Bước ngoặt ở Ukraine

Khi năm 2023 sắp kết thúc, Nga đã tiến hành cuộc không kích lớn nhất vào Ukraine kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột toàn diện. Tiếp theo đó là một cuộc tấn công khác với quy mô gần như tương đương chỉ vài ngày sau đó khi thế giới vừa bước sang năm 2024.

Michael Bociurkiw, nhà phân tích các vấn đề toàn cầu, thành viên cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương và là cựu phát ngôn viên của Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) bình luận với kênh CNN ngày 9/1 rằng, cường độ và tần suất của các cuộc tấn công - trong bối cảnh cuộc phản công của Ukraine đang bị đình trệ và các nước phương Tây ủng hộ Ukraine đang không thể viện trợ cho Ukraine hàng tỷ USD - đánh dấu một bước ngoặt lớn trong cuộc chiến.

Điều đó, cùng với sự thay đổi lớn của sự chú ý toàn cầu đối với cuộc xung đột Israel - Hamas, khiến người Ukraine lo lắng một cách chính đáng.

Lần đầu tiên kể từ cuộc xung đột, ngay cả những người dày dặn kinh nghiệm chiến đấu nhất cũng bày tỏ lo ngại, đặc biệt là sau đợt tấn công thứ hai của Nga trong năm mới 2024. "Mọi người đều nhận ra rằng nếu Mỹ ngừng hỗ trợ Ukraine thì những cuộc tấn công đó sẽ trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn”, Olha Radkevych, một cựu quan chức của  OSCE ở Odesa cho biết.

Đã có thời điểm các chuyên gia an ninh suy đoán rằng kho vũ khí của Nga sắp cạn kiệt, nhưng Điện Kremlin rõ ràng đã tìm cách tái cung ứng. 

Khi cuộc xung đột ở Ukraine chuẩn bị bước sang năm thứ 3 và dường như không có hồi kết trong tương lai gần, các nhà lãnh đạo Ukraine có nhiều điều để yêu cầu công dân của họ. Quân đội Ukraine hy vọng rằng Quốc hội sẽ thông qua luật huy động mới có thể bổ sung thêm tới 500.000 người cho trận chiến.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, người dường như đang tìm cách tránh xa đạo luật gây tranh cãi này, cho biết cần phải xoa dịu những người đã chiến đấu ở tiền tuyến trong nhiều tháng. Trong một động thái mang tính chính trị rõ ràng, ông Zelensky đã đặt trách nhiệm lên các cấp chỉ huy quân sự, đặc biệt là Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine, Tướng Valeriy Zaluzhnyi, người cũng được coi là một đối thủ chính trị tiềm năng, phải giải thích lý do căn bản cho công chúng.

Tổng thống Zelensky cũng đề xuất độ tuổi nhập ngũ tối thiểu có thể giảm xuống 25 tuổi so với mức 27 tuổi hiện tại.

Vấn đề huy động lực lượng vốn là một vấn đề nóng về chính trị mà ít nhà lãnh đạo dám chạm tới. Ngay cả Tổng thống Vladimir Putin cũng phải đợi vài tháng trước khi ký lệnh huy động quân đầu tiên của Nga kể từ Thế chiến II.

Mặc dù không thể đưa ra con số chính xác về tổn thất trong xung đột của Ukraine, nhưng bất kỳ ai đến thăm Nghĩa trang quân sự Lychakiv ở Lviv đều có thể thấy rằng nó đã được mở rộng đến mức gần như tối đa.

Một cuộc chiến diễn ra trên nhiều mặt trận

Đây là một cuộc chiến đang diễn ra trên nhiều mặt trận. Theo ông Bociurkiw, hoạt động kinh tế của Ukraine đang chậm lại rõ rệt và những "vết sẹo" chiến tranh ngày càng lan rộng. Ngay sau khi ra khỏi ga xe lửa trung tâm, hành khách sẽ nhìn thấy một tòa nhà văn phòng cao tầng bị hư hại nặng nề do vụ nổ. Tại một quán ăn nhỏ ở trung tâm thành phố từng được người nước ngoài lui tới, Le Cosmopolite, người phục vụ, cho biết: “Mọi người ngày càng nghèo hơn và tình hình ngày càng trở nên tồi tệ hơn mỗi tháng”.

Với lo ngại rằng hai gói viện trợ từ Mỹ và EU, trị giá lần lượt là 61 tỷ USD và 52 tỷ USD - bị chặn lại do tranh cãi chính trị, tâm trạng trên khắp Ukraine đã trở nên u ám một cách dễ hiểu.

Đồng hồ đang đếm ngược nhanh hơn bao giờ hết. Ukraine đang bị thâm hụt ngân sách lớn và có thông tin cho biết vào tháng 2 tới, nước này sẽ không thể trả lương cho khu vực công.

Nhưng có ít nhất một lĩnh vực mà Ukraine có thể cảm thấy hy vọng: tài sản bị phong tỏa của Nga. Ukraine đã giành được thắng lợi lớn vào tuần trước khi EU thông qua các biện pháp trừng phạt đối với nhà sản xuất kim cương lớn nhất của Nga, Alrosa, và Giám đốc điều hành của công ty này.  EU cho biết công ty này, chiếm 90% sản lượng kim cương của Nga, “là một phần quan trọng của ngành kinh tế đang mang lại doanh thu đáng kể cho Điện Kremlin”.

Tổng kim cương xuất khẩu của Nga đạt khoảng 4,4 tỷ USD mỗi năm, trong đó 1,6 tỷ USD được nhập khẩu vào EU. Điều đó có thể tạo ra một lỗ hổng đáng kể trong nguồn thu của Moskva.

Cùng với đó, Ukraine có thể sớm nhận được khoản tiền ước tính hàng trăm tỷ USD từ tài sản của Nga bị phong tỏa ở nước ngoài, bắt đầu từ nguồn thu thuế ở Bỉ, nơi nắm giữ phần lớn tài sản bị phong tỏa của Nga. Khoản thu thuế ước tính 2,4 tỷ USD đó sẽ là một khoản bổ sung khổng lồ cho việc tái thiết hoặc lấp đầy khoảng trống ngân sách của Kiev.

Mỹ và các đồng minh phương Tây đang tìm cách xử lý số tài sản còn lại bị phong tỏa ở nơi khác. Việc xây dựng lộ trình, do Mỹ dẫn đầu, thậm chí có thể thành hiện thực trước lễ kỷ niệm tròn hai năm xảy ra cuộc xung đột vào giữa tháng 2/2024.