Dự án thủy điện Pác Cáp do Công ty cổ phần thủy điện Sử Pán 1 xây dựng tại xã Sơn Thành (huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn) đã đi vào hoạt động từ tháng 6/2021. Để thực hiện dự án này, chủ đầu tư đã thu hồi đất của 146 hộ thuộc hai xã Sơn Thành và Văn Minh. Các hộ đã nhận tiền đền bù và nhất trí để dự án được triển khai. Tuy nhiên, đến tháng 8/2021, người dân một số thôn sống ở bên bờ lòng hồ thủy điện phát hiện ruộng, vườn, ao cá của gia đình không thuộc diện thu hồi, giải phóng mặt bằng cũng bị ngập sâu dưới nước.
Nước dâng làm ruộng lúa ngập không thể canh tác.
Ông Nông Văn Tưởng, Trưởng thôn Pác Liềng (xã Văn Minh, huyện Na Rì) cho biết, cả thôn có 16 hộ thì 14 hộ bị ảnh hưởng do nước dâng làm ngập đất canh tác. Ao cá không thể khai thác được vì nước dâng ngang bề mặt ao không tháo được nước trong ao. Việc đã xảy ra hơn 1 năm nhưng đến nay vẫn còn 2 hộ chưa được đền bù. Ông Nông Văn Tưởng mong muốn, cơ quan chức năng vào cuộc để người dân yên tâm.
Theo chị Lý Thị Thắm, Trưởng thôn Nà Dụ (xã Văn Minh), 9 hộ trên địa bàn có ruộng lúa, ao cá bị nước hồ ngập sâu mỗi khi thủy điện Pác Cáp tích nước. Do vậy, một số hộ rất khó khăn. Bà con trong thôn chỉ trông vào trồng cấy hai vụ trên ruộng, nay không canh tác được. Nhiều hộ phải đi làm thuê lấy tiền chi trả cho cuộc sống. Nguy cơ thiếu đói mùa giáp hạt luôn thường trực.
Ông Nông Văn Nghiêm, Chủ tịch UBND xã Văn Minh cho biết, thống kế cho thấy, có 46 gia đình và tổ chức bị ảnh hưởng từ tháng 8/2021; trong đó 40 hộ có đất đai, hoa màu bị ngập, 5 hộ bị ảnh hưởng đến ao cá, 1 trạm bơm không thể vận hành. Tổng diện tích bị ảnh hưởng gần 13.000 m2; trong đó có gần 6.000 m2 đất trồng lúa. Khi xây dựng dự án, Công ty cổ phần thủy điện Sử Pán 1 đã thu hồi đất của 146 hộ dân thuộc hai xã Sơn Thành và Văn Minh. Tuy nhiên, 46 hộ gia đình bị ảnh hưởng này lại nằm ngoài số hộ dân được thu hồi đất do mực nước dâng ở lòng hồ vượt ranh giới đã thu hồi đất. Đến nay, người dân vẫn chưa nhận được tiền đền bù, hỗ trợ thiệt hại từ doanh nghiệp vận hành nhà máy thủy điện Pác Cáp. Ngay sau khi sự việc xảy ra, xã đã cùng cơ quan có thẩm quyền thống kê, kiểm đếm thiệt hại và nhiều lần có ý kiến với doanh nghiệp đề nghị nhanh chóng đền bù, hỗ trợ thiệt hại cho người dân. Tuy nhiên đến nay, doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện.
Trước đó, khi có thông tin về việc nước dâng ra ngoài chỉ giới, Công ty cổ phần thủy điện Sử Pán 1 đã phối hợp với xã Văn Minh thu hồi diện tích đất bị ngập nhằm đảm bảo hoạt động lâu dài của nhà máy. Tuy nhiên, số diện tích này nằm ngoài dự án đã được phê duyệt nên mất nhiều thời gian để hoàn thiện thủ tục theo quy định.
Sự việc kéo dài, cuộc sống của 46 hộ dân bị ảnh hưởng lớn. Ruộng bị ngập không thể canh tác được, trong khi đó lại không được đền bù khiến người dân không có nguồn lực chuyển đổi ngành nghề hay kinh phí để làm ruộng ở nơi khác...