Đến Côn Đảo trong một ngày nắng ấm tháng 5, vùng đất này tươi xanh, xanh cả trời, cả biển, cả những con đường rợp mát bóng cây. Côn Đảo rất nhiều loài hoa lạ và cũng rất nhiều cây lâu niên được trồng thời Pháp sang Côn Đảo để lập các trại tù. Nhưng ấn tượng nhất không riêng với tôi mà cả những người trong đoàn, đó là sắc đỏ phượng vĩ. Từ sân bay Cỏ Ống đến tận Bến Đầm, qua chùa Núi Một vào tận thị trấn…và cả trong các trại tù thời Pháp đến Mỹ, dọc các con đường đều bừng lên sắc đỏ phượng vĩ.
Một màu đỏ chói trong nền trời xanh thẳm, đỏ đậm đà như cô đặc thật ấn tượng. Màu đỏ cứ ngút mắt nếu nơi ấy là một hàng cây, đỏ bừng tươi tắn nếu nơi ấy là một cây chen trong những loài cây khác và bên dưới xác hoa đỏ thắm mà ai cũng ngần ngại khi bước qua. Có lẽ, gây chú ý nhất là cây phượng vĩ đang bung hoa phía ngoài tường của dãy xà lim dành cho các tù nhân đặc biệt thời ấy. Bức tường đá đen chứng kiến bao cảnh tra khảo tàn bạo dành cho những người cách mạng. Nhưng bên ngoài là cây phượng vĩ để biết bao người tù bên trong ngắm sắc đỏ như nền cờ của sự tự do và đã tự do trong chiến thắng.
Tôi im lặng khi nghe chị hướng dẫn viên nói về hoa phượng vĩ nơi Côn Đảo và cũng im lặng nhìn các em vừa tan trường đang đi dưới hàng phượng vĩ rực đỏ. Thời điểm hiện nay, Côn Đảo chỉ bảy ngàn dân sinh sống mà vùng đất nhỏ này trước ngày giải phóng, đã trên hai mươi ngàn người tù vĩnh viễn nằm lại. Mỗi tấc đất là máu xương đã tô điểm cho sắc hoa phượng vĩ rực cháy khi vào mùa và nó sẽ bất tử trên vùng đất này. Vùng đất có biển xanh, cát trắng, nắng vàng và có thêm một màu đỏ thắm đi qua cùng năm tháng.
Đến và đi đều xuất phát từ sân bay Cỏ Ống. Đến và đi đều trông thấy một màu hoa phượng vĩ Côn Đảo mọc dài và ra hoa tươi đỏ ở đường vào sân bay như một lời tạm biệt. Sắc hoa mùa hạ thì nơi nào cũng có, riêng nơi này để lại trong lòng mỗi người một nỗi nhớ không nguôi…
Huỳnh Thạch Thảo