Theo thông tin do Tổng Tư lệnh Lực lượng Vũ trang Ukraine, Tướng Oleksandr Syrskyi công bố ngày 11/8/2025, quân đội nước này đã bước vào giai đoạn mới trong công tác hỗ trợ y tế chiến trường thông qua mở rộng việc sử dụng các phương tiện không người lái mặt đất (UGV) cho nhiệm vụ sơ tán thương binh.

Chuyên trang quân sự Army Recognition cho biết trong buổi đánh giá thường kỳ hằng tháng về quân y và tiếp tế, ông Syrskyi đề cập đến những thách thức ngày càng lớn do tầm tấn công của các loại thiết bị bay không người lái (UAV) hiện đại ngày càng xa. Những hệ thống này đã mở rộng đáng kể khu vực tác chiến, buộc các đội sơ tán y tế phải hoạt động xa tiền tuyến hơn, đồng thời gia tăng nguy cơ bị hỏa lực đối phương tấn công.

Tướng Syrskyi đã chỉ đạo các chỉ huy quân đội đẩy nhanh việc tích hợp các tổ hợp robot mặt đất vào các đơn vị, đi kèm với việc tăng cường số lượng xe cứu thương bọc thép và các phương tiện sơ tán chuyên dụng, cũng như áp dụng các mô hình hậu cần và tổ chức mới nhằm đảm bảo vận chuyển thương binh nhanh chóng và an toàn.

Ý tưởng tác chiến dựa trên kinh nghiệm thực tế

Lữ đoàn Đổ bộ đường không Độc lập số 25 đã thử nghiệm các hệ thống sơ tán bằng robot trong điều kiện chiến đấu thực tế, đạt kết quả khả quan tại những khu vực có rủi ro cao, nơi xe bọc thép thông thường không thể tiếp cận an toàn. Tháng 6/2025, Trung đoàn Thiết bị bay không người lái K-2 của Ukraine đã sử dụng các nền tảng mặt đất không người lái để thực hiện bốn nhiệm vụ sơ tán dưới hỏa lực của máy bay ném bom Liên bang Nga, cho thấy giá trị của chúng trong việc duy trì sức chiến đấu mà vẫn giảm thiểu rủi ro cho con người.

Một trường hợp đáng chú ý khác là Lữ đoàn Khartiia số 13 đã thành công đưa một binh sĩ bị thương ra khỏi khu vực giao tranh, di chuyển 12km nhờ nền tảng có tên Tarhan.

Những nhiệm vụ này chứng minh rằng phương tiện không người lái mặt đất có thể hoạt động ổn định trong điều kiện chiến trường, đồng thời bảo vệ nhân viên y tế khỏi bị bộc lộ trực tiếp trước hỏa lực đối phương.

Kết hợp nền tảng nhập khẩu và sản xuất trong nước

Năng lực sơ tán bằng robot của Ukraine hiện kết hợp cả các nền tảng do nước ngoài cung cấp và do trong nước phát triển.

Đóng góp nổi bật từ nước ngoài là phương tiện không người lái THeMIS do công ty Milrem Robotics (Estonia) sản xuất. Đây là một nền tảng bánh xích mô-đun, hỗ trợ nhiều cấu hình tải trọng khác nhau, bao gồm hậu cần, sơ tán thương binh, trinh sát – giám sát, xử lý bom mìn, và hỗ trợ chiến đấu. THeMIS có thể lắp súng máy, súng phóng lựu, pháo tự động, và tên lửa chống tăng, mang lại khả năng tác chiến linh hoạt và khả năng sống sót cao trên chiến trường.

Về phía Ukraine, các công ty của nước này và nhóm kỹ sư tình nguyện như Roboneers đã phát triển nhiều hệ thống sáng tạo, bao gồm dòng Ironclad, Camel, và Rys. Ironclad là xe chiến đấu robot trang bị tháp pháo cỡ nòng M2 và camera ảnh nhiệt, có thể chở tối đa 350 kg. Rys và Rys PRO tập trung vào hậu cần và sơ tán thương binh, với khả năng chở lần lượt 150 kg và 300 kg.

Một số sáng kiến khác, như nền tảng Tarhan, là kết quả hợp tác trực tiếp giữa các đơn vị tiền tuyến và kỹ sư quốc phòng Ukraine, thường sử dụng cấu trúc mô-đun để dễ dàng sửa chữa và nâng cấp tại chỗ.

Bối cảnh chiến tranh cường độ cao

Việc áp dụng các hệ thống robot này diễn ra trong bối cảnh chiến tranh cường độ cao, kết hợp khả năng tấn công chính xác tầm xa với giám sát đường không liên tục. Việc sử dụng rộng rãi đạn tuần kích (loitering munitions), thiết bị bay không người lái trinh sát vũ trang, và pháo binh chính xác đã khiến mọi di chuyển trong vùng tranh chấp đều tiềm ẩn rủi ro lớn.

Điều này buộc chiến thuật phải dịch chuyển sang các giải pháp không người lái và điều khiển từ xa, có thể hoạt động ở khu vực trống trải mà không gây nguy hiểm trực tiếp cho con người. Trong điều kiện như vậy, tốc độ sơ tán thương binh và khả năng duy trì sức chiến đấu là yếu tố then chốt để giữ vững nhịp độ tác chiến.

Cách tiếp cận của Ukraine tích hợp cả phương tiện không người lái trên không và mặt đất trong một mạng tác chiến phân tầng, trong đó thiết bị bay không người lái cung cấp dữ liệu trinh sát và tìm kiếm mục tiêu, còn robot mặt đất thực hiện sơ tán thương binh, vận chuyển tiếp tế, và thậm chí là can dự hỏa lực trực tiếp khi cần.

Hạn chế và cải tiến liên tục

Mặc dù mang lại nhiều lợi thế, các đơn vị vận hành phương tiện không người lái mặt đất ở Ukraine vẫn thừa nhận những hạn chế. Thảm thực vật dày và cỏ cao có thể giảm hiệu quả của cảm biến tích hợp, hạn chế vai trò trinh sát và khiến thiết bị dễ bị phát hiện hơn. Một số nền tảng gặp khó khăn trong điều kiện bùn lầy hoặc ngập nước, đòi hỏi lập kế hoạch nhiệm vụ kỹ lưỡng.

Dù vậy, việc triển khai đã mang lại sự thay đổi rõ rệt, giảm nguy cơ cho con người trong các nhiệm vụ cứu thương. Các đơn vị tiền tuyến tiếp tục điều chỉnh và cải tiến phương tiện không người lái mặt đất, thường phối hợp trực tiếp với nhà phát triển để nâng cao hiệu suất và độ tin cậy.

Chiến lược hiện đại hóa quân đội

Chỉ thị của Tổng Tư lệnh Syrskyi phản ánh chiến lược hiện đại hóa rộng hơn trong Lực lượng Vũ trang Ukraine. Bằng cách tích hợp robot vào cả nhiệm vụ sơ tán y tế và hỗ trợ chiến đấu, Ukraine không chỉ nâng cao khả năng sống sót ở tiền tuyến, mà còn chứng minh giá trị tác chiến của hệ thống không người lái trong chiến tranh cường độ cao.

Cách tiếp cận này có thể tác động đến các quyết định mua sắm trong tương lai, khi các nhà thầu quốc phòng trong và ngoài nước có thể thấy nhu cầu ngày càng tăng đối với các nền tảng mặt đất bọc thép, bán tự động, đa dụng, có thể vừa đảm nhiệm hậu cần vừa hỗ trợ chiến đấu.

Kinh nghiệm của Ukraine trong việc kết hợp thiết bị bay không người lái trinh sát – tấn công với robot mặt đất sơ tán thương binh đang định hình lại học thuyết tác chiến, và có thể ảnh hưởng tới các lực lượng đồng minh đang đánh giá công nghệ tương tự cho các cuộc xung đột trong tương lai.