Sau hơn 100 năm, đến nay những bài học từ cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới vẫn còn nguyên tính thời sự, trong đó có cách mạng Việt Nam.

Nhân dịp này, Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) trân trọng giới thiệu bài viết "Tinh thần Cách mạng Tháng Mười Nga và khát vọng vươn mình của dân tộc Việt Nam trong kỷ nguyên mới" của Thạc sĩ Đinh Công Tuyến - giảng viên Viện Chủ nghĩa xã hội khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Cách đây 108 năm, Cách mạng Tháng Mười Nga nổ ra và giành thắng lợi, làm rung chuyển thế giới, mở ra kỷ nguyên mới cho nhân loại, kỷ nguyên quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới. Đối với cách mạng Việt Nam, tinh thần của cuộc cách mạng ấy không dừng lại ở ý nghĩa lịch sử với sợi chỉ đỏ “độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội” trong thế kỷ XX, mà hiện nay tiếp tục là động lực để thổi bùng ý chí, khát vọng vươn mình trong bối cảnh kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Giữa đêm trường nô lệ, ngày 7/11/1917 đánh dấu thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga, mở ra một trang mới cho lịch sử thế giới. Lần đầu tiên, chủ nghĩa xã hội từ lý luận đã trở thành hiện thực, phá vỡ hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa tư bản, cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên toàn thế giới. Trong thế kỷ XX, phong trào giải phóng dân tộc cơ bản được hoàn thành, hệ thống xã hội chủ nghĩa có giai đoạn phát triển rực rỡ, khi chiếm 1/4 diện tích, 1/3 dân số, 2/5 giá trị sản xuất công nghiệp, 1/3 thu nhập quốc dân, và chứa đựng các giá trị nhân văn của thế giới. Sự ra đời của nhà nước Xô-viết, và sau này là Liên Xô đã thiết lập một cực đối trọng với chủ nghĩa tư bản, làm thức tỉnh nhiều phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân trên khắp thế giới, buộc chủ nghĩa tư bản phải tự điều chỉnh để đối phó và tồn tại. Thắng lợi của Cách mạng cũng minh chứng cho bài học vô giá về con đường cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản về chiến lược, sách lược và phương pháp cách mạng sáng tạo, phù hợp với quy luật phát triển của lịch sử. Đánh giá về ý nghĩa lịch sử và tầm vóc của cuộc cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Như ánh mặt trời rạng đông xua tan bóng tối, cuộc Cách mạng Tháng Mười đã chiếu rọi ánh sáng mới vào lịch sử loài người,… mở đầu một kỷ nguyên mới trong lịch sử”.

Hơn một thế kỷ trôi qua, Cách mạng Tháng Mười Nga vẫn là biểu tượng bất diệt của khát vọng tự do. Cho dù qua 74 năm tồn tại, hệ thống chủ nghĩa xã hội hiện thực từng trải qua khủng hoảng và sụp đổ ở Liên Xô, Đông Âu vào năm 1991, nhưng nhiều quốc gia xã hội chủ nghĩa vẫn kiên định và thành công, tiêu biểu như Việt Nam, Trung Quốc. Điều này minh chứng cho chân lý: “Những thành tựu có quy mô và tầm vóc lịch sử thế giới của chủ nghĩa xã hội là không thể phủ nhận, nó đã từng là giá trị thể hiện bản chất ưu việt của chủ nghĩa xã hội, mãi mãi còn in dấu trong lương tâm, ký ức nhân loại”.

Dưới ánh sáng rực rỡ của Cách mạng Tháng Mười Nga, Đảng Cộng sản Việt Nam đã vững tay chèo lái, dẫn dắt dân tộc vượt qua muôn ngàn sóng gió, viết nên những trang sử vàng chói lọi! Từ thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đến chiến thắng lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ, đó là hành trình bất tử của ý chí kiên cường và khát vọng độc lập, tự do. Sau kỷ nguyên độc lập, tự do, xây dựng chủ nghĩa xã hội và kỷ nguyên đổi mới, hiện giờ chúng ta có đủ tiềm lực để bước chân vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Hiện nay, chính thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga đã nêu bật được khát vọng của dân tộc ta. Nếu như năm 1917, V.I. Lenin và Đảng Bolshevik đã lãnh đạo nhân dân Nga đứng lên làm cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa nhằm thay đổi vận mệnh dân tộc, thì ngày nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân ta đang vẫn kiên định lựa chọn con đường đi lên chủ nghĩa xã hội với 8 đặc trưng, 8 phương hướng, 10 mối quan hệ phổ quát.

Về nền tảng tư tưởng, dự thảo Văn kiện Đại hội XIV nhấn mạnh “Kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Marx - Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh” và “kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội”. Hơn thế, dự thảo Văn kiện Đại hội XIV lần đầu tiên bổ sung “lý luận về đường lối đổi mới” là một bộ phận cấu thành nền tảng tư tưởng của Đảng. Đây là sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Marx - Lenin và tư tưởng Hồ Chí Minh, khẳng định mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam với ba trụ cột nền tảng là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, và nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.

Về kinh tế, tinh thần cách mạng, vượt qua khó khăn, quyết tâm thay đổi vận mệnh chính là giá trị cốt lõi của Cách mạng Tháng Mười Nga, đặc biệt là việc “bắc những chiếc cầu đi qua chủ nghĩa tư bản”.

Qua thời gian đổi mới ở Việt Nam, đã được cụ thể hóa bằng tư duy dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới, thể hiện ở sự khẳng định mạnh mẽ mục tiêu phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào giữa thế kỷ XXI; nêu rõ phương châm “tự chủ, tự cường, tự tin, hội nhập”, phản ánh đúng tinh thần “làm chủ vận mệnh” mà Cách mạng Tháng Mười để lại; đồng thời đặt trọng tâm vào hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phát huy động lực kinh tế tư nhân, thực hiện chuyển đổi số, chuyển đổi xanh,…

Về chính trị, Cách mạng Tháng Mười đã chứng minh vai trò của sự lãnh đạo duy nhất của Đảng Cộng sản, Nhà nước công nông đầu tiên trên thế giới, mang lại quyền làm chủ cho nhân dân đã được chúng ta phát huy mạnh mẽ. Phát huy giá trị này, dự thảo Văn kiện Đại hội XIV khẳng định “Giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định mọi thắng lợi”. Đặc biệt, dự thảo xác định nhiệm vụ chiến lược “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn, tự đổi mới để Đảng ta thật sự là đạo đức, là văn minh”, nhằm nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ, và khắc phục những hạn chế, yếu kém để Đảng xứng đáng là đội tiên phong dẫn dắt dân tộc. Cùng với đó là việc “sắp xếp lại giang sơn”, khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Về văn hóa, xã hội, nếu như trong Cách mạng Tháng Mười đặt niềm tin vào vai trò lịch sử của nhân dân, trên nền tảng công - nông - binh, thì dự thảo Văn kiện Đại hội XIV khẳng định phát triển lấy con người làm trung tâm, được cụ thể hóa bằng các chính sách phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm an sinh xã hội, xây dựng đời sống văn hóa, hướng đến mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau”, hiện thực hóa lý tưởng xã hội chủ nghĩa trong thời đại mới.

Về bảo vệ Tổ quốc, thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga và quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, sụp đổ ở Liên Xô và Đông Âu cũng dạy cho chúng ta một bài học vô giá mà V.I. Lenin đã chỉ rõ: “Một cuộc cách mạng chỉ có giá trị khi nó biết tự vệ”. Để giờ đây, Đảng ta chỉ rõ, cần kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích dân tộc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ và nhân dân. Cùng với đó là tự chủ chiến lược trong việc nâng cao sức mạnh quốc phòng, ngăn ngừa các nguy cơ từ sớm, từ xa, tập trung xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Mặc dù đã trải qua nhiều thăng trầm, thậm chí vấp ngã, nhưng ngọn lửa Cách mạng Tháng Mười không hề tắt, mà đã hòa quyện vào dòng chảy lịch sử, trở thành một phần máu thịt trong ý chí và khát vọng của dân tộc Việt Nam. Từ khát vọng giải phóng đến khát vọng phồn vinh, hạnh phúc, tinh thần ấy vẫn nguyên vẹn. Bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc, bài học về sự chủ động, sáng tạo và bản lĩnh từ Cách mạng Tháng Mười càng trở nên quý giá. Thế hệ hôm nay, thay vì cầm súng, sẽ cầm trên tay công nghệ, tri thức và ý chí để tiếp tục viết nên những trang sử mới, hiện thực hóa khát vọng vươn mình của một dân tộc anh hùng, một “Việt Nam xã hội chủ nghĩa hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc”.