Hoạt động này nằm trong khuôn khổ dự án Liên minh Khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu Zurich (ZCRA) do Quỹ Z Zurich tài trợ. Tại Việt Nam, dự án do tổ chức ISET và tổ chức Plan International Việt Nam triển khai tại bốn tỉnh, thành phố là Quảng Trị, Huế, Gia Lai và Cần Thơ.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đê điều và Phòng, chống thiên tai Nguyễn Trường Sơn cho biết, hội thảo được tổ chức trong bối cảnh Việt Nam vừa trải qua một năm 2025 đầy thử thách, khi thiên tai diễn ra dồn dập, khốc liệt, trên phạm vi rộng, mang nhiều yếu tố bất thường, vượt mức lịch sử. Các cơn bão di chuyển rất nhanh, cường độ rất mạnh, trái quy luật, đầu mùa đã đổ bộ vào Trung Bộ, cuối năm vẫn tiếp tục ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực Bắc Bộ. Bên cạnh đó, mưa lớn cực đoan, lũ vượt lịch sử trên hơn 18 tuyến sông ở Bắc Bộ và Trung Bộ, gây ngập lụt nghiêm trọng tại nhiều đô thị và vùng trũng thấp từ miền núi phía Bắc đến Nam Trung Bộ,… Nhiều địa phương phải hứng chịu thiên tai kép: bão chồng bão, lũ chồng lũ, lũ quét, sạt lở đất, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản của nhân dân và Nhà nước.

Tính đến ngày 8/12/2025, thiên tai đã làm 420 người chết và mất tích, 730 người bị thương; gần 4.200 ngôi nhà bị sập, đổ, trôi; gần 348.000 nhà bị hư hỏng, tốc mái; trên 541.000 ha lúa, hoa màu và 298.000 ha cây trồng khác bị ngập úng... Tổng thiệt hại kinh tế ước tính trên 99.469 tỷ đồng, gấp gần 1,1 lần so với cùng kỳ năm 2024.

Những con số này cho thấy mức độ nghiêm trọng của thiên tai, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tăng cường năng lực chống chịu, ứng phó kịp thời và hiệu quả hơn nữa.

Cùng với đó, trong bối cảnh mới, việc thay đổi mô hình chính quyền địa phương theo hướng chính quyền hai cấp cũng đặt ra nhiều yêu cầu mới đối với công tác phòng, chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu. Chính quyền địa phương, đặc biệt là cấp cơ sở cần phát huy vai trò chủ động, linh hoạt, xây dựng các kịch bản ứng phó phù hợp, khả thi với tình hình mới.

"Đây là dịp quan trọng để chúng ta cùng nhau trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm từ quốc tế cũng như từ việc nghiên cứu, đánh giá thực tế tại một số địa phương của Việt Nam, thảo luận về các mô hình ứng phó hiệu quả, từ đó đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao năng lực chống chịu cho cộng đồng, đặc biệt là những địa bàn thường xuyên chịu tác động của thiên tai", ông Nguyễn Trường Sơn nhấn mạnh.

Thông tin một số giải pháp nổi bật về tăng cường khả năng chống chịu với thiên tai và biến đổi khí hậu của dự án Liên minh Khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu Zurich, ông Vũ Cảnh Toàn, đại diện tổ chức ISET- Quốc tế tại Việt Nam cho hay, dự án đã đề cập đến các giải pháp về khả năng chuẩn bị và ứng phó cho cộng đồng (điện, sạc dự phòng, hỗ trợ cảnh báo ngập, bản đồ sơ tán..); hệ thống quan trắc và cảnh báo sớm (trạm đo mực nước tự động dự phòng, còi hú cảnh báo trong trường hợp khẩn cấp, cung cấp thông tin trực tuyến theo thời gian thực...).

Ông Vũ Cảnh Toàn cũng đưa ra một số khuyến nghị đối với các cơ quan chức năng trong việc tăng cường khả năng chống chịu với thiên tai và biến đổi khí hậu như tập trung vào các nguyên nhân gốc rễ của rủi ro, tính dự báo thiên tai và cần có các giải pháp toàn diện, có tính hệ thống; cải thiện năng lực lập kế hoạch  và năng lực ứng phó các tình huống, sự kiện cực đoan, bất thường, các tổ hợp thiên tai; quy hoạch có tính đến rủi ro thiên tai và biến đổi khí hậu; việc ra quyết định dựa trên bằng chứng, cơ sở dữ liệu toàn diện, liên thông; đánh giá rủi ro và tính dễ bị tổn thương khi xây dựng phương án, kế hoạch phòng, chống thiên tai.

Chia sẻ thông tin về mô hình điểm quan trắc ngập cộng đồng hỗ trợ cảnh báo sớm tại tỉnh Gia Lai, ông Nguyễn Tường Vĩ, Chi cục Thủy lợi tỉnh Gia lai cho biết, hiện tỉnh đã thiết lập mạng lưới, điểm quan trắc ngập cộng đồng gồm 117 điểm, trong đó phường Quy Nhơn Bắc (24 điểm), phường Quy Nhơn Đông (10 điểm), xã Tuy Phước Đông (46 điểm), xã Tuy Phước (22 điểm), xã Ngô Mây (15 điểm).

Đối với quy chế phối hợp về thu thập và quản lý dữ liệu vết lũ, ông Vĩ cho rằng, đó là cơ chế phối hợp giữa Chi cục Thủy lợi và chính quyền địa phương, trong đó quy định rõ vai trò, trách nhiệm của từng bên trong việc thu thập, kiểm chứng và quản lý dữ liệu vết lũ; phát huy vai trò chủ động của chính quyền cơ sở trong việc bảo vệ, duy tu và khai thác hiệu quả dữ liệu vết lũ, đồng thời việc thể chế hóa quy chế phối hợp về thu thập và quản lý dữ liệu vết lũ giúp việc quan trắc ngập cộng đồng trở thành hoạt động được duy trì bền vững và có tính hệ thống trong công tác quản lý rủi ro thiên tai tại Gia Lai.

Những vấn đề liên quan đến mô hình điểm quan trắc ngập cộng đồng và quy chế phối hợp về thu thập và quản lý dữ liệu vết lũ... giúp cho cộng đồng nâng cao nhận thức về rủi ro ngập lụt, biết mức độ rủi ro, có tham chiếu về lũ trong quá khứ; giúp cho việc thiết lập mối tương quan giữa lượng nước mưa, mực nước sông và độ sâu ngập tại từng vị trí cụ thể để phục vụ dự báo và cảnh báo sớm; lập kế hoạch chuẩn bị sơ tán, ứng phó; đánh giá diễn biến lũ, sự thay đổi đặc điểm ngập và tác động của đô thị hóa để phục vụ quy hoạch đô thị và phát triển hạ tầng thoát nước...

Tại hội thảo, các đại biểu tham gia đã trao đổi, chia sẻ, tập trung làm rõ những yêu cầu đặt ra đối với chính quyền địa phương trong việc nâng cao năng lực phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu, chia sẻ kinh nghiệm, bài học và các mô hình hiệu quả đã được triển khai trong khuôn khổ dự án ZCRA cũng như từ các cơ quan, tổ chức tham gia. Những trao đổi này nhằm củng cố cơ sở thực tiễn và khoa học, thúc đẩy sáng kiến và nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro thiên tai cho việc xây dựng các giải pháp phù hợp, hỗ trợ cộng đồng nâng cao khả năng chống chịu trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp.

Quỹ Z Zurich là sáng kiến cộng đồng toàn cầu của Tập đoàn Bảo hiểm Zurich, với định hướng hỗ trợ các quốc gia tăng cường năng lực chống chịu với các hiểm họa do biến đổi khí hậu gây ra như lũ lụt, bão, nắng nóng và cháy rừng.

Một trong những công cụ nổi bật được Liên minh triển khai là Bộ đánh giá khả năng chống chịu khí hậu cấp cộng đồng (CRMC), hiện đã được áp dụng tại hơn 15 quốc gia, bao gồm Việt Nam.

Tại Việt Nam, Dự án ZCRA đang được thực hiện bởi hai tổ chức: ISET và Plan International Việt Nam, tập trung vào các tỉnh/thành phố có nguy cơ cao như Huế, Bình Định, Cần Thơ, Quảng Bình, Quảng Trị và tới đây là Hà Nội. Các hoạt động bao gồm tập huấn, nâng cao năng lực cộng đồng, xây dựng cơ sở dữ liệu, phát triển các phần mềm và hệ thống cảnh báo sớm, xây dựng nhà cộng đồng chống chịu bão lũ, lắp đặt thiết bị thông minh phục vụ phòng chống thiên tai...