốc gia có kĩ năng làm bài đọc, nghe rất tốt…. Bởi vậy, nhiều năm nay, cô đã tìm tòi, trên cơ sở kinh nghiệm, kiến thức, sự nghiên cứu của bản thân và tìm đến công cụ hỗ trợ dạy học AI. Trí tuệ nhân tạo không chỉ hỗ trợ giáo viên thiết kế bài tập một cách hiệu quả mà còn giúp học sinh phát triển toàn diện hơn.
Cụ thể, AI có thể phân tích trình độ và phong cách học của từng học sinh để tạo ra các bài tập phù hợp. Đối với học sinh giỏi, AI có thể điều chỉnh độ khó và yêu cầu bài tập theo từng học sinh, giúp học sinh không cảm thấy nhàm chán với các bài tập quá dễ hoặc quá khó. Bên cạnh đó, AI có thể giúp phát hiện những lĩnh vực mà học sinh còn yếu và thiết kế bài tập tập trung vào những phần đó, giúp học sinh giỏi không chỉ phát huy tối đa khả năng mà còn hoàn thiện các kỹ năng còn thiếu. Cùng với đó, AI có thể tạo ra tài liệu học đa dạng; tích hợp các nguồn tài liệu thực tế; phát triển tư duy phản biện; giải quyết tình huống thực tế…
Cô Ngô Thùy Dung chia sẻ: Các bài giảng có ứng dụng công nghệ AI có giao diện bắt mắt, sáng tạo phù hợp nội dung bài giảng nhiều hơn so với trước đây cô vẫn tìm trên mạng. Đặc biệt, trong quá trình luyện file âm thanh, ứng dụng AI giúp học sinh có cơ hội tiếp cận với nhiều giọng ngôn ngữ. Việc đánh giá file đọc của học sinh cũng khách quan hơn khi sử dụng AI. Mặc dù AI có những lợi thế tích cực, tuy nhiên trong quá trình thiết kế bài giảng, giáo viên cần kiểm chứng, chỉnh sửa, cá nhân hóa, để mang lại hiệu quả cao, cô Dung bày tỏ.
Ứng dụng AI vào thiết kế bải giảng sẽ giúp học sinh hào hứng hơn trong học tập.
Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bắc Ninh, ông Nguyễn Thế Sơn cho biết: Thời gian qua, ngành luôn chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục, khuyến khích đổi mới phương pháp nâng cao chất lượng dạy và học. Đặc biệt, lần đầu tiên Bắc Ninh tổ chức Cuộc thi 'Mô hình, chuyên đề, giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục' trong khối giáo dục trung học và giáo dục thường xuyên. Sau ba tháng triển khai (từ tháng 11/2024), Cuộc thi đã thu hút được đông đảo cán bộ quản lý và giáo viên trong toàn tỉnh tham gia với 286 bài dự thi xuất sắc và có 11 giải Nhất được trao cùng nhiều giải thưởng khác. Sau Cuộc thi, Ban Tổ chức sẽ rút kinh nghiệm, triển khai định kỳ cho các năm học ngày càng hiệu quả hơn.
Qua cuộc thi, ngành đã lựa chọn, công nhận các mô hình tiêu biểu, các chuyên đề chất lượng và giải pháp hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trung học và giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh. Với những cách làm hay, Bắc Ninh sẽ nhân rộng những mô hình tiêu biểu, chất lượng trong công tác quản lý, dạy và học nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng hoạt động sinh hoạt chuyên môn; đẩy mạnh phong trào thi đua 'dạy tốt, học tốt, quản lý tốt' trong toàn ngành, ông Nguyễn Thế Sơn chia sẻ.