Theo Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh An Giang, thời gian qua, tình hình buôn lậu thuốc lá tại địa phương vẫn diễn biến phức tạp. Phương thức của các đối tượng buôn lậu ngày càng tinh vi. Chúng cấu kết, móc nối với nhau, hình thành đường dây trong, ngoài khu vực biên giới, tổ chức lực lượng vận chuyển chuyên nghiệp và hoạt động rất chặt chẽ.

Thuốc lá được tập kết gần biên giới đợi thời cơ đêm tối, ngày nghỉ, giờ nghỉ, những nơi ít có sự kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng, để vận chuyển qua biên giới vào nội địa.

Sau khi qua biên giới, thuốc lá được chuyển ngay lên các xe mô tô đang chờ sẵn và chạy với tốc độ nhanh theo từng tốp hoặc ngụy trang, lợi dụng chở hàng hóa hợp pháp cất giấu trên các xe ô tô khách, xe tải, ghe có trọng tải lớn… để vận chuyển sâu vào nội địa tiêu thụ.

Thuốc lá điếu được vận chuyển qua biên giới tập trung vào chiều tối, khoảng từ 18 giờ hôm trước đến 5 giờ hôm sau, quá trình vận chuyển luôn có người canh giữ, theo dõi lực lượng làm nhiệm vụ. Các chủ đầu nậu không trực tiếp vận chuyển mà thuê người vận chuyển với số lượng nhỏ lẻ, vì vậy rất khó bị bắt giữ. Nếu có bị bắt giữ thì đa phần chưa đủ định lượng để truy tố.

Quá trình giao nhận hàng thường ở những nơi vắng, ít người qua lại và có nhiều đường để tẩu thoát; các địa điểm này cũng thường xuyên thay đổi. Đặc biệt, các đối tượng không chứa thuốc lá trong nhà hoặc kho mà để ở các khoảng đất trống, vắng người, sau đó cắt cử người trông coi, canh giữ, khi bị phát hiện thì các đối tượng nhanh chóng chạy thoát thân bỏ lại hàng hóa, phương tiện.

Ở An Giang, thuốc lá lậu gần đây được chở bằng cả xe khách. Có những chuyến xe không hành khách tại TP Châu Đốc như xe khách Thiên Thiên Xuân. Hãng xe khách này chạy từ 4 - 18 giờ hàng ngày, 20 phút/chuyến, không có khách cũng chạy, đều như vắt chanh. Mỗi ngày, xe này chạy đủ 41 chuyến từ Châu Đốc về Cần Thơ.

Suốt nhiều năm trời, hãng xe này rất thành thục. Chuẩn bị đến điểm giao hàng, cửa xe luôn được mở sẵn, chỉ chờ lái xe giảm tốc độ là phụ xe lập tức vận chuyển hàng ra cửa xe chờ sẵn, đến điểm giao dịch là nhanh chóng xách hàng vào giao, mọi hoạt động chỉ diễn ra trong vòng 15 giây.

Từ 1/1/2018, hành vi tàng trữ, buôn bán, vận chuyển thuốc lá điếu nhập lậu sẽ bị cấm và xử lý hình sự. Cụ thể, phạt tù từ 1 - 5 năm đối với các trường hợp buôn bán, vận chuyển thuốc lá nhập lậu từ 1.500 - 3.000 bao; phạt tù từ 5 - 10 năm đối với các trường hợp vận chuyển từ 3.000 - 4.500 bao; phạt tù tới 15 năm khi buôn bán, vận chuyển 4.500 bao thuốc lá điếu nhập lậu trở lên…

Còn tại Tây Ninh, đại diện Ban chỉ đạo 389 tỉnh cho biết, từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 30/9/2014 về việc tăng cường công tác đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá điếu từ Campuchia vào Việt Nam đã được kìm chế. Tuy nhiên, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá điếu từ Campuchia với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi hơn, giá trị tang vật bắt giữ của từng vụ việc có xu hướng tăng.

Ông Nguyễn Nam Hồng Sơn, Phó Trưởng phòng Chống buôn lậu và xử lý vi phạm, Cục Hải quan tỉnh Tây Ninh cho biết, tỉnh có địa hình khá đặc thù, với đường biên giới dài trên 240 km, tiếp giáp với Campuchia và gần với TP Hồ Chí Minh. Tây Ninh có nhiều đường mòn, lối mở qua lại biên giới, thuận lợi cho việc thông thương qua các cửa khẩu và trao đổi, mua bán hàng hóa của cư dân hai bên biên giới.

“Các đối tượng thường tập kết thuốc lá ngoại với số lượng lớn trên biên giới phía Campuchia, lợi dụng lực lượng kiểm soát mỏng, địa bàn rộng, thuê người vận chuyển nhỏ lẻ vào Việt Nam bằng xe gắn máy, xuồng máy chạy với tốc độ cao, sau đó tập kết và chuyển về TP Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận tiêu thụ”, ông Sơn chia sẻ.

Ông Nguyễn Triết, Tổng Thư ký Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cho biết: Buôn lậu thuốc lá gọn nhẹ, dễ vận chuyển, lợi nhuận cao, trốn tất cả các loại thuế, phí gồm thuế tiêu thụ đặc biệt 70%, đóng góp Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá 1,5%, thuế giá trị gia tăng 10% và thuế nhập khẩu 135%. Buôn lậu thuốc lá đang thu siêu lợi nhuận chỉ sau ma túy.

Theo thống kê của Hiệp hội thuốc Thuốc lá Việt Nam, trung bình 6 tháng đầu năm, lượng thuốc lá ngoại nhập lậu được tiêu thụ ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Tây đã lên đến 225 triệu bao. Trong khi đó, báo cáo 6 tháng đầu năm 2017 của An Giang và Long An, hai tỉnh có hoạt động buôn lậu thuốc lá rầm rộ nhất tại biên giới Tây Nam, số thuốc lá lậu thu giữ được chỉ chưa tới 2 triệu bao.