"Văn hóa trầu cau Việt Nam" là chủ đề cuộc trưng bày mới nhất của Bảo tàng lịch sử quốc gia khai mạc sáng 24/10 tại Hà Nội.

Hơn 100 hiện vật, tài liệu, hình ảnh tiêu biểu về văn hóa trầu cau của người Việt đã được lựa chọn trưng bày lần này như bình vôi, ống vôi, ống nhổ, dao bổ cau, têm trầu, hộp trầu, cối giã trầu, xà tích... bằng nhiều chất liệu. Các tài liệu, hiện vật, hình ảnh được trưng bày theo 3 nội dung: Tục ăn trầu và giá trị văn hóa trầu cau ở Việt Nam; tục ăn trầu ở một số dân tộc ít người Việt Nam; bảo tồn giá trị văn hóa trầu cau Việt Nam.





Ở nội dung đầu, Ban tổ chức tập trung vào 2 điểm nhấn quan trọng, đó là bộ sưu tập bình vôi từ thời Lý cho đến thời Nguyễn của các tầng lớp từ bình dân cho đến quý tộc. Trong đó phổ biến nhất là loại bình vôi bằng gốm, với nhiều loại men như men ngọc, men lục, men nâu, men hồ thủy, gốm hoa lam... do nhà sưu tập Nguyễn Trung Thành (Thành Hải Dương) sưu tầm.

Bên cạnh đó, Bảo tàng lịch sử quốc gia còn giới thiệu đến công chúng 2 bộ đồ ăn trầu trong bộ sưu tập cổ vật cung đình triều Nguyễn bằng vàng, ngọc, pha lê với nhiều cổ vật quý lần đầu tiên được trưng bày. Ban tổ chức còn trưng bày các tiểu cảnh thể hiện truyền thống sử dụng trầu, cau trong các nghi lễ thờ cúng, bộ đồ ăn trầu dùng để tiếp khách trong ngôi nhà Việt thế kỷ 19-20 cũng như trình diễn cách têm trầu.

Tục ăn trầu không chỉ có ở người Kinh mà các dân tộc Tày, Nùng, Dao, Thái, Sán Dìu, Mường... ở vùng núi phía Bắc cho đến các dân tộc sinh sống dọc theo dãy Trường Sơn, Tây Nguyên như người Khơ Mú, Bru, Ê đê, Chăm, Khmer đều có. Tục ăn trầu giữa các dân tộc có nét tương đồng nhưng cũng có những điểm khác biệt, độc đáo, do không gian văn hóa riêng của từng dân tộc. Ở nội dung này, Ban tổ chức trưng bày các dụng cụ ăn trầu của nhiều dân tộc do Bảo tàng Dân tộc học và Bảo tàng Phụ nữ sưu tầm.

Tục ăn trầu những năm gần đây đang dần bị mai một trong đời sống, thói quen ăn trầu hầu như chỉ còn tồn tại trong thế hệ người cao tuổi, chủ yếu ở khu vực nông thôn. Tuy nhiên, trầu cau vẫn là lễ vật không thể thiếu trong các lễ hội, nghi lễ truyền thống như cúng tế, cưới hỏi, giỗ chạp. Hình ảnh, văn hóa trầu cau vẫn luôn được ghi dấu trong văn học dân gian, ca dao, dân ca và các tác phẩm văn học nghệ thuật. Giá trị văn hóa trầu cau cần phải được gìn giữ và phát huy để bồi dưỡng tâm hồn, tình cảm người Việt.

"Văn hóa trầu cau Việt Nam " sẽ được trưng bày tại Bảo tàng lịch sử quốc gia, từ nay đến tháng 1/2013 để phục vụ công chúng trong nước, quốc tế. Chương trình do Bảo tàng lịch sử quốc gia phối hợp với Bảo tàng Dân tộc học, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và nhà sưu tập Thành Hải Dương tổ chức, nhằm giúp công chúng hồi tưởng những kí ức tốt đẹp về các khía cạnh văn hóa của tục ăn trầu của người Việt Nam, góp phần gìn giữ, phát huy một truyền thống văn hóa đẹp của dân tộc.



Thanh Giang