Theo phóng viên TTXVN tại Liên hợp quốc (LHQ), Hội nghị do Việt Nam chủ trì, phối hợp với Văn phòng LHQ về các vấn đề giải trừ quân bị (United Nations Office for Disarmament Affairs - UNODA) và Liên minh châu Âu (EU) tổ chức, với sự tham dự của gần 50 đại biểu đại diện cho 30 quốc gia và tổ chức khu vực, quốc tế tại châu Phi. Tiếp nối Hội nghị tham vấn khu vực châu Á - Thái Bình Dương (tháng 10/2025 tại Hà Nội), Hội nghị lần này là sự kiện thứ 2 trong chuỗi các cuộc tham vấn khu vực Việt Nam tổ chức từ nay đến Hội nghị kiểm điểm năm 2026, nhằm tạo diễn đàn để các nước thành viên NPT tại mỗi khu vực cùng thảo luận, chia sẻ lập trường, các ưu tiên, quan tâm liên quan tiến trình kiểm điểm NPT, giúp Việt Nam, trên cương vị Chủ tịch Hội nghị, và Ban Thư ký Hội nghị nắm bắt lập trường, quan điểm và kinh nghiệm, thực tiễn tốt của các nước làm cơ sở định hướng cho việc chuẩn bị hiệu quả, thúc đẩy Hội nghị đạt kết quả.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Stephen Klement, Đặc Phái viên về chống phổ biến và giải trừ quân bị của EU, và bà Einas Mohammed, Đại diện UNODA và thay mặt Phó Tổng Thư ký LHQ về giải trừ quân bị, chia sẻ về các thách thức và nhấn mạnh tầm quan trọng của tiến trình kiểm điểm NPT, kêu gọi các nước củng cố cam kết, linh hoạt hợp tác để Hội nghị đạt kết quả, khẳng định cam kết hỗ trợ và ủng hộ Việt Nam trong vai trò Chủ tịch.

Chủ trì Hội nghị, Đại sứ Đỗ Hùng Việt, Trưởng Phái đoàn Thường trực Việt Nam tại LHQ, Chủ tịch được chỉ định (President-designate) của Hội nghị NPT RevCon11, đã chia sẻ những nhận định về bối cảnh phức tạp hiện nay, tầm quan trọng và sự cần thiết cần củng cố tiến trình NPT, những ưu tiên và hoạt động Việt Nam sẽ thúc đẩy trên cương vị Chủ tịch. Đại sứ khẳng định cam kết đảm nhiệm cương vị Chủ tịch một cách minh bạch, cân bằng, bao trùm, sẽ nỗ lực lắng nghe, ghi nhận và phản ánh đầy đủ quan tâm, lợi ích chính đáng của tất cả các nước thành viên NPT; đề nghị các nước châu Phi phát huy vai trò, tiếng nói của mình, ủng hộ và cùng phối hợp thúc đẩy các ưu tiên chung để bảo đảm thành công của Hội nghị.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã có những trao đổi thẳng thắn, thực chất với nhiều đề xuất cụ thể tại 7 phiên thảo luận chuyên đề về các chủ đề xoay quanh tiến trình kiểm điểm. Các đại biểu đều đánh giá cao, bày tỏ tin tưởng và ủng hộ vai trò Chủ tịch của Việt Nam, đặc biệt là nỗ lực lớn của Việt Nam trong việc tiến hành tham vấn rộng khắp, đầy đủ với các khu vực, trong đó có khu vực châu Phi. Các đại biểu chia sẻ các quan tâm, ưu tiên của quốc gia và khu vực trên cả 3 trụ cột của NPT về giải trừ quân bị, chống phổ biến vũ khí hạt nhân và nhất là mong muốn thúc đẩy mạnh mẽ ứng dụng hòa bình của năng lượng nguyên tử,bảo đảm quyền lợi và sự tiếp cận công bằng, bình đẳng của các nước Châu Phi, đang phát triển trong lĩnh vực này, kêu gọi khu vực đoàn kết có tiếng nói thống nhất để thúc đẩy tiến trình kiểm điểm đạt kết quả tích cực, phát huy vai trò là “Khu vực Phi vũ khí hạt nhân” lớn nhất trên thế giới.

Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) được ký năm 1968, có hiệu lực từ năm 1970, hiện có 191 quốc gia thành viên. NPT đóng vai trò trung tâm trong các cơ chế không phổ biến, giải trừ quân bị quốc tế với 3 nội dung trụ cột bao gồm: (1) Chống phổ biến vũ khí hạt nhân; (2) Giải trừ quân bị vũ khí hạt nhân; và (3) Sử dụng công nghệ hạt nhân vì mục đích hòa bình. Đến nay NPT là điều ước quốc tế mang tính toàn diện nhất, có sự tham gia của 5 nước sở hữu vũ khí hạt nhân được thừa nhận - cũng đồng thời là các nước Uỷ viên không thường trực Hội đồng Bảo an LHQ gồm Anh, Pháp, Mỹ, Nga và Trung Quốc. Việt Nam chính thức gia nhập NPT vào năm 1982. Kể từ khi NPT có hiệu lực năm 1970, Hội nghị Kiểm điểm NPT được tổ chức 5 năm một lần nhằm bàn về các biện pháp thúc đẩy việc thực hiện và tăng cường tính phổ cập của Hiệp ước. Đến nay, các nước đã tổ chức 10 Hội nghị kiểm điểm (1975, 1980, 1985, 1990, 1995, 2000, 2005, 2010, 2015 và 2022). Hội nghị NPT RevCon 11 sẽ được tổ chức từ 27/4 đến 22/5/2026 tại trụ sở LHQ (New York, Mỹ).

Trên cơ sở đồng thuận của các nước thành viên Hiệp ước NPT đối với đề cử của Phong trào Không liên kết (NAM), Việt Nam sẽ đảm nhiệm vị trí Chủ tịch Hội nghị RevCon11. Đồng thời, được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, Đại sứ Đỗ Hùng Việt, Trưởng Phái đoàn Thường trực Việt Nam tại LHQ, sẽ trực tiếp đảm nhiệm vị trí này. Theo các quy định về thủ tục của Hội nghị, từ nay đến khi được chính thức bầu giữ cương vị tại Hội nghị năm 2026, Đại sứ Đỗ Hùng Việt sẽ triển khai các hoạt động tham vấn, trao đổi với các nước, nhóm nước và các đối tác khác trên cương vị “Chủ tịch được chỉ định” của Hội nghị. Từ nay đến khi diễn ra Hội nghị NPT RevCon 11, Việt Nam tiến hành tham vấn tại các khu vực châu Á-Thái Bình Dương (đã tổ chức vào tháng 10/2025 tại Hà Nội), châu Mỹ, châu Phi và Trung Đông, và với các nước, nhóm nước, đối tác quan trọng. Các kết quả tham vấn sẽ được Việt Nam phối hợp với LHQ tổng hợp, xây dựng thành các báo cáo để thông tin tới tất cả nước thành viên NPT, phục vụ công tác tổ chức vào năm 2026.