Ngành cá tra Việt Nam, đặc biệt tại Đồng bằng sông Cửu Long, từ lâu đã là trụ cột xuất khẩu thủy sản. Thế nhưng, ít ai ngờ rằng chỉ khoảng 30% trọng lượng cá tra được sử dụng để phi lê, còn lại hơn 70% gồm đầu, xương, da, nội tạng, mỡ… từng bị xem là phế phẩm, thậm chí là gánh nặng môi trường. Một nghịch lý hiện hữu: kho báu vô hình bị bỏ quên ngay trong tầm tay.
Từ “phế phẩm” đến “tài nguyên chiến lược"
Trong bối cảnh toàn cầu theo đuổi kinh tế tuần hoàn, Công ty Cổ phần Đầu tư Du lịch và Phát triển Thủy sản – Trisedco (thành viên Tập đoàn Sao Mai) đã tiên phong nắm bắt cơ hội. Bằng ứng dụng công nghệ hiện đại, Trisedco đã biến những thứ tưởng chừng vô giá trị thành “mỏ vàng”, mang về hàng chục triệu USD mỗi năm. Đây chính là minh chứng sống động cho triết lý phát triển bền vững.
Từ năm 2008, Trisedco đầu tư dây chuyền khép kín nhập khẩu từ châu Âu, chế biến phụ phẩm cá tra thành bột cá, mỡ cá và nhiều sản phẩm giá trị gia tăng khác. Không chỉ dừng ở xử lý chất thải, công ty đã nâng tầm thành mô hình “upcycling” – tái sinh phụ phẩm thành nguyên liệu cao cấp cho nhiều ngành. Nhờ hướng đi táo bạo, Trisedco từng đặt mục tiêu doanh thu 2.300 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 150 tỷ đồng trong năm 2022 – những con số khẳng định hiệu quả kinh tế rõ rệt.
Bột cá nguồn nguyên liệu thiết yếu cho chăn nuôi và thủy sản
Quy trình sản xuất của Trisedco tuân thủ nghiêm ngặt HACCP, ISO 22000, từ khâu tiếp nhận phụ phẩm, khử mùi, chiết xuất dầu, đến sấy, nghiền và kiểm định chất lượng. Mỗi tấn phụ phẩm đưa vào dây chuyền không chỉ giúp giảm gánh nặng rác thải, mà còn tạo ra sản phẩm xuất khẩu có giá trị.
Trong đó, bột cá giàu protein là nguyên liệu thiết yếu cho ngành thức ăn chăn nuôi và thủy sản; dầu cá giàu omega-3, omega-6 được ứng dụng rộng rãi trong thực phẩm, mỹ phẩm và dược phẩm. Nhờ vậy, Trisedco không chỉ gia tăng giá trị cho ngành thủy sản mà còn góp phần cung ứng đầu vào cho nhiều lĩnh vực kinh tế khác.
Tác động lan tỏa – kinh tế, xã hội, môi trường
Nếu trước kia phụ phẩm thủy sản bị bỏ mặc gây ô nhiễm nguồn nước, thì nay, nhờ Trisedco, chúng đã trở thành nguồn thu ngoại tệ đáng kể. Sản phẩm của công ty hiện có mặt tại nhiều thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Đài Loan và Trung Quốc, góp phần khẳng định uy tín thương hiệu Việt Nam.
Tại ĐBSCL, mô hình này tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn lao động, cải thiện thu nhập người dân, giảm thiểu áp lực môi trường và tăng giá trị kinh tế địa phương. Đó là sự cộng hưởng của “tam lợi”: kinh tế – xã hội – môi trường.
Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam chế biến khoảng 1,6 – 1,7 triệu tấn cá tra, tạo ra trên 1 triệu tấn phụ phẩm (chiếm hơn 60% trọng lượng cá). Nếu bán phụ phẩm cá tra với giá 8 - 10 triệu đồng/ tấn sẽ mang về giá trị 10.400 - 13.000 tỷ đồng (416-520 triệu USD). Những con số này cho thấy tiềm năng kinh tế to lớn nếu ngành chế biến phụ phẩm được đầu tư bài bản.
Nếu như trước đây, phần lớn chỉ dùng làm thức ăn giá trị thấp, thì nay, nhờ Trisedco, phụ phẩm đã trở thành nguyên liệu cho bột cá giàu đạm, mỡ cá tinh luyện và các dẫn xuất sinh học phục vụ ngành mỹ phẩm, dược phẩm.
IDI – doanh nghiệp cung ứng phụ phẩm cá tra chủ lự cho Trisedco
Không chỉ mang lại dòng ngoại tệ bền vững, doanh nghiệp còn góp phần định hình vị thế mới cho Việt Nam trên bản đồ xuất khẩu thủy sản thế giới. Từ những phần tưởng chừng bỏ đi, Trisedco đã viết nên chuyện kinh tế tuần hoàn giàu ý nghĩa công nghệ chế biến chuyên sâu, tạo giá trị gia tăng vượt trội của ngành phụ phẩm thủy sản. Đây không chỉ là câu chuyện về lợi nhuận, mà còn là minh chứng cho một tầm nhìn tiên phong: biến thách thức thành cơ hội, biến phế phẩm thành tài nguyên.