Thưa Đại sứ, trong bối cảnh một năm qua thế giới đối mặt với nhiều biến động và chia rẽ, Đại sứ đánh giá như thế nào về những cơ hội, thách thức đan xen đối với các mục tiêu trọng tâm của LHQ?

Năm 2025 là một năm đầy biến động và thách thức. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, chủ nghĩa đơn phương, chính trị cường quyền gia tăng, làm xói mòn nghiêm trọng các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế. Nhiều điểm nóng xung đột tiếp tục kéo dài và leo thang, từ Ukraine, Gaza đến Sudan, Myanmar…, trong khi xu hướng chạy đua vũ trang, kể cả vũ khí hạt nhân, diễn ra ngày càng gay gắt. Song song với đó, các thách thức an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, thiên tai, khủng hoảng nhân đạo, an ninh lương thực tiếp tục gia tăng, tác động sâu rộng đến mọi quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển.

Những khó khăn chung đó cũng đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với LHQ, làm phân tán sự quan tâm và ưu tiên nguồn lực cho các hoạt động chung của tổ chức này, nhất là trong các lĩnh vực then chốt như phát triển bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu, thiên tai hay hoạt động gìn giữ hòa bình. LHQ cũng phải đối mặt với sự chia rẽ lớn hơn, biểu hiện rõ nhất qua những diễn biến vừa qua tại Đại hội đồng. Nếu như trong các khóa họp trước, đa số các nghị quyết của Đại hội đồng LHQ được thông qua bằng đồng thuận, thì trong năm 2025, có đến 75% số nghị quyết phải thông qua bằng bỏ phiếu. Thậm chí, có những nghị quyết được thông qua với số phiếu ủng hộ chỉ chiếm khoảng 1/3 tổng số quốc gia thành viên, rõ ràng khó có thể bảo đảm sự ủng hộ rộng rãi và hiệu quả trong quá trình triển khai.

Tuy nhiên, trong bức tranh có gam màu xám đó vẫn xuất hiện nhiều điểm sáng và cơ hội. Một là, chúng ta chứng kiến những bước tiến đáng ghi nhận của LHQ trong việc xây dựng và thúc đẩy các khuôn khổ pháp lý toàn cầu nhằm ứng phó với các thách thức chung. Tiêu biểu là việc 72 quốc gia đã tham gia ký Công ước phòng, chống tội phạm mạng ngay tại Lễ mở ký được tổ chức tại Hà Nội vừa qua. Hiệp định về bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học tại các vùng biển ngoài phạm vi tài phán quốc gia (BBNJ) dự kiến sẽ có hiệu lực đầu năm 2026, sau khi đã hội đủ số nước phê chuẩn. Hay Thỏa thuận toàn cầu về ứng phó với dịch bệnh được thông qua tại Đại hội đồng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Hai là, trong bối cảnh suy giảm nguồn lực và cam kết của các nước lớn, các nước nhỏ và các nước đang phát triển càng nhìn nhận LHQ như một trung tâm không thể thay thế trong việc điều phối các nỗ lực hợp tác quốc tế, thúc đẩy phát triển bền vững và ứng phó với các thách thức chung đang đặt ra. Ba là, trong khó khăn, khủng hoản, luôn có cơ hội cho đổi mới và cải tổ. Và đó chính là việc mà LHQ đang làm hiện nay. Sáng kiến “UN 80” do Tổng Thư ký LHQ đề xuất là nỗ lực cải tổ toàn diện nhất từ trước đến nay, không chỉ là cơ hội để LHQ tự đổi mới, củng cố vai trò của mình, mà còn thúc đẩy cải cách hoạt động theo hướng dân chủ, minh bạch, hiệu quả hơn, đáp ứng tốt hơn nhu cầu và lợi ích của các quốc gia thành viên, nhất là các nước đang phát triển.

Tựu chung lại, trong một thế giới đầy biến động và thách thức, LHQ vẫn đang nỗ lực tự điều chỉnh và thích ứng để tiếp tục duy trì, phát huy vai trò trung tâm trong hợp tác đa phương, nắm bắt các cơ hội, vượt qua thách thức, đóng góp thiết thực cho hòa bình, an ninh quốc tế, phát triển bền vững và bảo đảm quyền con người.

Có thể thấy rằng Việt Nam đang ngày càng tham gia chủ động, tích cực và thiết thực vào hoạt động của nhiều cơ quan quan trọng của LHQ. Xin Đại sứ chia sẻ những thành tựu nổi bật của Việt Nam tại LHQ trong năm qua? Những kết quả này đã góp phần như thế nào vào việc nâng cao vai trò, vị thế và hình ảnh Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế, thưa Đại sứ?

Trong năm vừa qua, chúng ta tiếp tục triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước tại các diễn đàn LHQ. Chúng ta đã tham dự hàng trăm cuộc họp lớn nhỏ ở các cấp, với tinh thần chủ động, tích cực, đóng góp thực chất và cùng chia sẻ trách nhiệm chung. Qua đó, Việt Nam tiếp tục từng bước khẳng định vai trò, uy tín và bản sắc riêng của mình tại tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh. Trong tổng thể chung đó có thể đề cập đến năm dấu ấn nổi bật trong tham gia của Việt Nam tại LHQ năm 2025:

Thứ nhất, sự quan tâm, sát sao cũng như tham gia trực tiếp của Lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước trong các hoạt động quan trọng của LHQ đã truyền tải những thông điệp mạnh mẽ của Việt Nam về tôn vinh giá trị của hòa bình, tăng cường hợp tác đa phương, xử lý các thách thức chung và thúc đẩy phát triển bền vững. Tiêu biểu là việc Chủ tịch nước Lương Cường tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng LHQ khóa 80 và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị Đại dương lần thứ 3.

Thứ hai là việc Việt Nam đăng cai tổ chức thành công Lễ mở ký Công ước phòng, chống tội phạm mạng, một dấu mốc lịch sử khi lần đầu tiên địa danh Hà Nội được gắn với tên của một điều ước quốc tế ở phạm vi toàn cầu: “Công ước Hà Nội”. Việc 72 quốc gia ký kết ngay trong 2 ngày diễn ra Lễ mở ký đã để lại dấu ấn sâu đậm và một điểm sáng đặc biệt trong hợp tác đa phương của năm 2025.

Thứ ba, việc Việt Nam là một trong số ít quốc gia đón Tổng thư ký LHQ António Guterres đến thăm lần thứ hai trong một nhiệm kỳ (tháng 10/2025) cũng là một dấu ấn đặc biệt. Trong trao đổi với Lãnh đạo cấp cao của Việt Nam, Tổng thư ký khẳng định Việt Nam là một đối tác tuyệt vời của LHQ, một trụ cột của thế giới đa cực hiện nay, và tin tưởng rằng Việt Nam cần có tiếng nói, sự đại diện và vai trò xứng đáng hơn trong hệ thống quản trị toàn cầu.

Thứ tư, Việt Nam đã tái đắc cử vào Hội đồng Nhân quyền LHQ với số phiếu cao nhất trong số các ứng cử viên của khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Kết quả này thể hiện sự tín nhiệm của cộng đồng quốc tế đối với những đóng góp tích cực của Việt Nam tại Hội đồng Nhân quyền trong nhiệm kỳ 2023 - 2025, cũng như ghi nhận các nỗ lực và thành tựu trong bảo vệ và thúc đẩy quyền con người của Việt Nam. Trong năm 2025, Việt Nam cũng đã tiếp tục đảm nhận và thực hiện tốt vai trò Chủ tịch Hội nghị Công ước Luật biển (SPLOS) lần thứ 35, hay thành viên của Hội đồng chấp hành Cơ quan về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ của LHQ (UN Women), cũng như tại nhiều cơ quan, cơ chế khác của LHQ

Thứ năm, Việt Nam đã bắt đầu khởi động, triển khai nhiệm vụ Chủ tịch được chỉ định của Hội nghị kiểm điểm Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) năm 2026, thông qua hàng loạt cuộc tham vấn với các quốc gia ở các khu vực khác nhau, bước đầu để lại dấu ấn về vai trò và khả năng dẫn dắt, điều phối của Việt Nam trong một tiến trình lớn và có ý nghĩa quan trọng với hòa bình và an ninh quốc tế.

Những kết quả đó đã và đang góp phần kể tiếp “câu chuyện Việt Nam” tại LHQ: một Việt Nam chủ động, trách nhiệm, là đối tác tin cậy và thành viên tích cực của cộng đồng quốc tế.

Trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng, lần đầu tiên "đối ngoại, hội nhập quốc tế" được đặt ngang hàng với quốc phòng và an ninh, trở thành một nhiệm vụ "trọng yếu, thường xuyên". Thưa Đại sứ, từ thực tiễn gần 40 năm Đổi mới và hội nhập quốc tế sâu rộng của Việt Nam, đặc biệt là những đóng góp thực chất tại LHQ – diễn đàn đa phương lớn nhất thế giới, những bài học kinh nghiệm nào cho thấy đối ngoại, hội nhập quốc tế đã và đang trở thành nhiệm vụ “trọng yếu, thường xuyên”?

Việc Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV lần đầu tiên xác định đối ngoại, hội nhập quốc tế là nhiệm vụ “trọng yếu, thường xuyên”, phản ánh một bước phát triển quan trọng trong tư duy lý luận của Đảng về vị trí, vai trò của công tác đối ngoại. Đây là sự khẳng định về tầm quan trọng của “thế chân kiềng” chiến lược gồm quốc phòng, an ninh và đối ngoại - ba trụ cột không thể tách rời trong bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, bảo vệ Tổ quốc.

Bước chuyển này đồng thời đặt ra những kỳ vọng rất lớn của Đảng và Nhà nước đối với công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế: không chỉ đồng hành cùng quốc phòng, an ninh trong nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, mà còn là kênh thu hút nguồn lực, tri thức phục vụ phát triển đất nước, cũng như góp phần nâng cao vị thế và tiếng nói của Việt Nam trên trường quốc tế. Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Ngoại giao Việt Nam phải vươn lên những tầm cao mới để hoàn thành những trọng trách vinh quang mới, xứng đáng là đội quân tiên phong, binh chủng hợp thành của cách mạng Việt Nam”.

Tại LHQ, Việt Nam đã và sẽ tiếp tục triển khai một cách toàn diện định hướng này. Trước hết là góp phần tạo dựng môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển, thông qua việc tận dụng và phát huy vai trò trung tâm của LHQ trong bảo vệ và thúc đẩy các nguyên tắc cơ bản luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ, qua đó đóng góp vào việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế một cách bền vững. Việt Nam cũng sẽ tăng cường tham gia và đóng góp chủ động hơn vào tiến trình xây dựng luật chơi, định hình các thể chế đa phương. Nếu như trước đây, Việt Nam chủ yếu tuân thủ các quy tắc đã được thiết lập thì hiện nay, Việt Nam cần tham gia sâu hơn, mạnh mẽ hơn vào việc hình thành các chuẩn mực và khuôn khổ mới, nhất là trong những lĩnh vực có ý nghĩa then chốt đối với tương lai phát triển đất nước như khoa học - công nghệ, an ninh mạng hay quản trị trí tuệ nhân tạo (AI) trên phạm vi toàn cầu.

Bên cạnh đó, Việt Nam cần phát huy hiệu quả vai trò của LHQ như một trung tâm kết nối tri thức và kinh nghiệm toàn cầu, qua đó thu hút, chắt lọc và vận dụng các nguồn lực trí tuệ quốc tế phục vụ trực tiếp cho quá trình phát triển đất nước. Với cách tiếp cận đó, các hoạt động đối ngoại và hợp tác đa phương của Việt Nam tại LHQ sẽ tiếp tục phát huy vai trò ngày càng thực chất, mang lại những lợi ích cụ thể và lâu dài cho quốc gia, dân tộc.

Với rất nhiều thành tựu đạt được trong năm 2025, xin Đại sứ chia sẻ những nhiệm vụ trọng tâm của Việt Nam tại LHQ trong năm 2026, một năm có ý nghĩa hết sức quan trọng khi Việt Nam chủ trương đẩy mạnh đường lối đối ngoại và hội nhập sâu rộng với thế giới?

Năm 2026 là năm đầu tiên triển khai Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng, trong đó xác định công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế là nhiệm vụ trọng yếu và thường xuyên. Đây cũng là năm bản lề chuẩn bị kỷ niệm 50 năm Việt Nam gia nhập LHQ (1977 – 2027). Trong bối cảnh đó, chúng tôi xác định một số nhiệm vụ trọng tâm như sau:

Trước hết là tập trung phục vụ lãnh đạo Đảng và Nhà nước tham dự các hoạt động cấp cao quan trọng của LHQ trong năm 2026, nổi bật là Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng LHQ Khóa 81, cùng các tiến trình lớn như Hội nghị LHQ về Nước, Hội nghị Thượng đỉnh về Trí tuệ nhân tạo, Hội nghị về Mục tiêu Phát triển Bền vững số 16 về hòa bình, công lý và thể chế vững mạnh. Đây đều là những sự kiện quan trọng và Việt Nam đã và đang tích cực tham gia đóng góp ngay từ giai đoạn chuẩn bị.

Một trọng tâm khác là Việt Nam sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội nghị kiểm điểm NPT vào tháng 4 – 5/2026. Đây là một trọng trách lớn khi lần đầu tiên Việt Nam làm Chủ tịch một cơ chế quan trọng hàng đầu trong chống phổ biến vũ khí hạt nhân, thúc đẩy giải trừ quân bị và bảo đảm an ninh, an toàn hạt nhân. Cộng đồng quốc tế cũng đặt kỳ vọng Việt Nam sẽ góp phần thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin và tạo chuyển biến tích cực, tái khẳng định và củng cố cam kết chung đối với các nỗ lực thúc đẩy giải trừ vũ khí hạt nhân, chống phổ biến vũ khí hạt nhân và sử dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hoà bình.

Cũng trong năm 2026, Việt Nam sẽ tiếp tục tham gia và phát huy vai trò tại các cơ chế, tổ chức đa phương mà Việt Nam đang là thành viên, trong đó có Hội đồng Nhân quyền LHQ, Hội đồng chấp hành UN Women, cùng nhiều diễn đàn đa phương khác; tích cực vận động làm ứng cử viên Thẩm phán Tòa án Luật biển quốc tế (ITLOS), qua đó tiếp tục khẳng định hình ảnh Việt Nam là thành viên tích cực, có trách nhiệm và đóng góp thực chất cho công việc chung của LHQ và nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!