Báo The Kyiv Post của Ukraine ngày 14/10 cho biết Novorossiysk là tàu ngầm tấn công diesel-điện thuộc Hạm đội Biển Đen của Hải quân Liên bang Nga, lực lượng vốn phần lớn bị giam chân trong cảng do mối đe dọa từ các thiết bị bay không người lái (UAV) của Ukraine.

Vào tuần trước, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã báo cáo trên nền tảng mạng xã hội X về việc một tàu ngầm Liên bang Nga phải nổi lên ngoài khơi bờ biển Pháp nhưng không nêu đích danh Novorossiysk.

Theo Bộ Quốc phòng Hà Lan, Hải quân nước này đã hộ tống tàu ngầm này khi nó đi vào Biển Bắc.

Trong khi đó, một hãng truyền thông đối lập của Liên bang Nga cho biết con tàu đã bị rò rỉ nhiên liệu khi đang “làm nhiệm vụ chiến đấu ở Địa Trung Hải” hôm 27/9.

Theo Euronews, phát biểu tại Slovenia hôm 13/10, Tổng thư ký NATO, ông Mark Rutte nói rằng Liên bang Nga gần như không còn hiện diện hải quân ở Địa Trung Hải, hiện chỉ còn một chiếc tàu ngầm “cô độc và hỏng hóc, đang lết về nhà sau tuần tra”.

Về phần mình, vào hôm 13/10, hãng thông tấn nhà nước Liên bang Nga TASS dẫn tuyên bố của Hạm đội Biển Đen phủ nhận tin tàu ngầm Novorossiysk gặp sự cố.

Tuyên bố của Hạm đội Biển Đen nhấn mạnh: “Các thông tin trên một số phương tiện truyền thông về việc tàu ngầm diesel-điện Novorossiysk gặp sự cố buộc phải nổi khẩn cấp ngoài khơi Pháp là sai sự thật”.

Tuyên bố cũng cho biết tàu ngầm Novorossiysk đang thực hiện “một chuyến điều chuyển liên hạm đội thường kỳ” sau các nhiệm vụ không xác định tại Địa Trung Hải, đồng thời khẳng định tàu đã tuân thủ quy định khi nổi lên để đi qua Eo biển Manche.

“Theo quy tắc hàng hải quốc tế, tàu ngầm phải đi qua Eo biển Manche ở trạng thái nổi”, tuyên bố chỉ rõ.

Liên bang Nga từng duy trì một căn cứ hải quân ở Syria – căn cứ duy nhất của họ tại Địa Trung Hải – nhưng sự hiện diện này đã bị thu hẹp sau khi Tổng thống al-Assad bị lật đổ vào tháng 12/2024.

Kênh United24media tối 12/10 dẫn thông tin đăng tải trên Defense News cho hay sự sụt giảm này bắt nguồn từ các vấn đề về khả năng sẵn sàng tác chiến và việc Moskva ngày càng tập trung vào khu vực Biển Baltic và Bắc Cực.

Một đại diện NATO nói với Defense News rằng hiện Liên bang Nga chỉ duy trì “một vài khí tài hải quân” ở Địa Trung Hải, trái ngược hoàn toàn với năm 2018, khi Moskva triển khai một trong những lực lượng tác chiến lớn nhất tại đây, bao gồm hai tàu ngầm và mười tàu mặt nước.

Quan chức này cho biết: “Đánh giá của chúng tôi là Hải quân Liên bang Nga, vốn đã bị hạn chế về nguồn lực trong việc bố trí lực lượng, hiện đang gặp phải thách thức trong việc xây dựng lực lượng, dẫn đến thế khó xử ảnh hưởng trực tiếp đến thế bố trí của họ ở Địa Trung Hải”.

Theo Defense News, một trong những tổn thất lớn nhất của Liên bang Nga là mất chỗ đứng lâu năm tại Tartus, Syria.

Từ năm 1971, cảng này đã là trung tâm tiếp nhiên liệu và bảo dưỡng chủ chốt của Hải quân Liên bang Nga ở Địa Trung Hải.

Tuy nhiên, đầu năm nay, chính phủ mới của Syria đã chấm dứt thỏa thuận cho phép Moskva duy trì sự hiện diện Hải quân tại đó.

Không còn quyền tiếp cận cảng Tartus, các tàu mặt nước và tàu ngầm của Hải quân Liên bang Nga buộc phải phụ thuộc vào những cảng xa xôi ở vùng Baltic hoặc Bắc Cực để tiếp tế và bảo dưỡng.

Quan chức NATO lưu ý rằng “việc duy trì hoạt động chắc chắn trở nên khó khăn hơn”, dẫn chứng bằng trường hợp một tàu ngầm lớp Kilo buộc phải nổi lên gần eo biển Gibraltar hồi tháng 9 do sự cố kỹ thuật, trước khi quay trở lại Baltic để sửa chữa.

Các nhà phân tích NATO nhận định sự suy giảm hoạt động tại Địa Trung Hải trùng khớp với việc Liên bang Nga gia tăng chú ý tới khu vực Baltic và vùng Cực Bắc.

Hồi tháng 1, NATO đã triển khai sứ mệnh Baltic Sentry nhằm tăng cường bảo vệ cơ sở hạ tầng dưới biển trọng yếu và giám sát hàng hải, triển khai khinh hạm, máy bay tuần tra, UAV và các phương tiện giám sát quốc gia.