Theo hãng tin Reuters ngày 4/11, trong suốt 34 ngày, thế bế tắc giữa Quốc hội và Tổng thống Donald Trump đã khiến hàng loạt chương trình liên bang bị đình chỉ, gồm cả các chương trình hỗ trợ người thu nhập thấp, chi trả lương cho binh sĩ Mỹ và hoạt động tại các sân bay.

Năm tài chính mới đã bắt đầu từ ngày 1/10 nhưng Quốc hội Mỹ chưa thông qua đạo luật nào để cấp kinh phí cho các hoạt động này. Hàng nghìn nhân viên liên bang đã phải nghỉ việc tạm thời và cuộc đối đầu hiện xoay quanh khoản ngân sách linh hoạt trị giá khoảng 1,7 nghìn tỷ USD, chiếm khoảng 1/3 tổng chi tiêu thường niên của Mỹ.

Đảng Dân chủ đã gắn việc cấp ngân sách cho chính phủ với việc gia hạn khoản trợ cấp bảo hiểm y tế của Mỹ đang sắp hết hạn. Các hộ gia đình thu nhập thấp đang bị cắt giảm trợ cấp tem phiếu thực phẩm hoặc chỉ được chi trả một phần.

Lãnh đạo phe đa số đảng Cộng hòa tại Thượng viện John Thune nói với các phóng viên khi được hỏi về triển vọng chấm dứt tình trạng chính phủ đóng cửa khiến nhiều nhân viên liên bang phải làm việc không lương: “Tôi lạc quan”.

Khi được hỏi liệu có tự tin rằng tình trạng này sắp kết thúc hay không, ông Thune đáp thận trọng: “Đừng thúc ép chuyện đó”.

Phát biểu này tuy nhỏ nhưng thể hiện sự thay đổi đáng chú ý về quan điểm. Ông Thune phát biểu thêm: “Theo cảm nhận của tôi về diễn biến những sự kiện như thế này, tôi nghĩ chúng ta đang đến gần lối thoát”.

Thượng nghị sĩ Dick Durbin, nhân vật số hai của phe Dân chủ tại Thượng viện, nói: “Tôi cũng cảm nhận điều đó”. Nhưng ông nhanh chóng nói thêm: “Chúng ta vẫn đang mắc kẹt với vấn đề cơ bản là sẽ làm gì với chi phí chăm sóc sức khỏe”.

Chủ tịch Ủy ban Phân bổ Ngân sách Thượng viện, bà Susan Collins, thông báo rằng đã có tiến triển khi phía đảng Dân chủ đề xuất những điều cụ thể để tháo gỡ bế tắc và các nhân viên của cả hai đảng đã làm việc suốt cuối tuần. Bà nói: “Tuần này có cảm giác tốt hơn”. Tuy nhiên, bà Collins cảnh báo: “Mọi thứ vẫn có thể sụp đổ trở lại. Tôi không có ý nói rằng đã có một thỏa thuận”.

Trong khi đó, theo trang Axios, một nhóm nghị sĩ ôn hòa thuộc cả hai đảng tại Hạ viện đã đưa ra một kế hoạch thỏa hiệp. Cụ thể, bốn nghị sĩ trung dung tại Hạ viện, gồm ba người thuộc đảng Cộng hòa và một người thuộc đảng Dân chủ, đã đề xuất kế hoạch gia hạn khoản tín dụng thuế theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe Giá cả phải chăng thêm hai năm, nhưng kèm theo giới hạn mới đối với những người có thu nhập ở mức cao trong diện được hưởng.

Kể từ ngày 1/10, các nhóm thượng nghị sĩ Cộng hòa và Dân chủ đã có những cuộc gặp riêng rải rác để tìm cách tháo gỡ thế bế tắc khiến chính phủ Mỹ tê liệt, nhưng cho đến nay họ vẫn chưa đạt được kết quả cuối cùng.

Với thời gian đóng cửa kéo dài như vậy, chính phủ Mỹ có nguy cơ lập kỷ lục thời gian đóng cửa dài nhất trong lịch sử nếu không đạt được thỏa thuận trước ngày 5/11.

Cuộc khảo sát do Washington Post, ABC News và Ipsos thực hiện cho thấy 45% người Mỹ trưởng thành cho rằng Tổng thống Donald Trump và các nghị sĩ đảng Cộng hòa chịu trách nhiệm chính cho cuộc khủng hoảng ngân sách. Tỷ lệ này vượt xa con số 33% đổ lỗi cho đảng Dân chủ, dù so với giai đoạn đầu đóng cửa, con số dành cho đảng Dân chủ có tăng nhẹ.

Đáng chú ý nhất là thái độ của nhóm cử tri độc lập, nhân tố quyết định trong mọi cuộc bầu cử quốc gia. Trong nhóm này, 46% quy trách nhiệm cho đảng Cộng hòa, trong khi chỉ 23% đổ lỗi cho đảng Dân chủ, tức là tỷ lệ gần như 2-1. Ngay cả trong nội bộ đảng Cộng hòa, tỷ lệ bất mãn với cách Tổng thống điều hành chính phủ cũng đang tăng lên, từ 15% hồi tháng 4 lên 23% hiện nay, trong khi mức độ không hài lòng của cử tri độc lập đã vọt từ 60% lên 72%.