Theo các chuyên gia kinh tế, ngành sữa Việt Nam đang đứng trước thời cơ bứt phá nhưng cũng đối mặt với sức ép cạnh tranh gay gắt khi hội nhập sâu rộng. Để tự chủ nguyên liệu và phát triển bền vững, ngành cần chiến lược đồng bộ, dài hạn, tận dụng hiệu quả lợi thế trong nước và xu thế tiêu dùng xanh.
Quang cảnh hội thảo "Phát triển ngành sữa Việt Nam giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" diễn ra tại TP Hồ Chí Minh trong ngày 12/8.
Ngày 12/8, tại TP Hồ Chí Minh, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương, Bộ Công Thương tổ chức hội thảo "Phát triển ngành sữa Việt Nam giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045".
Theo ông Trương Thanh Hoài, Thứ trưởng Bộ Công Thương, hội nhập sâu rộng và các tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm ngày càng khắt khe đã đặt ngành sữa Việt Nam trước yêu cầu cần phải xây dựng chiến lược bài bản để phát triển bền vững. Bởi ngành sữa hiện nay là mắt xích quan trọng trong bảo đảm dinh dưỡng cộng đồng, đóng góp vào việc nâng cao tầm vóc, thể lực và trí tuệ người Việt. Đây cũng là ngành hàng chiến lược của nông nghiệp bền vững.
Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội bứt phá, ngành sữa Việt Nam cũng đang đối mặt với sức ép cạnh tranh gay gắt từ yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế. Ông Hoài cho biết, điều này đòi hỏi một chiến lược đồng bộ, vừa khai thác lợi thế trong nước, vừa nâng cao khả năng thích ứng với biến động toàn cầu.
Về mục tiêu phát triển đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045, ngành sữa cần triển khai nhiều trụ cột, bao gồm: Phát triển vùng nguyên liệu bền vững, đầu tư công nghệ chế biến hiện đại, nâng cấp logistics, mở rộng phân phối, hoàn thiện chính sách thu hút đầu tư, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và liên kết chuỗi giá trị. Ông Hoài cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác quốc tế sâu rộng, tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) và nắm bắt xu hướng tiêu dùng xanh, bền vững để nâng tầm vị thế ngành sữa Việt Nam.
PGS.TS Trần Quang Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sữa Việt Nam cho biết, hiện cả nước có gần 400 nghìn con bò sữa, với hơn 1.700 trại, năng suất bình quân năm 2023 đạt 5,4 tấn/bò/năm, tăng từ 3 tấn năm 2010. Năm 2024, sản lượng sữa tươi ước đạt 1,23 triệu tấn, tăng 6% so với năm 2023, đáp ứng khoảng 40% nhu cầu trong nước. Tuy nhiên, mức tiêu thụ bình quân hiện nay chỉ đạt 26 - 28 lít/người/năm, thấp hơn các quốc gia như Thái Lan (35 lít), Singapore (45 lít) và châu Âu (80 - 100 lít).
Chiến lược 2030 của ngành sữa đặt mục tiêu nâng đàn bò lên 650 - 700 nghìn con, sản lượng sữa tươi đạt 2,6 triệu tấn, với 60% bò được nuôi trong các trang trại công nghệ cao đạt chuẩn Global G.A.P, hướng tới trung hòa carbon. Đồng thời, vẫn duy trì mô hình chăn nuôi hộ gia đình để đảm bảo nguồn cung ổn định.
Theo đó, ông Trần Quang Trung kiến nghị, nên sớm cập nhật các quy chuẩn, tiêu chuẩn Việt Nam về sữa, đã ban hành gần 15 năm, để phù hợp với tiến bộ công nghệ và tiêu chuẩn quốc tế như Codex; đồng thời, đẩy mạnh truyền thông về vai trò của sữa, tái triển khai Chương trình Sữa học đường, quy hoạch đồng cỏ và vùng nguyên liệu thức ăn, khuyến khích tích tụ ruộng đất, hỗ trợ doanh nghiệp và nông dân mở rộng sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh.
Ông Nguyễn Quang Trí, Giám đốc Điều hành Marketing Vinamilk cũng đề xuất, Việt Nam cần hoàn thiện pháp luật, đơn giản hóa thủ tục đầu tư, đăng ký sản phẩm và áp dụng ưu đãi thuế, tín dụng, đất đai để mở rộng vùng nguyên liệu và tăng tỷ lệ nội địa hóa.
Song song đó, Việt Nam cũng cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tháo gỡ rào cản kỹ thuật, hỗ trợ nghiên cứu và đổi mới công nghệ, cũng như đào tạo nhân lực chất lượng cao; duy trì đối thoại thường xuyên giữa Nhà nước và doanh nghiệp để tháo gỡ kịp thời khó khăn.