10:12 01/10/2025

Trứng người từ tế bào da - bước tiến tiềm năng trong điều trị vô sinh

Một nghiên cứu trong phòng thí nghiệm vừa được công bố ngày 30/9 trên tạp chí Nature Communications cho thấy tế bào da người có khả năng được sử dụng để tạo ra trứng có thể thụ tinh và phát triển thành phôi như của người.

Chú thích ảnh
Ảnh: npr.org

Nếu thành công, đây sẽ là một bước tiến quan trọng giúp phụ nữ có thể sinh con mang vật chất di truyền của chính mình, ngay cả khi trứng tự nhiên của họ bị khiếm khuyết.

Theo nghiên cứu, quy trình này liên quan đến việc lấy nhân tế bào từ da của người phụ nữ và cấy vào noãn (tế bào trứng) đã loại bỏ nhân gốc. Tiến sĩ Ying Cheong, chuyên gia y học sinh sản tại Đại học Southampton (Anh) cho biết số lượng người không thể sử dụng trứng của chính họ đang gia tăng, thường là do tuổi tác hoặc các tình trạng bệnh lý. Bà Cheong, dù không tham gia nghiên cứu, nhận định mặc dù đây mới chỉ là thử nghiệm ban đầu trong phòng thí nghiệm, nhưng trong tương lai, công nghệ này có thể thay đổi cách con người hiểu về vô sinh và sảy thai, thậm chí mở ra cơ hội có con cho những người không còn lựa chọn nào khác.

Một trở ngại lớn trong các nỗ lực trước đây là việc tế bào da và các tế bào không thuộc hệ sinh sản chứa đủ 46 nhiễm sắc thể (hai bộ nhiễm sắc thể). Trong khi đó, trứng chỉ có 23 nhiễm sắc thể vì cần kết hợp với 23 nhiễm sắc thể từ tinh trùng để tạo ra phôi. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu tại Đại học Khoa học và Y tế Oregon (OHSU) cho biết họ đã giải quyết vấn đề này bằng cách phát triển một quá trình gọi là mitomeiosis. Quy trình này mô phỏng sự phân chia tế bào tự nhiên, khiến một bộ nhiễm sắc thể bị loại bỏ, để lại một tế bào trứng có chức năng hoàn chỉnh.

Trưởng nhóm nghiên cứu Shoukhrat Mitalipov tại Trung tâm Liệu pháp Tế bào phôi và Gen OHSU tuyên bố: "Chúng tôi đã đạt được điều mà người ta từng nghĩ là bất khả thi."

Trong một thử nghiệm, nhóm nghiên cứu đã tạo ra 82 trứng từ tế bào da và tiến hành thụ tinh trong ống nghiệm. Tuy nhiên, chỉ khoảng 9% số trứng được thụ tinh phát triển đến giai đoạn phôi nang - giai đoạn gồm 70-200 tế bào, là thời điểm cấy phôi vào tử cung trong điều trị IVF. Không phôi nào được nuôi cấy vượt quá giai đoạn này. Các nhà khoa học thừa nhận rằng hầu hết các tế bào trứng được tạo ra thông qua mitomeiosis đều không vượt qua được giai đoạn 4-8 tế bào và có dấu hiệu bất thường về nhiễm sắc thể. 

Dù vậy, Tiến sĩ Roger Sturmey, chuyên gia sinh sản tại Đại học Hull (Anh), nhận định nghiên cứu cho thấy nhiễm sắc thể của các tế bào không thuộc hệ sinh sản có thể được “thuyết phục” tham gia một quá trình phân bào đặc biệt, vốn chỉ xảy ra trong trứng hoặc tinh trùng.

Tuy nhiên, ông Sturmey cũng lưu ý rằng tỷ lệ thành công còn rất thấp, do đó khả năng ứng dụng lâm sàng còn rất xa vời. Nhóm nghiên cứu cũng thừa nhận điều này, ước tính rằng sẽ cần ít nhất 1 thập kỷ nghiên cứu trước khi phương pháp có thể được coi là đủ an toàn và hiệu quả để tiến hành thử nghiệm lâm sàng.

Phương Oanh (TTXVN)