Đá, xi măng, gỗ, sắt thép là những công cụ mới nhất để Trung Quốc thực hiện tham vọng chủ quyền theo hướng vẽ lại Biển Đông. Tàu Trung Quốc chở vật liệu xây dựng thường xuyên xuất hiện tại vùng biển Trường Sa gần đây, tiến hành công việc lấn biển để tạo ra những hòn đảo mới nhô hẳn khỏi mặt nước, nhằm xây dựng hòn đảo nhân tạo mô phỏng siêu dự án “Đảo cọ” ở Dubai thuộc Các tiểu Vương quốc Arập thống nhất. Đó là những quan sát, đánh giá của giới chức và ngư dân Philippines.

“Họ đang cố tạo ra những hòn đảo nhân tạo, như những gì ở Dubai”, ông Eugenio Bito-onon, 58 tuổi, thị trưởng thị trấn cụm đảo Kalayaan trên quần đảo Trường Sa bày tỏ. Một ngư dân khác thì nói rằng việc xây dựng diễn ra trên quy mô lớn, liên tục. 


"Mục đích cuối cùng của Trung Quốc là kiểm soát trên thực tế các vùng biển xung quanh, cụ thể là Tây Thái Bình Dương, một khi họ không có được chủ quyền hợp pháp. Câu hỏi chỉ là nó sẽ được thực hiện theo cách thức nào. Trung Quốc có thể tính đến các hành động cứng rắn hơn, trước việc các nước có tranh chấp đưa ra các phản ứng cứng rắn như vừa qua”, nhà nghiên cứu khoa học chính trị Richard Javad Heydarian thuộc Đại học Ateneo de Manila (Philippines) nhận định.

Động thái của Trung Quốc ở Trường Sa

Quần đảo Trường Sa gồm hơn 100 đảo nhỏ, các ghềnh đá, với tổng diện tích khoảng chỉ khoảng 5 km2 đất nổi. Vùng biển Trường Sa có nguồn lợi thủy sản rất phong phú, giàu tiềm năng dầu mỏ, khí đốt. Dựa theo “đường 9 đoạn” mơ hồ, phi lý, Trung Quốc trắng trợn tuyên bố Trường Sa là một phần lãnh thổ của nước này và Bắc Kinh có quyền làm “bất kì điều gì ở các đảo, ghềnh đá ở đây trong phạm vi chủ quyền mà Philippines chẳng có gì liên quan” - phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi tuyên bố hôm 6/6.

Hồi tháng 5 vừa qua, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin cho biết, các hoạt động san lấp đất đá của Trung Quốc ở bãi Gạc Ma, cách bãi cạn Scarborough khoảng 385 hải lý được bắt đầu từ tháng 2/2014 và “gần như chắc chắn đó sẽ là một căn cứ” đối với Trung Quốc. Tiếp đó, đầu tháng 6 này, chính phủ Philippines thông báo đã phát hiện các hành động xâm lấn, cải tạo đất đá ở hai ghềnh đá khác là Gaven và Cuarteron, với sự xuất hiện, di chuyển của nhiều tàu bè.

Thông tin này được củng cố thêm bởi các ngư dân Philippines đánh bắt thủy sản gần đó. Pasi Abdulpata, chủ một tàu đánh bắt hải sản cho biết, các thuyền viên của ông điện báo về nói rằng Trung Quốc đã tiến hành bốc dỡ xi măng, cột gỗ, sắt thép gần bãi Gạc Ma giữa tháng 5. Có dấu hiệu cho thấy phía Trung Quốc xây dựng nhà cửa, với việc huy động khoảng 3 tàu chở vật liệu.

Về phía Mỹ, trao đổi với phóng viên Bloomberg qua điện thoại ngày 10/6, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á – Thái Bình Dương Daniel Russel nhìn nhận: Có rất nhiều báo cáo, thông tin về hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông, ví như việc cải tạo đất đá lấn biển, cũng như hoạt động xây dựng quy mô lớn các điểm đồn trú - điều không thể coi là việc tuân thủ duy trì nguyên trạng. “Hành động ép buộc và đe dọa sử dụng vũ lực như là một cách thức để thúc đẩy các tuyên bố chủ quyền là điều không thể chấp nhận được”, ông Russel bày tỏ.

Việc xây dựng các công trình này đi ngược lại Tuyên bố của các bên về cách ứng xử ở Biển Đông (DOC), vốn yêu cầu các bên “kiềm chế không đưa người lên các đảo, bãi hiện không có người ở”. Bất kì một động thái nào gia cố, xâm lấn biển nào trên các bãi đá ở Trường Sa để hình thành nên các đường băng, bến cảng đều sẽ là hành động thay đổi nguyên trạng, “gây căng thẳng và vi phạm DOC”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Charles Jose trao đổi với phóng viên hãng tin Bloomberg qua điện thoại.


HT (Theo Bloomberg)