Khắc ghi lời căn dặn của Bác Hồ

Chủ tịch Hồ Chí Minh là người khai sinh ra TTXVN với tên gọi ban đầu Việt Nam Thông tấn xã (VNTTX). Ngay từ những ngày đầu tiên, TTXVN đã luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của Bác, từ những lời chỉ bảo, truyền đạt kinh nghiệm quý báu về nghề làm báo đến những bản tin được Người trực tiếp chỉnh sửa. Suốt 80 năm qua, tình cảm, sự quan tâm của Bác dành cho TTXVN luôn là niềm vinh dự, tự hào và động lực cho các thế hệ làm báo Thông tấn không ngừng cống hiến, xây dựng, phát triển cơ quan ngày càng lớn mạnh, xứng đáng là cơ quan phát ngôn chính thức của Đảng, Nhà nước, trung tâm thông tin quốc gia tin cậy, hãng thông tấn có uy tín trong khu vực và trên thế giới.

Ngày 4/3/1952, tại trụ sở của VNTTX tại thôn Trung Long, xã Tân Trào, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang (nay là xã Tân Trào, tỉnh Tuyên Quang), cán bộ, phóng viên VNTTX đã vinh dự được đón Bác Hồ đến thăm. Đặc biệt, vào đầu hè năm 1954, khi tiếp nhận bản tin về Chiến dịch Điện Biên Phủ, Bác đã gửi gắm lời dặn qua đồng chí giao liên Nguyễn Tiến Lực: "Tin tức càng nhanh, kháng chiến càng mau thắng lợi". Lời Bác dặn người giao liên năm ấy đã trở thành bài học quý, được các thế hệ cán bộ, phóng viên biên tập viên VNTTX - nay là TTXVN khắc cốt ghi tâm, là sợi chỉ đỏ đưa cơ quan Thông tấn quốc gia hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ chính trị được giao. Hiện nay, tại Di tích TTXVN đặt tại Đồi Khau Linh, thôn Hoàng Lâu, xã Tân Trào, Tuyên Quang - một trong 18 di tích thuộc Khu di tích lịch sử Tân Trào, nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các cơ quan Trung ương ở và làm việc trong thời kỳ tiền khởi nghĩa và kháng chiến chống Pháp, có tấm bia khắc ghi lời căn dặn của Bác năm nào: "Tin tức càng nhanh, kháng chiến càng mau thắng lợi!".
 
Sáng ngày mùng Một Tết Ất Mùi năm 1955 - Tết Giải phóng, VNTTX vinh dự được nhận điện thoại chúc Tết của Bác Hồ. Bác chúc cán bộ, viên chức TTXVN: "Năm mới, cố gắng mới, thành công mới" và "Phát tin nhanh, kịp thời, tin tốt, tin nhiều và bảo đảm sự thật". Sự chăm sóc của Bác, lời chúc Tết của Bác cũng là lời huấn thị về nhiệm vụ đối với VNTTX.

Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng bản tin của VNTTX, vì theo Bác, đây là nguồn cung cấp thông tin rất quan trọng với nhiều tin, bài phong phú, kịp thời và chính xác. Bác Hồ đọc bản tin của VNTTX hàng ngày, hầu như không bỏ sót bất cứ một tin quan trọng nào; thấy tin nào hay, cá nhân nào có nhiều thành tích, Người dùng bút đỏ, phê vào bên lề và yêu cầu xác minh để khen thưởng. Người đặc biệt chú ý đến những tin quốc tế có liên quan đến Việt Nam, tin chiến sự ở miền Nam. Với những tin, bài quan trọng, nhất là các tài liệu tham khảo, Người đều đánh dấu lại để đọc thêm vào buổi tối. Đôi lúc do Bác đi công tác xa hoặc căn cứ vào tình hình sức khỏe, Văn phòng Chủ tịch nước lại điểm những tin quan trọng và đều đặn gửi cho Bác. Những khi không có thời gian đọc báo, Người lại hỏi anh em văn phòng: "Tin VNTTX có gì đặc biệt không?", "Thế VNTTX không có tin à?". Hầu như các sự kiện trong nước và quốc tế nổi bật, Bác đều chờ tin của VNTTX và không ít trường hợp Bác chỉ có ý kiến sau khi đã tham khảo đầy đủ các bản tin do VNTTX cung cấp.

Hiện nay, trên Phòng Truyền thống của TTXVN còn lưu giữ nhiều bản thảo các bản tin có bút tích biên tập của nhà báo đặc biệt xuất sắc Hồ Chí Minh. Những bút tích Bác để lại trên các bản tin của VNTTX đều là những bài học nghiệp vụ sâu sắc cho những người làm báo thông tấn nói riêng và đội ngũ những người làm báo cách mạng Việt Nam nói chung về cách viết, cách biên tập sao cho ngắn gọn, dễ hiểu, gần gũi mà sâu sắc, thấm đẫm tính nhân văn.

Bà Vũ Thu Hằng, cán bộ Khu di tích Phủ Chủ tịch chia sẻ: Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá rất cao tác dụng của thông tấn báo chí, trong đó có TTXVN. Bác đã duyệt trực tiếp nhiều tin, bài của TTXVN, căn dặn về nghề với các phóng viên tin, ảnh. Bác đã đọc những tin người tốt, việc tốt của TTXVN hằng ngày và thưởng huy hiệu cho một số cá nhân được biểu dương trên bản tin. Bác đã xem và thường xuyên nhận xét tin của TTXVN, cả tin phổ biến cũng như tin tham khảo, chỉ cho TTXVN những thiếu sót, kể cả lỗi dịch chưa sát, phiên âm không chuẩn.

Trên bàn làm việc ở ngôi nhà Người họp với Bộ Chính trị, cũng là nơi Người chữa bệnh và qua đời, vẫn còn nguyên chồng bản tin Người đã nghe đọc. Đó là 7 tập bản tin do VNTTX phát hành từ ngày 18-24/8/1969. Những ngày cuối cùng, Bác vẫn đều đặn theo dõi tin tức, thường xuyên cho ý kiến những tin, bài mà Bác nghe đọc. Thời gian này, do sức khỏe của Bác ngày một yếu nên Người không còn tự đọc và cũng không để lại bút tích trên các bản tin này nữa. Những nét bút để lại là của các đồng chí phục vụ, lưu ý những vấn đề Bác cần xem lại hoặc để Bác lấy tư liệu, đưa ra Bộ Chính trị thảo luận. Chỉ sau ngày 24/8/1969, các đồng chí phục vụ mới dừng việc đọc báo cho Bác. 

Đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thông tin trong từng giai đoạn 

Lời dạy của Bác từ trong giai đoạn kháng chiến "Tin tức càng nhanh, kháng chiến càng mau thắng lợi" đã vượt qua ý nghĩa thời sự thông thường, trở thành định hướng, kim chỉ nan cho suốt quá trình hoạt động của  những người làm báo TTXVN luôn nỗ lực, vượt qua mọi khó khăn, hy sinh xương máu để truyền đi dòng thông tin nhanh nhất, liên tục, kịp thời, chính xác, có định hướng, thể hiện quan điểm của Đảng, chính sách của Chính phủ và nguyện vọng của nhân dân, tới hệ thống báo chí, công chúng trong và ngoài nước. 

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, TTXVN nỗ lực vừa chiến đấu, vừa xây dựng, phát triển, thực hiện tốt vai trò của một cơ quan thông tin chủ lực, xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa. 

TTXVN đã vượt qua muôn vàn khó khăn gian khổ với 21 lần di chuyển địa điểm để tránh sự lùng sục, phát hiện của địch, hàng chục lần phá vòng vây giặc đánh vào căn cứ, vừa chiến đấu để bảo toàn lực lượng, vừa di chuyển máy móc thiết bị, bảo đảm thông tin phục vụ tin tức cho Đảng và Bác Hồ. Nhiều đồng chí đã hy sinh anh dũng, trong đó có đồng chí Trần Kim Xuyến, Phó Giám đốc Nha thông tin, người phụ trách đầu tiên và cũng là nhà báo đầu tiên của TTXVN hy sinh (năm 1947).  

Phóng viên của TTXVN đã có mặt ngay từ ngày đầu Nam Bộ kháng chiến, cùng theo đoàn quân Nam tiến, có mặt ở các chiến dịch Việt Bắc, Biên giới, Đường 18, Hòa Bình, Tây Bắc, Hà Nam Ninh, Bình Trị Thiên khói lửa, các chiến trường Lào và Campuchia; có mặt tại Hội nghị Geneva, Hội nghị Trung Dã và ở phái đoàn liên hợp quân sự ba bên để thực hiện thông tin kịp thời... Cũng ngay từ những năm kháng chiến chống Pháp, TTXVN đã có Phòng đại diện tại Bangkok (Thái Lan), sau đó có mặt tại Yangon (Myanmar), ra báo Tin tức phục vụ kiều bào ta và tuyên truyền đối ngoại tại các nước đó, đồng thời qua đây chuyển tin tiếng Pháp, tiếng Anh tới Paris (Pháp) và các nước.  

TTXVN là một trong những cơ quan báo chí đầu tiên được giao nhiệm vụ chuẩn bị cho việc xây dựng lực lượng TTX ở miền Nam. Ngày 12/10/1960, đúng vào ngày Ban Bí thư Trung Đảng ra Chỉ thị số 02 về tăng cường công tác của TTXVN trong tình hình mới, trong một khu rừng giữa chiến khu Dương Minh Châu, một số cán bộ VNTTX ở lại trong lòng địch và từ Campuchia về đã được giao nhiệm vụ thành lập cơ quan thông tấn cách mạng ở miền Nam. Bản tin đầu tiên của Thông tấn xã giải phóng (TTXGP) được phát đi dưới cái tên GPX (Giải phóng xã), phát đối ngoại là LPA, đánh dấu sự ra đời của cơ quan thông tấn của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam. Các bản tin GPX và LPA, qua VNTTX được phát đi cả nước và ra nước ngoài.

Những năm kháng chiến chống Mỹ, TTXVN ở miền Bắc đã chi viện cho chiến trường miền Nam hơn 450 cán bộ chủ chốt, phóng viên, biên tập viên, nhân viên kỹ thuật, chưa kể hàng trăm lượt cán bộ, phóng viên, biên tập viên, nhân viên kỹ thuật từ miền Bắc theo các mũi tiến quân, tham gia các chiến dịch ở khắp các chiến trường miền Nam, Lào, Campuchia. Phóng viên, cán bộ TTXVN luôn có mặt ở các vùng trọng điểm, các mặt trận nóng bỏng nhất để tố cáo tội ác của giặc, biểu dương khí thế quyết chiến, quyết thắng của quân và dân miền Bắc; báo cáo hằng giờ, hằng ngày, liên tục diễn biến tình hình chiến trường miền Nam, âm mưu của Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc, mở rộng chiến tranh ra ba nước Đông Dương... Những báo cáo này của TTXVN đã được đánh giá cao; chính vì vậy, Bộ Chính trị và Ban Bí thư Trung ương Đảng lúc đó đã nhận xét "Nguồn tin của TTXVN là nguồn tin chiến lược của Đảng".

Trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, phóng viên TTXVN theo sát từng mũi tiến quân, có mặt trong 5 cánh quân tiến vào giải phóng Sài Gòn, có mặt ở tất cả các địa phương, trong cuộc tiến công và nổi dậy thần tốc. Ngày 30/4/1975, cùng với lực lượng quân giải phóng, phóng viên, nhân viên kỹ thuật TTXVN có mặt ngay trong giờ phút đầu tiên của ngày toàn thắng, chứng kiến nội các Dương Văn Minh đầu hàng tại Dinh Độc Lập, ghi lại bằng tin, bài, ảnh gửi về Hà Nội kịp thời báo tin giờ cáo chung của chế độ Sài Gòn. Phóng viên TTXVN đã cùng với các chiến sĩ Hải quân anh hùng tiến ra giải phóng quần đảo Trường Sa, Côn  Đảo, Phú Quốc, Thổ Chu… những phần lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc. 

Trong các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, thống nhất đất nước, TTXVN có gần 260 phóng viên, biên tập viên, nhân viên kỹ thuật đã anh dũng hy sinh trên khắp các chiến trường từ Việt Bắc tới Cà Mau và làm nhiệm vụ quốc tế, chiếm hơn 25% số cán bộ, nhân viên TTXVN trong thời kỳ chiến tranh. Đó là sự hy sinh to lớn của TTXVN cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc.

Đất nước thống nhất, thực hiện Chỉ thị của Ban Bí thư và Quyết định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, năm 1976, VNTTX và TTXGP hợp nhất và đổi tên thành TTXVN. Với vai trò "ngân hàng tin, ảnh" của hệ thống báo chí, TTXVN đã nhanh chóng đổi mới để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thông tin trong tình hình mới. 

Nỗ lực xây dựng cơ quan Thông tấn quốc gia vững mạnh

Tin tức càng nhanh, chiến càng mau thắng lợi - Lời dạy của Bác Hồ không chỉ là kim chỉ nam hành động trong thời kỳ kháng chiến, còn có giá trị bền vững cho tới ngày nay, khi TTXVN nói riêng và các cơ quan báo chí nói chung đang đối mặt với "cuộc chiến không tiếng súng" trên mặt trận tư tưởng – văn hóa và thông tin. 

80 năm hình thành, phát triển, từ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ đến thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế và cách mạng công nghiệp lần thứ tư, TTXVN luôn tiên phong trên mặt trận thông tin, phản ánh kịp thời diễn biến thời sự trong và ngoài nước, cung cấp nguồn tin chính thống, trung thực, khách quan phục vụ sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, cũng như nhu cầu thông tin của công chúng.

Đứng trước những yêu cầu mới, TTXVN tập trung thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ là cơ quan thông tấn quốc gia, đăng, phát thông tin, văn kiện chính thức của Đảng, Nhà nước; thu thập, cung cấp thông tin phục vụ yêu cầu lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước; là nguồn tin chính thống, tin cậy phục vụ các cơ quan thông tin đại chúng, đông đảo công chúng. TTXVN tập trung tuyên truyền phổ biến đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với nhân dân một cách nhanh chóng, kịp thời, chuẩn xác, giúp nhân dân hiểu rõ, đồng thuận tin tưởng và hưởng ứng thực hiện. Thông tin của TTXVN còn giúp lãnh đạo các cấp nắm bắt tình hình, có cơ sở ra quyết định đúng đắn, kịp thời. Trong nhiều tình huống, thông tin nhanh, đúng, trúng còn hỗ trợ tích cực công tác phòng chống thiên tai, xử lý khủng hoảng truyền thông, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trước sự chống phá, xuyên tạc của các thế lực thù địch…

Thực hiện định hướng tại Nghị quyết 01-NQ/ĐU của Đảng ủy TTXVN khóa XXVI, xây dựng TTXVN thành cơ quan truyền thông đa phương tiện chủ lực quốc gia, khẳng định và nâng cao vai trò, vị thế của TTXVN trong hệ thống báo chí cách mạng Việt Nam thời kỳ mới, Ban lãnh đạo TTXVN đã có nhiều đổi mới, sáng tạo trong công tác chỉ đạo, điều hành, tạo chuyển biến rõ nét trong thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao. Các tuyến thông tin trọng điểm được tổ chức có hệ thống, tạo sức mạnh tổng hợp, nâng cao hiệu quả tuyên truyền. TTXVN đẩy mạnh chuyển đổi số trong quy trình sản xuất thông tin; ra mắt nhiều sản phẩm thông tin đa phương tiện; lan tỏa rộng rãi thông tin chính thống trên các nền tảng truyền thông, đẩy mạnh thông tin bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng bằng các loại hình, tiếp tục khẳng định vị thế cơ quan thông tin chiến lược tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân, giữ vững và phát huy vai trò chủ lực của TTXVN trong hệ thống truyền thông quốc gia.

Với 5 ban biên tập tin, 2 trung tâm thông tin nguồn, hệ thống 63 Cơ quan thường trú (CQTT) trong nước và 30 CQTT ngoài nước cùng các đơn vị báo chí, xuất bản, thông tin của TTXVN đã phản ánh đầy đủ, đúng định hướng, kịp thời, chuẩn xác các sự kiện quan trọng trên tất cả các lĩnh vực: chính trị, ngoại giao, kinh tế, văn hóa-xã hội, quốc phòng, an ninh; phản ánh kịp thời những vấn đề của Việt Nam mà dư luận trong nước và quốc tế quan tâm; thể hiện lập trường của Việt Nam về các vấn đề trong nước, khu vực và quốc tế; đáp ứng nhu cầu thông tin tuyên truyền đối nội và đối ngoại của đất nước.

Trong thời kỳ phát triển mới của đất nước, TTXVN đã, đang và sẽ tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số trong toàn ngành, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong thực hiện nhiệm vụ thông tin chiến lược của cơ quan Thông tấn quốc gia; phát huy các nguồn lực, nâng cao năng lực sản xuất và cung ứng các sản phẩm báo chí chuẩn mực với số lượng lớn, chất lượng cao, bao quát đầy đủ mọi mặt đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học và công nghệ…; cung cấp thông tin kịp thời, phục vụ hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, các cơ quan nghiên cứu; là nguồn tin chính thống, tin cậy cho hệ thống báo chí, truyền thông trong và ngoài nước; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào quá trình sản xuất và lan tỏa sâu rộng các sản phẩm, loại hình thông tin, nâng cao tính chuyên nghiệp, hiện đại, có khả năng cạnh tranh cả trong nước và quốc tế.

Tổng Giám đốc TTXVN Vũ Việt Trang khẳng định: Trải qua 80 năm đồng hành cùng dân tộc, TTXVN vinh dự 3 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng cùng nhiều phần thưởng cao quý. Trong các cuộc kháng chiến, các thế hệ phóng viên, kỹ thuật viên đã có mặt ở mọi chiến trường, vượt qua nhiều gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thông tin Đảng, Nhà nước giao phó. Bước vào giai đoạn phát triển mới, TTXVN tiếp tục đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại, khẳng định vị thế là Trung tâm thông tin chiến lược tin cậy của Đảng, Nhà nước; đồng thời là cơ quan Thông tấn chủ lực của hệ thống truyền thông quốc gia.

Với tinh thần "TTXVN cùng đất nước tiến vào kỷ nguyên mới", TTXVN tiếp tục đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại, khẳng định vị thế là Trung tâm thông tin chiến lược tin cậy của Đảng, Nhà nước; đồng thời là cơ quan Thông tấn chủ lực của hệ thống truyền thông quốc gia, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước, nhân dân và lời dặn dò của Bác Hồ.