Các thành viên của phong trào Những người tình nguyện cộng hòa Zabaikal đã tổ chức cuộc tuần hành phản đối việc chính quyền cho một tập đoàn Trung Quốc thuê đất tại đây.

Cuộc tuần hành diễn ra tại Chita hồi tuần trước, phản đối việc giao đất cho công ty Huae Xingbang – một công ty con của Tập đoàn Đầu tư nguồn lợi Zole (ZRI), Trung Quốc. Những nhà tổ chức nêu yêu cầu phải tiến hành trưng cầu dân ý đối với quyết định này, đồng thời cho biết họ có kế hoạch huy động 30.000 người biểu tình vào ngày 30/8 tới.


Stanislav Zakharov, một nhà hoạt động của phong trào Những người tình nguyện cộng hòa Zabaikal nhấn mạnh: “Thỏa thuận phải do cư dân địa phương quyết định. Với thời hạn cho thuê lên 49 năm thì chúng tôi đâu còn sống tới lúc đó. Người ta sẽ chẳng còn nhớ được vùng đất này thuộc chủ quyền của ai. Diện tích cho thuê lớn hơn cả Hong Kong… Nếu chính quyền Trung ương và địa phương không lưu tâm đến ý kiến của người dân, người biểu tình sẵn sàng tiến hành những giải pháp quyết đoán hơn, ví như tuyệt thực”.

Hồi đầu tháng 6 vừa qua, chính quyền vùng lãnh thổ Zabaikal đã ký Bản ghi nhớ với Huae Xingbang. Đối tác Trung Quốc cam kết đầu tư 410 triệu USD vào phát triển nông nghiệp ở khu vực này, theo một hợp đồng thuê đất có thời hạn 49 năm, với diện tích thuê ban đầu là 115.000 hecta, sau có thể tăng lên 200.000 hecta. Phía Huae Xingbang cũng hứa bảo đảm 75% nhân công sẽ là cư dân địa phương.

Dự án gây tranh cãi

Vùng lãnh thổ Zabaikal thuộc Viễn Đông Nga, giáp ranh với tỉnh Hắc Long Giang/Trung Quốc. Giới chức địa phương nhìn nhận, dự án hợp tác này là cần thiết, trong bối cảnh vùng Zabaikal hiện ở trình độ phát triển kinh tế thấp, nguồn lực đầu tư từ chính quyền Trung ương và giới doanh nghiệp tại Nga có nhiều hạn chế. Ông Ivan Zuenko, chuyên gia nghiên cứu về Trung Quốc tại Đại học Viễn Đông Vladivostok  cho rằng, hợp đồng thuê đất này mang lại lợi ích về mặt kinh tế, khi mà các công ty lớn của Trung Quốc giúp tạo ra nguồn thu về thuế, tạo công ăn việc làm, phát triển kinh tế địa phương.

Đề xuất cho đối tác Trung Quốc thuê đất tại Viễn Đông không phải là mới. Tuy nhiên dự án tại Zabaikal ngay từ khi đàm phán đã vấp phải sự phản đối của người dân địa phương và nhiều chính trị gia vì quy mô dự án quá lớn, thời gian thuê quá dài. Đảng Tự do Dân chủ Nga (LPDR) nói rằng việc giao đất này sẽ đưa đến sự “bành trướng” của Trung Quốc tại vùng Viễn Đông. Ông Dmitry Lebedev, đại diện LPDR, hối thúc Thủ tướng Dmitry Medvedev không chấp thuận dự án, vì nếu không “trong khoảng 20 năm nữa khu vực sẽ do một người có quốc tịch Trung Quốc điều hành”.

Nhà nghiên cứu Alexander Larin tại Viện Viễn Đông thuộc Viện Khoa học Hàn lâm Liên bang Nga thì nói rằng, có một số nguy cơ tiềm ẩn sau dự án tại Zabaikal. “Đất được cho thuê trong một nửa thế kỉ. Trong vòng 49 năm, nông dân Trung Quốc sẽ thích ứng, sống quen tại đây cùng với gia đình họ. Điều gì sẽ xảy ra nếu kết thúc thời hạn giao đất. Không thể buộc những người Trung Quốc này hồi hương”.

Viễn Đông là khu vực rộng lớn của Nga, nhưng chỉ có 7,4 triệu người sinh sống. Nhiều người nhìn nhận, vùng đất thưa người này phải gánh trọng trách lớn – là “van an toàn” kiểm soát người nhập cư từ Hắc Long Giang, với dân số lên đến 70 triệu người. Một số báo cáo cho rằng, hiện có khoảng từ 2-5 triệu người Trung Quốc di cư bất hợp pháp sang vùng Viễn Đông và con số này vẫn tiếp tục tăng lên nhanh chóng.