Có làm việc ở trụ sở chính của Liên hợp quốc (LHQ) tại thành phố New York, Mỹ, mới thấy hết được sức nóng của diễn đàn đa phương lớn nhất hành tinh này, nơi mà từ chuyện ăn mặc, vệ sinh, đi lại,... của mỗi tộc người, mỗi dân tộc, mỗi đất nước, cho đến những việc đại sự như chiến tranh, hòa bình, bảo vệ tầng ozon để loài người không bị mắc chứng nọ, bệnh kia,... tất tần tật đều được đặt lên bàn trong các cuộc họp của LHQ, mà chỉ riêng ở trụ sở chính này, khó mà biết được mỗi ngày có bao nhiêu cuộc họp như thế. Để dễ hình dung, xin hãy hiểu rằng cả tòa nhà cao vời vợi ấy của LHQ là… nhà họp, tầng nào cũng họp, phòng nào cũng họp, và ngày nào cũng họp, họp đến tờ mờ sáng chưa xong, “úp rổ” lại, để mai… họp tiếp.
|
Trụ sở chính của Liên hợp quốc |
Không như những cuộc họp, hội thảo ở nhiều quốc gia, chỉ mang tính hình thức, vừa tốn kém, lại ít hiệu quả, họp chỉ để… nghe, chứ không có tranh luận ra nhẽ, dám chắc rằng những cuộc họp mà chúng tôi được chứng kiến ở đây đúng là dài thật, nhưng nó luôn rất “ra vấn đề”, liên quan tới những chủ đề sống còn của thế giới, cuộc sống và sự phát triển của nhân loại.
Ví như, trong năm 2012 này, nếu không có những cuộc tranh luận quyết liệt và bất tận tại Hội đồng Bảo an, cơ quan đầu não của LHQ, chắc chắn một nghị quyết cho phép bên ngoài (đương nhiên là phương Tây) tấn công Xyri, một quốc gia Arập ở bờ Đông Địa Trung Hải đang trong loạn lạc, đã được thông qua rồi. Và, nói dại, nếu điều ấy xảy ra, thì những ngày này sẽ có thêm hàng nghìn, hàng nghìn người Xyri nữa không màng gì chuyện sắm sanh đón Năm Mới, bởi đấy đã là năm đại tang của họ nếu không có diễn đàn LHQ. Còn chuyện HĐBA đúng hay sai thế nào, bị chia rẽ ra sao trong vấn đề Xyri, sử sách và hậu thế sẽ phán xét, chỉ biết rằng cứu được, dù chỉ một người thoát chết, luôn là mục tiêu tối thượng của LHQ, và nó đã thành công, chí ít là đối với những người dân Xyri vô tội cho đến lúc này, khi những cái đầu nóng bị làm nguội lại!
Nếu các cuộc họp tại LHQ trong năm 2012 không “ra vấn đề”, chắc chắn ông Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon không thể nhận định chắc nịch trong phiên khai mạc Đại hội đồng khóa 67 hồi tháng 9/2012 rằng tổ chức này đã phấn đấu không mệt mỏi, có những đóng góp to lớn và quan trọng vào việc củng cố hòa bình và an ninh trên toàn thế giới, nhất là trong vai trò trung gian hòa giải, bảo vệ môi trường, phát triển xã hội,... cho dù năm qua là năm đầy cam go, với cả những cuộc xung đột cũ lẫn mới, và nền kinh tế thế giới phục hồi chậm. Lấy những cuộc xung đột, tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải giữa một số quốc gia tại nhiều khu vực trên thế giới làm thí dụ: Có ở đây mới thấy vai trò hòa giải của LHQ quan trọng đến nhường nào, họ kéo được rất nhiều “anh” bắt tay nhau, chấp nhận bỏ đoạn văn này, thêm câu kia vào văn kiện để giảng hòa, bởi chỉ vài đoạn văn, mấy câu chữ đó thôi cũng đủ để họ cãi nhau cả ngày, do nó là cơm áo gạo tiền, thậm chí chủ quyền quốc gia của cả một dân tộc, đất nước. Nếu không làm được như thế, và không có sự hiện diện của lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ tại nhiều điểm nóng trên thế giới, chắc hẳn năm qua máu đã thấm đẫm hơn ở những mảnh đất như Xuđăng, Xômali, Mali, CHDC Cônggô,... và thậm chí cuộc chiến đã có thể xảy ra ở nơi này, nơi khác mà trước đấy ít ai ngờ tới. May quá, nhờ LHQ mà nhiều cái đầu nóng đã nguội lại!
Tôi nhớ mãi, trong một lần họp báo, ông Ban Ki-moon có nói, cứ thêm một bé gái bị ép lấy chồng sớm, một phụ nữ bị trao đi, bán lại, hay một người ốm nằm chờ chết do không có tiền chạy chữa, là nền văn minh nhân loại lại thêm một vết nhơ, trái tim mỗi chúng ta lại thêm một cú nhói. Vâng, cũng như 67 năm qua, năm 2012, LHQ liên tục đưa ra những phê phán đích danh và gay gắt những nơi chưa biết đặt lợi ích con người lên trên hết, hoặc có đặt đấy, nhưng chỉ lấy vì, không như những gì họ đã nói và cam kết. Thôi thì chưa biến được mọi chỗ thành thiên đường, nhưng chí ít những lời phê phán và cảnh báo ấy đã làm cho nhiều người phải tỉnh ngộ, không ít lũ buôn người, bọn tội phạm ma túy, tội phạm xuyên quốc gia,... phải chùn tay, để cho chế độ nô lệ không thể ngóc đầu dậy, để cho vùng sâu, vùng xa không bị kéo ra xa mãi với chốn thị thành, và buộc những ai đó phải bớt đi những cái chi vô lý, thậm chí là chi vào túi người này, nhóm người kia, để xây thêm được trường học, bệnh viện, nhà tế bần... Không thể không nói về thành công ấy của LHQ trong năm 2012 vừa rồi.
Chẳng hiểu sao, ngày nào cũng vào LHQ làm việc, đều đi qua dãy quốc kỳ dài quá tầm mắt của 193 quốc gia thành viên, song chúng tôi vẫn cứ nhìn mãi lá cờ đỏ sao vàng bay trong “túi gió” New York. Lòng tự hào ấy còn được nhân lên nhiều lần nữa khi được nghe những chính khách, những diễn giả tầm cỡ thế giới nhận định rằng Việt Nam luôn là thành viên chủ động, tích cực, có trách nhiệm và rất đáng tin cậy của LHQ. Ông Lê Hoài Trung, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực nước ta tại diễn đàn này bảo rằng, các nước thành viên, bất chấp quan hệ với ta thế nào, cũng đều phải thừa nhận những khuyến nghị do Việt Nam đưa ra trong năm 2012 tại các khóa họp 66 và 67 của ĐHĐ đều rất thiết thực, thỏa đáng và có hiệu quả rõ ràng. Ví dụ sáng kiến mà chúng ta là đồng tác giả về thúc đẩy hợp tác phát triển, duy trì hòa bình và an ninh, hay sáng kiến trước đó của ta về “một LHQ” ở Việt Nam được coi là bài học kinh nghiệm thiết thực, và triển khai rất mạnh trong năm vừa rồi nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của LHQ trên phạm vi toàn cầu. Chưa hết, trong năm qua, chúng ta đã không những chủ động tham gia vào hoạt động của nhiều ủy ban và các tổ chức khác nhau của LHQ, như Diễn đàn cấp cao về hợp tác Nam - Nam, rồi Ủy ban về phát triển bền vững,... mà còn đưa ra nhiều sáng kiến, khuyến nghị, giúp nâng cao rõ rệt tính hiệu quả của các cơ chế đa phương này.
Thật ra, LHQ không tổng kết hoạt động theo năm, mà theo khóa họp ĐHĐ (từ giữa tháng 9 năm này đến dịp ấy năm sau), song dẫu sao, mỗi khi trời đất chuyển thời khắc, ai cũng muốn nhìn lại cả mình lẫn người, và đấy là lí do để bài viết còn rất chưa đầy đủ này về hoạt động của LHQ trong năm qua đến tay quý bạn đọc của BáoTin tức.
Phạm Phú Phúc (P/v TTXVN tại LHQ)