Roblox, một vũ trụ trò chơi ảo quy tụ hàng trăm triệu người dùng hàng ngày, trong đó gần một nửa là trẻ em dưới 13 tuổi, đang phải đối mặt với những cảnh báo nghiêm trọng về mức độ an toàn.

Nghiên cứu tại Australia năm 2024 cho thấy trẻ em nước này chơi Roblox trung bình 137 phút mỗi ngày. Với sự phổ biến khủng khiếp này, câu hỏi lớn nhất được đặt ra là: Liệu Roblox có thực sự là môi trường an toàn, hay là một môi trường trực tuyến hỗn loạn, nơi nội dung khiêu dâm, bạo lực tình dục mô phỏng tràn lan và tạo điều kiện cho những kẻ ấu dâm hoạt động, gạ gẫm trẻ em?

Thế giới ảo: Gợi cảm và Độc hại

Trong vai một bé gái 8 tuổi, người trải nghiệm bắt đầu hành trình của mình trên Roblox. Ngay lập tức, hình đại diện của cô tạo ra đã mang dáng dấp một búp bê Barbie màu xám với vòng một rõ nét, đôi chân trần trong tư thế đi giày cao gót.

Người trải nghiệm tham gia vào trò chơi Thời trang gây ấn tượng (Dress to Impress - DTI) trong bộ trang phục theo chủ đề "khoa học viễn tưởng". Đây là một game thời trang cực kỳ phổ biến với hơn 6 tỷ lượt truy cập. Trò chơi yêu cầu người chơi hóa trang và được những người chơi khác đánh giá. Tại đây, sự non nớt và gợi cảm hóa trẻ em qua trang phục là điều thấy rõ.

Trong DTI, hộp trò chuyện công khai là nơi xảy ra các hành vi miệt thị và bắt nạt. Bản cập nhật gần đây còn bổ sung tính năng "trả tiền để trêu" cho phép người chơi chi tiền thật (Robux) để ném emoji hình cà chua hoặc bao quanh đối thủ bằng emoji phân.

Sự độc hại không chỉ dừng lại ở quấy rối trên mạng. DTI còn ẩn chứa những góc khuất rùng rợn, chẳng hạn như "căn phòng thịt" dưới tầng hầm gợi lên những câu chuyện rùng rợn về phụ nữ bị mất tích. Thậm chí, một bản cập nhật trước đó từng có cảnh một người phụ nữ bị nhốt trong lồng.

Đội ngũ vận hành non nớt

Việc tìm hiểu về chủ sở hữu các trò chơi trên Roblox là vô cùng phức tạp. Thông tin công khai cho thấy DTI phần lớn được quản lý và kiểm duyệt bởi các thanh thiếu niên.

Gigi, nhà phát triển DTI - người được cho là 16 tuổi khi trò chơi phát hành - đã phải công khai thừa nhận từng đưa ra trò đùa "kinh tởm" về cưỡng hiếp. Founder này còn điều hành một máy chủ Discord NSFW (nội dung người lớn) khi chưa đủ tuổi. Sự non kém trong quản lý thể hiện rõ khi một quản trị viên 20 tuổi của DTI bị cáo buộc gạ gẫm một người 16 tuổi bên ngoài trò chơi. Sau đấy thanh niên này bị sa thải và ứng dụng phải cân nhắc đưa độ tuổi kiểm duyệt lên trên 18.

Bên cạnh vấn đề nội dung, Giáo sư Marcus Carter chuyên về tương tác người và máy tính tại Đại học Sydney chỉ trích mô hình kinh doanh của Roblox. Ông so sánh hoạt động chi tiêu tiêu cực trong trò chơi, bao gồm các sòng bạc và "hộp chiến lợi phẩm", với "cờ bạc trẻ em". Đặc biệt, ông nhấn mạnh sự gia tăng của tính năng "trả tiền để trêu" đã thương mại hóa hành vi bắt nạt, khiến người chơi phải chi tiền để gây ảnh hưởng tiêu cực đến người khác.

Giáo sư Carter cũng gọi việc Roblox kiếm tiền từ các trò chơi do người dùng trẻ tuổi tạo ra là "playbour" (vừa chơi vừa làm), tức là khai thác sức lao động trẻ em thông qua việc chơi.

Những vụ kiện chấn động

Vấn đề an toàn của Roblox đã đạt đến mức báo động. Theo bài viết trên báo The Guardian, Roblox đã đối diện với nhiều vụ kiện tại Mỹ, buộc tội nền tảng này về những thất bại trong việc đảm bảo an toàn dẫn đến việc trẻ vị thành niên bị gạ gẫm và lạm dụng. Tổng chưởng lý bang Louisiana cáo buộc rằng những sai sót của Roblox đã tạo ra "nơi hoàn hảo cho những kẻ ấu dâm". Một vụ kiện ở California tìm cách bồi thường cho một bé gái 11 tuổi bị cưỡng hiếp sau khi bị gạ gẫm trên nền tảng, cáo buộc Roblox ưu tiên lợi ích tài chính hơn là an toàn của trẻ em.

Mặc dù Roblox tuyên bố luôn đặt an toàn lên hàng đầu, nhưng người phát ngôn của nền tảng lại không bình luận về các vụ kiện đang chờ xử lý.

Tại Australia, Ủy viên An toàn Điện tử Julie Inman Grant đã cảnh báo Roblox vẫn nằm trong tầm ngắm. Bà nhấn mạnh: "Việc một nền tảng được miễn trừ theo quy tắc lập pháp không có nghĩa là nó an toàn".

Dù đã cam kết thực hiện hơn 100 cải tiến an toàn, bao gồm việc cài đặt mặc định tài khoản người dùng dưới 16 tuổi ở chế độ riêng tư và ngăn người lớn liên hệ mà không có sự đồng ý của phụ huynh, những nội dung độc hại vẫn tràn lan.

Với người trải nghiệm, ngay cả khi đã bật chế độ phụ huynh kiểm soát, tài khoản của trẻ em 8 tuổi vẫn có thể truy cập các trò chơi kinh dị, sòng bạc và các trò chơi bạo lực như Suffer (Nạn nhân) và Prison Pump (Máy bơm nhà tù), nơi người trải nghiệm bị gọi là "miếng mồi tươi" và bị đánh đập.

Trước thực trạng này, không có câu trả lời nào là xác đáng khi cha mẹ hỏi cách giữ con an toàn trên Roblox.