Đây là ca bệnh đặc biệt hiếm gặp, đòi hỏi sự phối hợp liên chuyên khoa, áp dụng những kỹ thuật phẫu thuật và hồi sức tiên tiến hàng đầu hiện nay, Tiến sĩ, bác sĩ Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết.

Giải pháp điều trị cuối cùng cho bệnh nhân mắc đồng thời bệnh tim và bệnh phổi giai đoạn cuối

Người bệnh Trần Như Q (38 tuổi) có tiền sử: thông liên nhĩ - tăng áp động mạch phổi nặng đã bít dù thông liên nhĩ tại Bệnh viện Tim Hà Nội năm 2011, không theo dõi thường xuyên, mới dùng thuốc được một năm trở lại, không có tiền sử tai biến mạch máu não.

Cách đây hơn 3 tuần, Trần Như Q bước vào ca ghép đa tạng đầu tiên trong lịch sử ghép tạng của Việt Nam - ghép khối tim - phổi đồng thời.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hữu Lư, Phó Trưởng Khoa Ngoại Tim mạch và Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, bệnh nhân vào viện được chẩn đoán: hội chứng eisenmenger – suy thất phải không hồi phục - hở ba lá nặng/ tiền sử bít dù thông liên nhĩ, khả năng tử vong tính theo ngày, có chỉ định ghép cả tim và phổi đồng thời dù không kịp thời gian điều trị suy dinh dưỡng và phổi người hiến có nhiễm khuẩn Acinetor baummani và to hơn lồng ngực người nhận.

Bệnh viện đã thực hiện hội chẩn liên chuyên khoa: Nội tim mạch lồng ngực, gây mê - hồi sức, ngoại, phục hồi chức năng, dinh dưỡng… để quyết định thực hiện ca phẫu thuật.

Trong ca phẫu thuật kéo dài 7 tiếng liên tục, các chuyên gia của Bệnh viện phải sử dụng hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể thay thế tạm thời tim và phổi trong suốt thời gian đó. 

Các bác sĩ cũng tiến hành cắt bớt phổi hai bên cho vừa, nối hai phế quản gốc thay vì nối khí quản theo kinh điển để tưới máu miệng nối tốt hơn, soi phế quản ống mềm trong mổ đánh giá 2 miệng nối phế quản gốc.

Theo Tiến sĩ Hùng, đây là ca bệnh đặc biệt hiếm gặp, đòi hỏi sự phối hợp liên chuyên khoa, áp dụng những kỹ thuật phẫu thuật và hồi sức tiên tiến hàng đầu hiện nay. "Ghép khối tim – phổi là một kỹ thuật y học tiên tiến, trong đó cả tim và hai phổi của người bệnh được thay thế đồng thời bằng tim và hai phổi khỏe mạnh từ người hiến tạng phù hợp. Đây là giải pháp điều trị cuối cùng cho các bệnh nhân mắc đồng thời bệnh tim và bệnh phổi giai đoạn cuối, khi tất cả các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả. Ca phẫu thuật này đòi hỏi kỹ thuật cao, phối hợp nhiều chuyên khoa và hệ thống hồi sức, chăm sóc sau mổ đặc biệt.

Tiếp tục cắm cờ đỏ sao vàng của Việt Nam trên bản đồ ghép đa tạng

Trên thế giới, ghép khối tim – phổi được thực hiện rất ít do yêu cầu nguồn tạng hiếm, quy trình phẫu thuật phức tạp và nguy cơ biến chứng cao; được chỉ định cho những trường hợp mắc đồng thời bệnh tim và bệnh phổi giai đoạn cuối khi tất cả các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả.

Tiến sĩ Hùng cho biết, thành công của ca ghép đồng thời tim - phổi không chỉ đánh dấu bước tiến vượt bậc trong năng lực ghép tạng, đặc biệt là ghép đa tạng, còn khẳng định trình độ chuyên môn của đội ngũ y tế Việt Nam trong lĩnh vực ngoại khoa. Thành tựu này mở ra cơ hội sống và hướng điều trị mới cho những bệnh nhân mắc bệnh tim – phổi giai đoạn cuối.

"Tính từ ngày thực hiện ca ghép, hôm nay tròn 24 ngày. Thời gian qua thực sự là những ngày 'căng với ekip hồi sức và phẫu thuật viên tham gia thực hiện ca ghép đa tạng này. Đến hôm nay chúng tôi mới cảm giác nhẹ người hơn”, Tiến sĩ Dương Đức Hùng chia sẻ.

Với thành công của ca ghép khối tim - phổi này, chúng tôi đã tiếp tục cắm cờ đỏ sao vàng của Việt Nam trên bản đồ ghép đa tạng, đặc biệt là trong ghép đồng thời tim - phổi bởi hiện nay ghép khối tim - phổi rất ít. Do yêu cầu nguồn tạng hiếm và kỹ thuật cực kỳ phức tạp, mỗi năm toàn thế giới chỉ thực hiện khoảng 100 ca ghép như này, Tiến sĩ Đương Đức Hùng tự hào nói.

Do yêu cầu nguồn tạng hiếm và kỹ thuật cực kỳ phức tạp, mỗi năm toàn thế giới chỉ thực hiện khoảng 100 ca ghép loại này. Tỷ lệ thành công tại các trung tâm lớn trên thế giới nhờ những tiến bộ về phẫu thuật, hồi sức và chăm sóc sau ghép, kết quả ghép khối tim – phổi đã được cải thiện rõ rệt. Tại Anh, tỷ lệ sống sau 90 ngày đạt khoảng 85% và sau 1 năm là 72%. Tại Hoa Kỳ, một số trung tâm hàng đầu như Stanford Health Care ghi nhận tỷ lệ sống 1 năm tới gần 90%, cao hơn mức trung bình toàn quốc. 

Nhiều báo cáo quốc tế cho thấy tỷ lệ sống 5 năm sau ghép hiện đạt khoảng 60%, minh chứng cho hiệu quả của phương pháp này trong kéo dài và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.