Quá hạn vẫn chưa đạt

Theo Bộ Y tế, tính đến hiện tại, toàn quốc đã có hơn 1.012/1.650 cơ sở y tế triển khai bệnh án điện tử (đạt hơn 61%). Riêng đối với các bệnh viện, viện có giường trực thuộc Bộ Y tế, còn 6 bệnh viện chưa công bố triển khai hồ sơ bệnh án điện tử. 

Một số Sở Y tế đã hoàn thành 100% việc triển khai tại các cơ sở khám, chữa bệnh công lập như: Sở Y tế Hà Nội, Đà Nẵng, Quảng Ninh, Hải Phòng, An Giang, Bắc Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Ngãi, Lào Cai…

Theo lộ trình chuyển đổi số y tế của Bộ Y tế, đến ngày 30/9/2025, toàn bộ các bệnh viện trên toàn quốc sẽ phải hoàn thành triển khai hồ sơ bệnh án điện tử để thay thế bệnh án giấy. Đến nay, đã quá thời hạn trên, nhưng mới có hơn một nửa số cơ sở y tế triển khai thành công. 

Theo đại diện Bộ Y tế, tiến độ triển khai bệnh án điện tử trên phạm vi toàn quốc hiện vẫn chưa đạt yêu cầu và chưa hoàn thành mục tiêu đúng thời hạn. Nguyên nhân chủ yếu do chưa hoàn thiện công tác nghiệm thu và chưa đáp ứng được yêu cầu về kinh phí triển khai.

Đại diện một bệnh viện cho biết, việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử đòi hỏi kinh phí đầu tư ban đầu khá lớn, trong khi nguồn lực của bệnh viện có hạn. Hiện chưa có hướng dẫn cụ thể về cơ chế tài chính cho ứng dụng công nghệ thông tin y tế nói chung và triển khai bệnh án điện tử nói riêng. Trong giá thành dịch vụ y tế cũng chưa tính đến thành phần chi phí đầu tư cho công nghệ thông tin. Để đầu tư cho hạ tầng công nghệ thông tin, các bệnh viện vẫn chủ yếu phải sử dụng quỹ đầu tư phát triển của đơn vị, điều này làm ảnh hưởng đến các hoạt động thiết yếu khác khiến nhiều cơ sở chưa dám "mạnh tay" thực hiện.

Ông Nguyễn Bá Hùng, Trưởng phòng Dịch vụ chuyển đổi số, Trung tâm Thông tin y tế Quốc
gia cho biết: “Với các cơ sở y tế tuyến dưới, nhất là tuyến huyện thường gặp khó khăn trong vấn đề kinh phí đầu tư cho hạ tầng công nghệ thông tin và đảm bảo an toàn thông tin. Hiện trạng hạ tầng công nghệ thông tin của nhiều bệnh viện hiện nay chưa đồng bộ, hệ thống máy chủ và các thiết bị đi kèm được đầu tư từ lâu, nên cấu hình thấp, không thể đáp ứng việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử".

Cũng theo ông Nguyễn Bá Hùng, khi triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, các đơn vị phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng về bảo mật thông tin cá nhân, đặc biệt trong bối cảnh dữ liệu bệnh nhân trở thành mục tiêu tấn công ngày càng phổ biến. Kinh phí cho việc đầu tư các giải pháp đảm bảo an toàn thông tin đối với các bệnh viện là rất lớn”.

Cần sự đồng bộ để thực hiện

Để đẩy nhanh tiến độ triển khai bệnh án điện tử, Bộ Y tế đã có nhiều văn bản chỉ đạo, đề nghị các đơn vị xác định triển khai chuyển đổi số, hồ sơ bệnh án điện tử là nhiệm vụ trọng tâm, huy động sự tham gia đầy đủ của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; trong đó cấp ủy đảng, lãnh đạo; đặc biệt là người đứng đầu phải giữ vai trò quyết định.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức, các đơn vị cần quyết tâm, ưu tiên và tập trung bổ sung, bố trí nguồn lực tối đa để triển khai hồ sơ bệnh án điện tử bảo đảm hoàn thành theo tiến độ. Khi triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, các đơn vị phải bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh, dữ liệu, công nghệ thông tin, giao dịch điện tử, an toàn thông tin mạng, an ninh mạng, tiếp cận thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân, lưu trữ dữ liệu; quy định về quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu điện tử của cơ quan nhà nước. 

Bộ Y tế cũng yêu cầu các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh nghiêm túc, khẩn trương thực hiện và chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế về tiến độ triển khai hồ sơ bệnh án điện tử tại đơn vị.

Về cơ chế, chính sách, theo PGS.TS Trần Quý Tường, Chủ tịch Hội Tin học Y tế, Bộ Y tế cần xây dựng, bổ sung và hoàn thiện các cơ chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, cũng như tài liệu hướng dẫn chuyên môn để hỗ trợ các bệnh viện triển khai bệnh án điện tử một cách thống nhất, đồng bộ và hiệu quả; sớm ban hành quy định về giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023, trong đó chi phí cho công nghệ thông tin phải được tính đúng, tính đủ. Điều này giúp các cơ sở khám, chữa bệnh có nguồn kinh phí đầu tư, duy trì và phát triển hệ thống bệnh án điện tử. 

Theo ông Nguyễn Bá Hùng, để triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, các bệnh viện phải có nhiều phần mềm khác nhau như: Phần mềm Quản lý bệnh viện (HIS), Hệ thống thông tin xét nghiệm (LIS), phần mềm lưu trữ và truyền hình ảnh (PACS), phần mềm bệnh án điện tử (EMR)… Hiện đa số các đơn vị lựa chọn phần mềm mã nguồn đóng (phần mềm mất phí); có một số đơn vị triển khai phần mềm HIS
mã nguồn mở (không mất phí bản quyền). Ngoài ra, một số bệnh viện cũng tự xây dựng, phát triển các phần mềm triển khai sử dụng tại đơn vị.

Về kinh nghiệm để triển khai thành công hồ sơ bệnh án điện tử, theo ông Nguyễn Bá Hùng, về hạ tầng công nghệ thông tin, các đơn vị phải khảo sát, đánh giá, đề xuất đầu tư bài bản theo các hướng dẫn của Bộ Y tế.

Đối với các đơn vị thuộc cấp khám bệnh, chữa bệnh ban đầu nên sử dụng hạ tầng điện toán đám mây (cloud) để giảm chi phí đầu tư và nhân lực công nghệ thông tin vận hành hệ thống. Về an toàn thông tin, cần xây dựng hồ sơ đề xuất cấp độ và phương án đảm bảo an toàn thông tin. Đối với các đơn vị không có cán bộ chuyên trách có đủ năng lực về an toàn thông tin nên thuê dịch vụ của các đơn vị cung cấp có uy tín.

Bên cạnh đó, nhân lực công nghệ thông tin tại bệnh viện phải được đào tạo chuyên sâu, hiểu rõ quy trình nghiệp vụ khám chữa bệnh tại bệnh viện và phối hợp chặt chẽ với nhà cung cấp phần mềm trong việc xử lý khắc phục sự cố cũng như tập huấn hướng dẫn sử dụng phần mềm cho các nhân viên y tế. Đồng thời, phối hợp với các khoa/phòng xây dựng quy trình chuẩn khi triển khai hồ sơ bệnh án
điện tử. 

Để hệ thống hoạt động trơn tru và đảm bảo an toàn thông tin khi đồng loạt các cơ sở triển khai bệnh án điện tử, Bộ Y tế đã có hướng dẫn yêu cầu kỹ thuật triển khai hồ sơ bệnh án điện tử đối với phần mềm hồ sơ bệnh án điện tử trên hạ tầng phòng máy chủ hoặc trung tâm dữ liệu tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; hướng dẫn về đảm bảo an toàn thông tin, các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh xây dựng hồ sơ đề xuất cấp độ và phương án bảo bảo an toàn thông tin; đầu tư kinh phí trang bị các giải pháp đảm bảo an toàn thông tin; thường xuyên tập huấn về an toàn thông tin; định kỳ đánh giá an toàn thông tin

“Việc kết nối liên thông dữ liệu giữa các bệnh viện với nhau hiện mới ở mức kết xuất dữ liệu theo chuẩn của Bộ Y tế. Một số địa phương, bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế đã triển khai thí điểm kết nối với Hệ thống điều phối dữ liệu y tế. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp với các đơn vị triển khai xây dựng kho dữ liệu hồ sơ bệnh án điện tử quản lý toàn bộ thông tin bệnh án trên toàn quốc”, ông
Nguyễn Bá Hùng cho biết.

Bệnh án điện tử mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh và cho bệnh viện như người bệnh không cần lưu trữ giấy tờ, dễ dàng truy cập thông tin qua sổ sức khỏe điện tử, tiết kiệm thời gian khám chữa bệnh và chủ động theo dõi sức khỏe lâu dài. Nhân viên y tế có thể tra cứu thông tin nhanh chóng, chính xác, hỗ trợ chẩn đoán và điều trị hiệu quả, giảm sai sót y khoa. Bác sĩ không cần viết tay, ký số trực tuyến giúp tối ưu hóa thời gian thăm khám, đồng thời dễ dàng hội chẩn từ xa và chia sẻ thông tin với các chuyên gia. Đối với bệnh viện, bệnh án điện tử giúp tối ưu hóa quy trình quản lý, giảm chi phí vận hành, tăng cường bảo mật dữ liệu và nâng cao tính chuyên nghiệp, hiện đại.