Định vị 5 trụ cột chiến lược

Ông Trần Lưu Quang, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay TP Hồ Chí Minh đang bước vào giai đoạn phát triển mới với khát vọng trở thành siêu đô thị quốc tế hiện đại, năng động, có khả năng cạnh tranh toàn cầu và là nơi đáng sống cho người dân. Với quy mô hơn 14 triệu dân và đóng góp gần 25% GDP cả nước, TP Hồ Chí Minh tiếp tục giữ vai trò đầu tàu kinh tế. Tuy nhiên, tầm vóc siêu đô thị không chỉ được đo bằng quy mô dân số hay sức mạnh kinh tế mà còn nằm ở chất lượng tăng trưởng, năng lực quản trị đô thị, mức độ kết nối quốc tế và khả năng tạo dựng một môi trường sống, làm việc tốt.

Theo ông Trần Lưu Quang, để biến mục tiêu thành hiện thực, Thành phố đang tái định vị chiến lược phát triển với tư duy đa cực, tích hợp và kết nối, thông qua mô hình “3 vùng - 3 hành lang - 1 đặc khu  - 5 trụ cột”. Trong đó, 5 trụ cột chiến lược được xác định gồm công nghiệp công nghệ cao và đổi mới sáng tạo với trọng tâm là AI, dữ liệu lớn và bán dẫn; logistics và thương mại tự do gắn với cảng biển, cảng hàng không; phát triển trung tâm tài chính quốc tế; du lịch và công nghiệp văn hóa; cùng với giáo dục - y tế - khoa học công nghệ hướng tới chuẩn khu vực và quốc tế.

Bí thư Trần Lưu Quang cũng chỉ ra 5 hạn chế và thách thức lớn mà TP Hồ Chí Minh phải đối diện gồm: Áp lực dân số tăng nhanh, thiếu hụt nguồn lực tài chính, công nghệ, nhân lực chất lượng cao, hệ thống giao thông và logistics chưa hoàn thiện, do đó cần phải cải cách dịch vụ công gắn với chuyển đổi số và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các trung tâm kinh tế quốc tế.

Chỉ khi mạnh dạn đổi mới, phát huy tối đa nội lực và mở rộng hợp tác chiến lược, TP Hồ Chí Minh mới có thể vươn lên tầm đô thị hàng đầu khu vực. Vì thế, Thành phố đặc biệt coi trọng việc xây dựng mạng lưới đối tác sâu rộng, nối kết tri thức toàn cầu và cộng đồng doanh nghiệp trong kỷ nguyên số. Theo đó, không gian của 500 CEO – Tea Connect chính là không gian để lãnh đạo và chuyên gia gặp nhau trên tinh thần cởi mở, qua đó đề xuất những sáng kiến có thể áp dụng ngay vào thực tiễn phát triển đô thị.

Liên quan đến kinh tế TP Hồ Chí Minh, TS.Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP Hồ Chí Minh cho biết, sau khi sáp nhập địa giới hành chính, thành phố đang đối mặt yêu cầu cấp bách về tái cấu trúc phát triển. Theo đó, điểm nghẽn lớn nhất hiện nay của TP Hồ Chí Minh không còn nằm ở quy mô mà ở sự mất cân đối giữa hạ tầng và nhu cầu tăng trưởng. Không gian đô thị mới rộng hơn nhưng hệ thống giao thông đối ngoại, logistics liên vùng và các thiết chế hỗ trợ phát triển vẫn chưa đủ năng lực đáp ứng vai trò một trung tâm kinh tế vùng.

Ngoài ra, theo ông Huy Vũ, việc sáp nhập không chỉ mở rộng địa giới mà còn đặt ra yêu cầu định nghĩa lại “bản sắc kinh tế” của TP Hồ Chí Minh. Do đó, Thành phố không thể tiếp tục phát triển theo mô hình tuyến tính truyền thống mà cần chuyển sang mô hình đa trung tâm, trong đó các cực tăng trưởng xung quanh trở thành phần mở rộng tự nhiên của đô thị.

Bình Dương với nền công nghiệp chế tạo dày dạn và hệ thống khu công nghiệp tiên phong, có thể trở thành “công xưởng hỗ trợ” cho TP Hồ Chí Minh, giúp thành phố tập trung vào kinh tế dịch vụ, tài chính và đổi mới sáng tạo. Song song đó, cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải tại Bà Rịa - Vũng Tàu cũ đang giữ vai trò then chốt trong tái cấu trúc thương mại.

Vì vậy, nếu TP Hồ Chí Minh mở rộng kết nối hạ tầng và hình thành chuỗi logistics liên vùng với hệ thống cảng biển này, có thể giải quyết căn cơ tình trạng tắc nghẽn cửa ngõ và nâng năng lực cạnh tranh quốc tế. Theo đó, liên kết vùng thực chất sẽ tạo ra biên độ phát triển mới, giúp TP Hồ Chí Minh chuyển từ vai trò “đầu tàu nội địa” sang trung tâm kinh tế. dịch vụ mang tầm khu vực.

Tận dụng lợi thế thế tối đa của vùng

Tại phiên đối thoại, đại diện các tập đoàn lớn trên thế giới như Foxconn, Qualcomm, Siemens, Amazon, Schneider Electric, Nokia, cùng nhiều doanh nghiệp tiêu biểu trong nước như Nam A Bank và Techcombank cũng đưa ra nhiều giải pháp đóng góp cho sự phát triển kinh tế của TP Hồ Chí Minh sau thời kỳ sáp nhập.  

Đại diện Nam A Bank cho rằng, muốn hiện thực hóa tầm nhìn trung tâm tài chính quốc tế, TP Hồ Chí Minh cần phát triển các sản phẩm tài chính xanh nhằm khơi thông dòng vốn ngoại. Ngoài ra, TP Hồ Chí Minh cũng cần tập trung vào ba trụ cột sản phẩm chủ lực như tài trợ chuỗi cung ứng xanh, giao dịch tín chỉ carbon và các sản phẩm giao dịch hàng hóa môi trường.

Đồng thời, TP Hồ Chí Minh cũng cần ứng dụng mạnh công nghệ blockchain, IoT và AI vào truy xuất nguồn gốc và chấm điểm ESG, cùng với cơ chế “sandbox” cho nền tảng chuỗi cung ứng xanh, tương tự các mô hình của MAS - BNP Paribas, IFC hay EU.

Trong khi đó, đại diện Tập đoàn Sun Seven Stars (Hoa Kỳ) cho biết, hiện nay doanh nghiệp mong muốn phối hợp với TP Hồ Chí Minh trong các lĩnh vực tài chính số, tài sản số và mô hình trung tâm tài chính - công nghệ. Đây đều là những trụ cột quan trọng để hình thành hệ sinh thái tài chính xanh, minh bạch, ứng dụng công nghệ cao.

Ở chiều hợp tác công nghiệp - công nghệ, đại diện Foxconn Industrial Internet cũng bày tỏ kỳ vọng, doanh nghiệp có thể mở rộng chuỗi cung ứng điện tử, linh kiện xe điện, nhà máy thông minh và bán dẫn tại khu vực TP Hồ Chí Minh - Đông Nam Bộ. Các doanh nghiệp châu Âu và Singapore như Schneider Electric hay Nokia cũng cam kết đồng hành trong phát triển lưới điện thông minh, hệ thống quản lý năng lượng, trung tâm dữ liệu và hạ tầng 5G tại TP Hồ Chí Minh. Đây là những yếu tố then chốt để xây dựng đô thị xanh, tiết kiệm năng lượng và vận hành kinh tế số trên địa bàn.

Theo các tập đoàn quốc tế, TP Hồ Chí Minh đang trở thành điểm đến chiến lược để thử nghiệm mô hình phát triển mới, ứng dụng công nghệ xanh, mở rộng chuỗi cung ứng và xây dựng trung tâm R&D. Điều này phản ánh niềm tin mạnh mẽ vào tiềm năng của thành phố và củng cố vai trò của TP Hồ Chí Minh trong chiến lược “tăng trưởng xanh trong kỷ nguyên số” của Việt Nam.

Chia sẻ về định hướng phát triển kinh tế TP Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh cho biết, tất cả các ý kiến đóng góp của doanh nghiệp tại phiên đối thoại lần này có ý nghĩa quan trọng trong việc hoàn thiện quá trình hoạch định chính sách và xác lập hướng phát triển mới cho thành phố. Hiện nay, yêu cầu của Chính phủ đặt ra cho TP Hồ Chí Minh là phải đóng vai trò chủ động kiến tạo, mạnh dạn tháo gỡ nút thắt thể chế, mở khóa các nguồn lực và nâng cao năng lực cạnh tranh của đô thị đầu tàu quốc gia.

Để hoàn thành mục tiêu trên, Thành phố sẽ tận dụng tối đa lợi thế vùng, đặc biệt là mối liên kết chiến lược giữa ba không gian phát triển Bắc - Trung - Nam để tạo động lực tăng trưởng mạnh mẽ hơn. Ngoài ra, TP Hồ Chí Minh cũng phấn đấu trở thành trung tâm kinh tế và tài chính hàng đầu khu vực, phù hợp với định hướng của Nghị quyết 57 của Quốc hội; Thành phố cũng sẽ phát triển văn hóa như một nguồn lực mềm quan trọng, thúc đẩy công nghiệp văn hóa, sáng tạo và các giá trị bản sắc,  chính trị, lịch sử đặc trưng của đô thị.

Theo ông Nguyễn Văn Được, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ là trụ cột giúp thành phố đạt tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tới. Để thực hiện điều này, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp trong xây dựng chính sách, phát triển hạ tầng, đào tạo nhân lực và thương mại hóa các kết quả nghiên cứu. Mặt khác, TP Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính theo hướng minh bạch, liêm chính và chuyên nghiệp nhằm tạo môi trường thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp.