Thách thức và nỗ lực xanh hóa logistics tại Việt Nam

Theo báo cáo của McKinsey năm 2024 về logistics bền vững, các hoạt động giao hàng chặng cuối tại các đô thị lớn có thể chiếm từ 20 - 30% tổng lượng khí thải của chuỗi cung ứng. Tại Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử đạt gần 20% mỗi năm, nhu cầu giao hàng nhanh chóng đã thúc đẩy sự phát triển của các dịch vụ logistics, nhưng đồng thời làm gia tăng áp lực lên môi trường. Điều này cho thấy, thị trường logistics Việt Nam đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ, với nhiều doanh nghiệp tiên phong trong việc áp dụng các giải pháp bền vững.

Trước những thách thức này, nhiều doanh nghiệp logistics tại Việt Nam đã và đang triển khai các sáng kiến nhằm giảm thiểu tác động môi trường, từ tối ưu hóa vận hành đến sử dụng công nghệ và vật liệu thân thiện với môi trường.

Cụ thể như J&T Express, công ty đã ứng dụng mô hình “4 trong 1”, bao gồm tối ưu vận hành, đào tạo lái xe tiết kiệm nhiên liệu, ứng dụng công nghệ rút ngắn quãng đường di chuyển và sử dụng nhiên liệu hiệu quả. Bên cạnh đó, J&T cũng tích cực sử dụng các nguyên liệu thân thiện với môi trường trong hoạt động hậu cần. 

Trong năm 2024, công ty đã đưa vào sử dụng 42.192 túi tái sinh tại các trung tâm trung chuyển trên toàn quốc. Đồng thời, J&T Express cũng triển khai chuỗi dự án vì cộng đồng thông qua các chương trình như "Kiến tạo tương lai - J&T Express chung sức dự án 'Trồng 1 tỷ cây xanh'" (2024) và "Thu gom rác tái chế thành quà tặng cho trường học" (năm 2023) nhằm khuyến khích tái chế và nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường.

Cùng với đó, GHN (Giao Hàng Nhanh) đã triển khai hệ thống phân loại hàng hóa tự động tại kho Long Biên, Hà Nội với năng suất lên đến 30.000 đơn hàng mỗi giờ, giúp tăng hiệu quả và giảm thiểu sai sót trong quá trình phân loại hàng hóa. Viettel Post cũng không đứng ngoài cuộc, khi thử nghiệm sử dụng xe máy điện trong hoạt động giao hàng tại Hà Nội, hợp tác với Averte Global để triển khai 24 xe máy điện, góp phần thúc đẩy phát triển logistics xanh. Những nỗ lực này không chỉ giúp các doanh nghiệp cải thiện hình ảnh thương hiệu mà còn đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng về các giải pháp giao hàng bền vững.

Trên bình diện quốc tế, các tập đoàn lớn như DHL với chương trình “GoGreen” hay Amazon với Climate Pledge đã đặt ra những chuẩn mực cao cho logistics xanh. Những mô hình này đang truyền cảm hứng cho các doanh nghiệp Việt Nam, mặc dù quy mô và nguồn lực tại thị trường nội địa còn nhiều hạn chế.

Giải pháp cho logistics xanh

Mặc dù có nhiều tiến bộ, việc xanh hóa logistics cuối cùng tại Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức. Trước hết, chi phí đầu tư ban đầu cho công nghệ xanh như xe điện hay hệ thống quản lý năng lượng vẫn còn cao. Thứ hai, việc thay đổi thói quen vận hành, chẳng hạn như chuyển từ xe chạy xăng sang xe điện, có thể gặp phải sự kháng cự từ đội ngũ nhân viên hoặc đối tác.

Để vượt qua những rào cản này, các doanh nghiệp đang tìm đến các giải pháp sáng tạo. Chẳng hạn, việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa tuyến đường không chỉ giúp giảm chi phí nhiên liệu mà còn rút ngắn thời gian giao hàng. Về phía chính phủ, các chính sách hỗ trợ như miễn giảm thuế cho phương tiện xanh và đầu tư vào cơ sở hạ tầng sạc điện đang tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của logistics bền vững.

Với tốc độ tăng trưởng dự kiến của thương mại điện tử Việt Nam đạt 20% mỗi năm đến năm 2030, nhu cầu về logistics xanh sẽ tiếp tục gia tăng. Các công nghệ tiên tiến như drone giao hàng, xe tự hành và năng lượng tái tạo đang được thử nghiệm tại nhiều thị trường và hứa hẹn sẽ sớm xuất hiện tại Việt Nam.

Tuy nhiên, để logistics xanh thực sự phát triển, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp, chính phủ và người tiêu dùng. Theo đó, các doanh nghiệp cần tiếp tục đầu tư vào công nghệ và đổi mới, trong khi chính phủ cần xây dựng khung pháp lý và cơ sở hạ tầng hỗ trợ. Ngoài ra, người tiêu dùng có thể thúc đẩy xu hướng này bằng cách ưu tiên các thương hiệu có trách nhiệm với môi trường.