Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm nay (20/3) bắt đầu chuyến công du chính thức đầu tiên tới Ixraen và Palextin nhằm tìm cách cải thiện quan hệ với cả hai bên. Theo nhận định của hãng tin Reuters (Anh), chiếm lĩnh chương trình nghị sự của chuyến công du dự kiến kéo dài 3 ngày lần này sẽ là giải pháp đối phó với vấn đề hạt nhân của Iran và tiến trình hòa bình giữa Ixraen và Palextin.
Chương trình hạt nhân của Iran
Ixraen và Mỹ nhất trí rằng Iran không được phép sở hữu vũ khí hạt nhân, song hai nước đồng minh này lại bất đồng về vấn đề khi nào thì cần can thiệp quân sự nếu các biện pháp ngoại giao thất bại.
|
Obama và Netanyahu, hai nhà lãnh đạo vẫn chưa thể cùng nhìn về một hướng. Ảnh: Internet |
Năm ngoái, ông Thủ tướng Netanyahu đã vạch ra "giới hạn đỏ" đối với chương trình hạt nhân của Iran (không được phép sở hữu 240 kg urani làm giàu ở mức 20%) và cảnh báo Iran sẽ đạt được ngưỡng này vào mùa xuân hoặc mùa hè năm 2013. Còn Tổng thống Obama mới đây nói rằng Iran vẫn cần hơn 1 năm nữa mới có thể sở hữu vũ khí hạt nhân, đồng thời lặp lại cam kết với Ixraen rằng sử dụng sức mạnh quân sự vẫn là một lựa chọn của Mỹ.
Các quan chức Ixraen không giấu giếm mong muốn quân đội Mỹ, với sức mạnh hỏa lực lớn, sẽ phá hủy các cở sở hạt nhân nằm rải rác trên lãnh thổ Iran. Têhêran đang cải thiện hệ thống quốc phòng và Ixraen lo ngại rằng sớm muộn thì các máy bay chiến đấu của Ixraen sẽ không còn đủ khả năng phá hủy các cơ sở hạt nhân của Iran. Điều đó có nghĩa rằng khả năng Ixraen tự sử dụng sức mạnh quân sự của họ để chống lại Iran không còn nữa, buộc Ixraen phải hoàn toàn phụ thuộc vào Oasinhtơn.
Một nguồn thạo tin cho biết Nhà Trắng và Ixraen vẫn chưa đạt được đồng thuận về cách thức đối phó với Iran. Ông Obama sẽ nhấn mạnh tới sự cần thiết phải kiên nhẫn đợi các lệnh trừng phạt và các biện pháp ngoại giao phát huy hiệu quả. Các quan chức Mỹ hi vọng rằng cam kết đảm bảo an ninh cho Ixraen sẽ gây áp lực buộc ông Netanyahu phải tránh làm trầm trọng thêm tình hình trong khi đàm phán vẫn tiếp tục diễn ra.
Kế hoạch hòa bình Ixraen-Palextin
Tổng thống Obama chắc chắn sẽ thúc ép cả Ixraen và Palextin quay trở lại bàn đàm phán. Tuy nhiên, trước thềm chuyến công du, ông đã nói với các nhà lãnh đạo cộng đồng Do Thái tại Mỹ rằng ông không có ý định đưa ra một "kế hoạch hòa bình lớn" trong chuyến thăm Trung Đông lần này. Tuy nhiên, những người có mặt cho biết ông Obama không loại trừ khả năng sẽ đưa ra một sáng kiến mới trong 6 tháng hoặc 1 năm tới.
Ông Obama đã khôi phục các cuộc đàm phán hòa bình trực tiếp giữa hai bên vào năm 2010. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán này sớm sụp đổ khi ông Netanyahu từ chối đáp ứng yêu cầu của Palextin về việc mở rộng lệnh ngừng một phần việc xây dựng các khu định cư tại vùng lãnh thổ họ chiếm của Palextin. Cả Palextin và Ixraen đều cảm thấy bị Tổng thống Obama làm thất vọng.
Cả hai phía đều cho rằng nếu không có sự cam kết nghiêm túc của Mỹ, cơ hội để đạt được một thỏa thuận giữa hai bên gần như là không có. Tuy nhiên, hầu như không có nhà phân tích Mỹ nào cho rằng Tổng thống Obama sẽ đầu tư nhiều vốn liếng chính trị vào một thỏa thuận hòa bình rất khó đạt được, vốn đã trói buộc nhiều người tiền nhiệm của ông. Hơn nữa, sự xuất hiện của các nhân vật ủng hộ mạnh mẽ việc xây dựng các khu định cư trong chính phủ mới của ông Netanyahu cho thấy rất khó có khả năng đạt được bước đột phá trong vấn đề này.
“Cài đặt lại” mối quan hệ cá nhân?
Chuyến công du lần này cũng được kỳ vọng sẽ giúp làm hồi sinh mối quan hệ cá nhân giữa ông Obama và Netanyahu, vốn bấy lâu luôn ở trong trạng thái thù địch, nghi kỵ lẫn nhau.
Những người ủng hộ ông Netanyahu cáo buộc ông Obama hăm dọa đòi Ixraen phải nhượng bộ Palextin, đặc biệt trong vấn đề các khu định cư. Trong khi đó, những người ủng hộ Tổng thống Obama cho rằng ông Netanyahu đã can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2012, công khai ủng hộ ứng cử viên của đảng Cộng hòa Mitt Romney.
Mặc dù Tổng thống Obama đã chứng kiến mối quan hệ quân sự giữa hai nước trở nên gắn bó hơn bao giờ hết, tuy nhiên ông chưa bao giờ nhận được thiện cảm từ những người dân Ixraen bởi họ tức giận khi ông Obama không tới thăm Ixraen trong nhiệm kỳ đầu, trong khi lại có thời gian tới Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ.
TTK