Bảo đảm chính quyền mới đi vào hoạt động linh hoạt

Việc điều chỉnh địa giới hành chính, thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp không chỉ tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn tiếp tục cải cách đổi mới, mà còn tạo thêm động lực cho bước ngoặt tái cấu trúc toàn diện, tạo ra không gian phát triển mới với nền hành chính gọn nhẹ, khoa học, hiện đại, đủ tầm đón đầu các cơ hội phát triển mạnh mẽ ngay từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIV của Đảng.

Ở nhiều địa phương, hệ thống chính trị cơ sở cơ bản đã nhanh chóng ổn định tổ chức, duy trì hoạt động thông suốt, không để gián đoạn việc phục vụ người dân. Tại buổi làm việc với thường trực Đảng ủy 16 xã, phường thuộc địa bàn tỉnh Hậu Giang và Sóc Trăng cũ, Phó Bí thư Thành ủy Cần Thơ Trần Văn Huyến cho hay, sau sáp nhập, hệ thống chính trị các xã, phường này cơ bản đã đi vào hoạt động nề nếp, ổn định. Dù mới vận hành theo mô hình chính quyền địa phương mới, đa số các địa phương đã đạt và vượt kế hoạch thu ngân sách; các lĩnh vực văn hóa, giáo dục có chuyển biến rõ nét với tỷ lệ trẻ đến trường đạt 100%, công tác an sinh xã hội được bảo đảm.

Tại Phú Thọ, sau hơn 5 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, các phường Hòa Bình, Thống Nhất, Tân Hòa, Kỳ Sơn và xã Thịnh Minh đã chủ động kiện toàn tổ chức, bộ máy, ban hành quy chế làm việc, ổn định hoạt động của tổ chức, địa phương, bảo đảm chính quyền mới đi vào hoạt động linh hoạt, không để gián đoạn. Bí thư Tỉnh ủy Phú Thọ Trương Quốc Huy đánh giá, công tác xây dựng Đảng, chính quyền và hệ thống chính trị có nhiều đổi mới, khối đại đoàn kết toàn dân được củng cố; tinh thần trách nhiệm, ý thức phục vụ nhân dân được nâng lên; kinh tế tiếp tục phát triển ổn định.

Thành phố Huế đã áp dụng nhiều mô hình, sáng kiến hiệu quả trong công tác quản lý, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp như mô hình “Đại lý dịch vụ công” hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục trực tuyến đặc biệt hiệu quả đối với người dân vùng xa, người cao tuổi, người yếu thế, góp phần nâng tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn thành phố lên gần 96% và giảm mạnh áp lực tại bộ phận "Một cửa". Sáng kiến “Sổ tay 2 cấp” cung cấp tài liệu, hướng dẫn nghiệp vụ, giúp cán bộ cơ sở nhanh chóng tra cứu, xử lý công việc, trở thành kênh kết nối giữa cấp xã với các sở, ngành, cho phép trao đổi, giải đáp vướng mắc và chia sẻ kinh nghiệm trong giải quyết thủ tục hành chính, bảo đảm thống nhất trong điều hành.

Ban Thường vụ Đảng ủy các cơ quan Đảng Trung ương lãnh đạo, triển khai quyết liệt, đi đầu trong sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh, gọn, hiệu quả. Đảng ủy đã hoàn thành tinh giản biên chế với kết quả cụ thể: giảm 110 đơn vị cấp vụ và 440 đơn vị cấp phòng; giảm 35% đơn vị sự nghiệp công lập (từ 90 xuống còn 55, đạt 38,89%)… Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú khẳng định, trong thời gian ngắn, toàn hệ thống đã hoàn thành khối lượng công việc rất lớn, thể hiện sự đồng thuận và quyết tâm chính trị cao.

Áp lực nhân lực, cơ sở vật chất

Bên cạnh những kết quả tích cực, thực tiễn triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng cho thấy nhiều khó khăn, vướng mắc phát sinh, nhất là tại cấp xã, phường - nơi trực tiếp giải quyết phần lớn công việc cho người dân.

Nhiều nơi ở Cần Thơ vẫn thiếu biên chế so với chỉ tiêu. Việc phân cấp, phân quyền giữa Đảng ủy - chính quyền - Mặt trận chưa có hướng dẫn cụ thể gây lúng túng trong thực hiện nhiệm vụ. Một bộ phận cán bộ mới còn thiếu kinh nghiệm, việc bố trí nhân sự còn chồng chéo.

Cơ sở vật chất và tài chính vẫn là vấn đề "nóng" nhất khi nhiều xã còn thiếu trụ sở làm việc, thiếu trang thiết bị phục vụ cải cách hành chính. Hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, đường truyền yếu làm ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết hồ sơ dịch vụ công trực tuyến. Ngoài ra, kinh phí hoạt động chưa được phân bổ kịp thời, dự toán năm 2025 chưa được giao chính thức do chậm điều chỉnh dữ liệu từ đơn vị cũ.

Còn tại Bắc Ninh, áp lực công việc tại các phường sau sáp nhập gia tăng đáng kể. Phường Võ Cường có quy mô dân số trên 71.000 người, trong khi biên chế tinh giản, khối lượng công việc tăng mạnh do nhiều nhiệm vụ của cấp huyện trước đây được phân cấp trực tiếp cho cấp xã. Cán bộ, công chức thường xuyên phải làm việc ngoài giờ, song chế độ tiền lương, phụ cấp chưa tương xứng.

Tương tự, ở Phú Thọ, các xã, phường phản ánh khối lượng công việc lớn, năng lực một bộ phận cán bộ, công chức chưa đáp ứng yêu cầu. Cơ sở hạ tầng, thể chế, chính sách chưa theo kịp thực tiễn; còn lúng túng trong xác định nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, phần mềm quản lý thiếu đồng bộ. Công tác giải phóng mặt bằng, giải quyết đơn thư còn vướng mắc, kéo dài. Hạ tầng công nghệ số; an ninh trật tự, tệ nạn xã hội tiềm ẩn phức tạp.

Thực tế cho thấy tại Nghệ An sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã việc bố trí cán bộ, công chức ở nhiều địa phương còn tình trạng thừa, thiếu cục bộ, nơi “thừa biên chế nhưng thiếu chuyên môn”, nhất là tại các xã vùng sâu, vùng xa, miền núi, xa trung tâm. Một số lĩnh vực then chốt như đất đai, tài chính, môi trường, nội vụ, công nghệ thông tin còn thiếu cán bộ có trình độ. Số lượng công việc của các cán bộ, công chức, viên chức đảm nhiệm cũng nhiều hơn trước đây khá nhiều.

Từ thực tiễn vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhiều giải pháp đã và đang được các địa phương chủ động triển khai nhằm tháo gỡ khó khăn, bảo đảm bộ máy hoạt động hiệu quả, phục vụ người dân tốt hơn. Trước tình trạng thiếu hụt nhân lực và khó khăn trong bố trí cán bộ tại các xã miền núi, tỉnh Nghệ An đã ban hành chính sách hỗ trợ riêng cho cán bộ, công chức, viên chức được điều động, luân chuyển đến công tác tại 79 xã miền núi, với mức hỗ trợ từ 1,5 - 1,75 lần lương cơ sở/người/tháng. Đây được xem là giải pháp thiết thực nhằm động viên đội ngũ cán bộ yên tâm công tác, góp phần bảo đảm bộ máy chính quyền cơ sở vận hành thông suốt.

Thành phố Huế tiếp tục xác định chuyển đổi số và cải cách hành chính là khâu đột phá. Việc điều động gần 30% cán bộ xã, phường từ cấp tỉnh, cấp huyện về cơ sở đã giúp nâng cao chất lượng đội ngũ, giảm áp lực cho những địa bàn có quy mô dân số lớn. Các sáng kiến số không chỉ hỗ trợ cán bộ trong xử lý công việc mà còn giúp người dân tiếp cận dịch vụ công thuận lợi hơn.