Đầu tháng 3/2016, một nhóm nhà điều tra độc lập, trong đó có hai cựu đặc vụ Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), tới ăn tại nhà hàng Old Tbilisi Garden ở Greenwich Village, New York. Bữa ăn diễn ra ảm đạm. Hai tháng trước đó, Mỹ và Iran đã trao đổi tù nhân, trong đó có một số người Mỹ bị giam trong nhà tù khét tiếng Evin ở Tehran. Một người Mỹ khác, Robert A. Levinson, là bạn của họ và đã mất tích từ lâu ở Iran, không nằm trong số những tù nhân được trao đổi. Ông Levinson, cựu đặc vụ FBI sau khi trở thành điều tra viên tư nhân, còn là một cố vấn cho Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA).

Tháng 3/2007, ông Levinson khi đó 59 tuổi biến mất trên đảo Kish ở vùng Vịnh ngoài khơi Iran trong khi tìm cách tuyển một người Mỹ gốc Iran lưu vong để làm người báo tin cho CIA tại Iran. Lần cuối cùng người ta nhìn thấy Levinson còn sống là năm 2010 trong một đoạn video con tin. Trong đó, ông mặc bộ đồ màu cam kiểu tù nhân ở Guantanamo và kêu gọi sự giúp đỡ. Hình ảnh trong video không tiết lộ ai đang giam giữ Levinson. Hiện không ai biết ông Levinson còn sống hay đã chết.

Bữa ăn ở nhà hàng Old Tbilisi Garden là để bạn bè cũ của Levinson kỷ niệm 9 năm ngày ông biến mất. Đồng nghiệp cũ nâng ly vì ông và trao đổi những vấn đề quanh sự biến mất của nhân viên tình báo này.

Ông Levinson đã làm việc ở Iran - một mảnh đất bí ẩn, nơi mà các điệp viên, đặc vụ thuyết phục người nắm giữ thông tin tiết lộ bí mật để đổi lấy tiền hoặc một thỏa thuận nào đó. Hoạt động này đầy tính may rủi theo kiểu được ăn cả, ngã về không.

Hai cựu đặc vụ FBI có mặt trong bữa ăn là Joseph F. O’Brien và Andris Kurins, rất quen thuộc với vùng đất Iran. Ông O’Brien đã lãnh đạo cuộc điều tra của FBI giữa những năm 1980 về Paul Castellano, thủ lĩnh khét tiếng của gia đình tội phạm Gambino. Sau khi ông Levinson biến mất, các cựu đặc vụ đã tìm cách giúp FBI truy tìm dấu vết của người bạn mất tích. Ông O’Brien thậm chí đã thuê một cựu tướng lục quân Iran tới Tehran để tìm hiểu thông tin. Tuy nhiên, khi đề nghị hỗ trợ FBI, các cựu đặc vụ đã bị từ chối. Ông Kurins nhớ lại: “Người ta bảo tôi đi mà lo việc của tôi”.

Ông Levinson và vợ, bà Christine, sống nhiều năm ở Coral Springs, Florida và có 7 người con. Tuy nhiên, ông Levinson lại gắn bó nhiều hơn với New York. Ông lớn lên ở Long Island, học đại học ở New York, gặp bà Christine tại Manhattan, làm việc ở thành phố này khi trở thành đặc vụ FBI và khi về hưu, địa bàn hoạt động của ông chủ yếu là New York.

Levinson thường tới New York để gặp khách hàng hoặc tìm cách kiếm hợp đồng mới. James Mintz, giám đốc một công ty điều tra tư nhân, cho biết Levinson đã tới văn phòng công ty ông ở Manhattan không lâu trước khi biến mất để tìm các vụ việc phù hợp. Ông Levinson cũng làm việc cho SafirRosetti, một công ty điều tra doanh nghiệp lớn. Ông cũng hay trao đổi thông tin với báo chí quan tâm tới các vụ việc tình báo, bí mật.

Ông Levinson từng nói muốn làm đặc vụ FBI từ khi 8 tuổi sau khi xem một bộ phim về một sinh viên làm việc cho FBI trong Chiến tranh Thế giới thứ hai để phá vỡ đường dây gián điệp của Đức quốc xã. Khi mới đi làm, ông làm nghề tuyển mộ người cung cấp thông tin. Cuối năm 1970, khi chính thức có được công việc trong FBI mà mình mơ ước tại New York, ông đã phụ trách hỗ trợ điều phối thông tin tình báo về mafia mà các đặc vụ thu thập được trong khu vực thành phố.

Đồng nghiệp nhận xét ông Levinson là người đam mê công việc. Văn phòng ông tràn ngập ảnh các băng nhóm tội phạm và biểu đồ về cấp bậc của từng tên trong các gia đình tội phạm lớn ở New York. Năm 1983, Levinson và O’Brien cùng nhận một giải thưởng của FBI nhờ thành tích trong công tác.

Tuy nhiên, công việc tại FBI không phải lúc nào cũng xuôi chèo mát mái. Có lần, sự nghiệp của Levinson suýt chấm dứt do cách xử lý một vụ việc lớn liên quan tới mafia, trong đó dính líu tới cả Bộ trưởng Lao động Raymond J. Donovan dưới thời chính quyền Tổng thống Ronald Reagan. Nguồn tin của ông là một cựu giáo viên tên Michael Orlando sau chuyển sang nghề trộm cướp. Khi có nguy cơ đối mặt với án tù lâu dài, hắn chấp nhận hợp tác với FBI để cung cấp thông tin về gia đình tội phạm Genoveses. Levinson cho rằng với thông tin từ Orlando, ông có thể đẩy nhanh quá trình kết án một số chính trị gia, cảnh sát có dính líu. Tuy nhiên, một vài đồng nghiệp FBI lại khẳng định Levinson đã rơi vào bẫy của Orlando, bị hắn lợi dụng vị trí hợp tác với FBI để thực hiện thêm hành vi ngoài pháp luật. Levinson và đồng nghiệp đã tranh cãi kịch liệt về việc tiếp tục sử dụng Orlando hay không. Tuy nhiên, khi cấp trên quyết định bắt Orlando và chấm dứt vụ điều tra gia đình Genoveses, tranh cãi lớn đã nổ ra khiến Levinson bị thuyên chuyển khỏi New York, về làm việc ở Florida.

Tại đây, ông làm việc trong văn phòng ở Miami của FBI, chuyên về các băng nhóm ma túy Colombia và tội phạm có tổ chức của người Nga. Sau khi nghỉ hưu năm 1988, ông vẫn làm nghề điều tra, hợp tác với nhiều công ty điều tra tư nhân để kiếm tiền nuôi dạy 7 đứa con.

Trong thời gian này, Levinson đã gặp một nhà phân tích CIA chuyên về mảng tội phạm có tổ chức của người Nga. Chính nhà phân tích này đã đề nghị ông hợp tác với CIA mà một trong số những nhiệm vụ đó đã đưa Levinson tới đảo Kish.