Quyết định này là một sự thay đổi quan trọng so với các phiên bản dự thảo trước đây. Ban đầu, quy định hạn chế đăng ký mới xe máy xăng tại khu vực trung tâm được xem là một biện pháp mạnh tay nhằm kiểm soát khí thải. Tuy nhiên, đề xuất này đã làm dấy lên nhiều lo ngại trong xã hội. Đối với đại đa số người dân thành phố, xe máy không đơn thuần là phương tiện đi lại mà còn là công cụ mưu sinh không thể thiếu. Lệnh cấm có thể tạo ra những rào cản lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập và cuộc sống của các gia đình, đặc biệt là người lao động có thu nhập thấp.

Lắng nghe những phản hồi đó, việc bãi bỏ đề xuất cấm và thay thế bằng các chính sách khuyến khích được coi là một bước đi thực tế và phù hợp hơn. Cách tiếp cận mới này không chỉ giúp giảm bớt lo lắng cho người dân mà còn có khả năng tạo ra sự đồng thuận xã hội cao hơn. Đây là yếu tố then chốt để bất kỳ chính sách nào có thể đi vào cuộc sống và thành công.

Tại hội thảo do Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh tổ chức mới đây, các nội dung chi tiết về việc vận hành Vùng phát thải thấp (Low Emission Zone - LEZ) đã được công bố. Theo đó, TP Hồ Chí Minh dự kiến hình thành vùng phát thải thấp tại khu vực trung tâm giới hạn bởi 15 cây cầu và 20 tuyến đường chính, cùng với khu vực tuyến đường Rừng Sác (đoạn từ phà Bình Khánh đến đường Duyên Hải).

Nguyên tắc vận hành của vùng này là ưu tiên tối đa cho các phương tiện sạch. Cụ thể, các phương tiện không phát sinh khí thải, sử dụng năng lượng xanh hoặc thân thiện môi trường, cùng các loại xe ưu tiên và xe có giấy phép đặc biệt sẽ được phép lưu thông.

Ngược lại, các loại phương tiện gây ô nhiễm sẽ đối mặt với những quy định nghiêm ngặt. Xe tải hạng nặng chạy bằng dầu diesel sẽ bị cấm hoàn toàn, trong khi các loại ôtô không đạt tiêu chuẩn khí thải Mức 4 và xe máy dưới Mức 2 sẽ bị hạn chế hoặc cấm lưu thông tùy theo khung giờ. Đề án cũng đề xuất khả năng áp dụng các loại phí, lệ phí đối với phương tiện cơ giới phát thải cao khi đi vào vùng này.

Để chính sách đi vào đời sống và khuyến khích người dân chuyển đổi, một loạt các gói hỗ trợ tài chính toàn diện cũng đã được đề xuất. Theo đó, người dân sẽ được hưởng ưu đãi trực tiếp khi mua xe máy điện, bao gồm việc miễn giảm 50% lệ phí cấp đăng ký và biển số.

Quan trọng hơn, Thành phố sẽ áp dụng chính sách trợ giá theo từng nhóm đối tượng cụ thể: hộ thông thường được trợ cấp 10% giá trị xe (tối đa 5 triệu đồng); hộ cận nghèo được hỗ trợ đến 80% (tối đa 16 triệu đồng) và đặc biệt, hộ nghèo sẽ được hỗ trợ 100% chi phí mua xe (tối đa 20 triệu đồng).

Bên cạnh việc trợ giá trực tiếp, đề án cũng đưa ra giải pháp hỗ trợ 20% lãi suất cho các khoản vay bằng đồng Việt Nam để mua xe máy điện. Đồng thời, chính sách bồi hoàn giá trị còn lại cho việc thanh lý xe máy xăng cũ cũng sẽ được triển khai, giúp người dân có thêm nguồn lực ban đầu để thay đổi phương tiện.

Phát biểu về các chính sách này, ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh tin rằng khi người dân nhận thấy chính sách mang lại lợi ích cho bản thân và cộng đồng, họ sẽ chủ động tham gia.

Lãnh đạo Sở Xây dựng cũng nhìn nhận những thách thức hiện hữu khi thói quen dùng xe xăng vẫn phổ biến trong khi hạ tầng trạm sạc và bãi đỗ xe điện còn hạn chế. Để giải quyết vấn đề này, Thành phố đang khẩn trương ban hành hướng dẫn cụ thể để người dân có thể đỗ và sạc xe an toàn, thuận tiện tại nhà riêng và chung cư.

“Trong ba tháng tới, hệ thống trạm sạc cho xe buýt điện và ô tô điện sẽ được triển khai mạnh. Thành phố cũng sẽ quy hoạch các điểm sạc đạt chuẩn kỹ thuật, an toàn phòng cháy chữa cháy tại bến xe, bãi giữ xe, khu dân cư và chung cư”, ông Bùi Hòa An khẳng định.

Bằng việc chuyển từ cấm sang khuyến khích, TP Hồ Chí Minh đang cho thấy một tầm nhìn dài hạn. Chính sách này không chỉ giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí mà còn là một đòn bẩy thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái xe điện.

Dù lộ trình chuyển đổi có thể sẽ còn nhiều thách thức, nhưng với cách tiếp cận mới, lấy người dân làm trung tâm, TP Hồ Chí Minh đang tạo ra niềm tin rằng mục tiêu về một đô thị xanh, sạch và đáng sống hơn hoàn toàn có thể trở thành hiện thực.