Theo hãng thông tấn độc lập UNIAN của Ukraine ngày 29/5, cuộc xung đột ở Ukraine, kéo dài hơn ba năm, đang đứng trước ngã rẽ quan trọng. Các nhà phân tích từ JPMorgan, một trong những tập đoàn tài chính hàng đầu thế giới, dự đoán rằng năm 2025 có thể chứng kiến một lệnh ngừng bắn, đánh dấu bước ngoặt trong cuộc chiến. Tuy nhiên, Ukraine có thể đạt được hòa bình bền vững hay chỉ là một trạng thái tạm thời sẽ phụ thuộc vào kịch bản nào sẽ trở thành hiện thực trong các kịch bản dưới đây.

Bốn kịch bản cho Ukraine

Theo báo cáo của JPMorgan, bốn kịch bản được đề xuất cho Ukraine vào năm 2025 bao gồm: kịch bản tốt nhất – mô hình Hàn Quốc (xác suất 15%), kịch bản trung bình – mô hình Israel (20%), kịch bản không khả quan – mô hình Gruzia (50%), và kịch bản tệ nhất – mô hình Belarus (15%). Mỗi kịch bản phản ánh một mức độ hòa bình và độc lập khác nhau cho Ukraine.

Mô hình Hàn Quốc ám chỉ một thỏa thuận phân định rõ ràng, với sự hiện diện của các lực lượng quốc tế để ngăn chặn xung đột. Trong khi đó, mô hình Israel, được một số chuyên gia đánh giá là khả thi nhất, dự đoán một trạng thái “hòa bình lạnh”, nơi các hoạt động quân sự giảm mạnh nhưng không có hiệp ước hòa bình chính thức. Thỉnh thoảng, các cuộc đụng độ nhỏ lẻ vẫn có thể xảy ra, tương tự như tình hình giữa Israel và các láng giềng.

Ngược lại, mô hình Gruzia ám chỉ việc Ukraine chấp nhận nhượng bộ một phần lãnh thổ và rơi vào trạng thái bất ổn kéo dài, còn mô hình Belarus – kịch bản ảm đạm nhất – sẽ khiến Ukraine bị phụ thuộc nặng nề vào Nga.

Thách thức và thực tế

Các kịch bản của JPMorgan, dù mang tính tham khảo, không phải là kim chỉ nam. Chúng được xây dựng từ góc nhìn tài chính, tập trung vào rủi ro đối với hệ thống ngân hàng toàn cầu hơn là thực tế chính trị và quân sự tại Ukraine. Theo các chuyên gia, việc chấm dứt xung đột sẽ phụ thuộc vào những đảm bảo an ninh mà Ukraine nhận được từ cộng đồng quốc tế. “Không kịch bản nào có thể áp dụng hoàn toàn. Ukraine cần những giải pháp riêng, phù hợp với bối cảnh địa chính trị phức tạp”, một nhà phân tích độc lập nhận định.

Kịch bản tối ưu mà Ukraine hướng tới là khôi phục đường phân định như năm 2022, nhưng điều này đòi hỏi sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các nước phương Tây. Kịch bản thực tế hơn, theo đánh giá, là đóng băng đường phân định hiện tại, với sự hiện diện của lực lượng gìn giữ hòa bình quốc tế.

Tuy nhiên, điều này có thể đi kèm với những nhượng bộ từ Ukraine, chẳng hạn như từ bỏ yêu sách đối với một số vùng lãnh thổ do Moskva kiểm soát. Kịch bản bi quan nhất – mất thêm quyền kiểm soát lãnh thổ và chịu ảnh hưởng chính trị từ Nga – dù khó xảy ra, vẫn là một khả năng tiềm tàng.

Ukraine cần kịch bản của riêng mình

UNIAN cho rằng thay vì phụ thuộc vào các dự báo từ bên ngoài, Ukraine cần xây dựng chiến lược riêng, linh hoạt và đa dạng. “Chúng ta phải vạch ra tương lai của chính mình”, một quan chức Ukraine nhấn mạnh.

Điều này bao gồm việc chuẩn bị cho cả kịch bản lạc quan, thực tế và bi quan, đồng thời tranh thủ sự ủng hộ từ cộng đồng quốc tế. Sự hiện diện của quân đội phương Tây, như một lực lượng răn đe, có thể là yếu tố để đảm bảo an ninh.

Dù tương lai còn nhiều bất định, Ukraine đang đứng trước cơ hội định hình số phận của mình. Lệnh ngừng bắn năm 2025, nếu thành hiện thực, sẽ là bước đầu tiên hướng tới hòa bình.