Có thể nói trong thời gian vừa qua, tín dụng Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) đã có tác động hết sức tích cực tới đời sống kinh tế xã hội ở vùng Tây Bắc, vốn là vùng khó khăn nhất cả nước.

Về mặt kinh tế, Tây Bắc là một vùng có tỷ lệ nghèo rất cao, các hộ gặp nhiều khó khăn trong việc ổn định đời sống, sản xuất. Nhờ tín dụng chính sách, hơn 5 năm qua đã có khoảng 3 triệu lượt hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách khu vực này có được nguồn vốn để phát triển sản xuất, trong đó gần 450 nghìn hộ đã vượt qua ngưỡng nghèo thành công. Nguồn vốn tín dụng chính sách đã giúp cho sản xuất, đời sống của đồng bào vùng Tây Bắc vượt khó khăn và ổn định được đời sống, giảm nghèo, xóa được nghèo.

Về mặt xã hội, tín dụng chính sách cũng đem lại kết quả hết sức thiết thực. Đầu tiên là tạo điều kiện phát triển nguồn nhân lực có chất lượng. Từ một vùng nghèo, việc tham gia học tập gặp nhiều khó khăn nhưng tín dụng chính sách cho học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn đã giúp cho nhiều em tiếp tục được đến trường. Giờ đây, tại vùng Tây Bắc, các em có trình độ tốt nghiệp đại học cao đẳng, trung cấp nghề đã tăng nhanh trong mấy năm vừa qua, cung cấp cho vùng nguồn nhân lực có chất lượng cao. Bên cạnh đó, tín dụng chính sách cũng giúp cho vùng này xây dựng được nhiều mô hình phát triển sản xuất, giúp xóa đói giảm nghèo. Đặc biệt, đã hỗ trợ được một phần trong hơn 10 nghìn người dân ở vùng này được đi xuất khẩu lao động. Việc một người đi xuất khẩu lao động không những giúp xóa được nghèo trong gia đình, mà khi trở về, người này còn có thể mang về địa phương những nhận thức, hiểu biết, trình độ, kỹ thuật canh tác tiên tiến góp phần vào quá trình đổi mới quê hương.

Tôi thấy rằng tất cả các thôn bản, làng quê ở vùng Tây Bắc hiện nay đều có dấu ấn rất lớn của NHCSXH, như việc xây dựng hệ thống công trình nước hợp vệ sinh, các công trình phúc lợi, hạ tầng nông thôn. Cùng với đó, đời sống văn hóa, tinh thần cũng được cải thiện hết sức đáng kể, bộ mặt của nông thôn cũng khang trang lên rất nhanh. Đặc biệt, NHCSXH đã có những chính sách ưu đãi hết sức thiết thực và mang lại hiệu quả cao, đã giúp ổn định đời sống, sản xuất cho đồng bào, nhất là đối với những hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, hộ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Sự phối hợp là hết sức cần thiết, chúng ta lâu nay vẫn quan niệm NHCSXH tập trung việc ngân hàng, cấp ủy chính quyền tập trung vào lĩnh vực hành chính. Nhưng thực tế cho thấy, cấp ủy chính quyền (nhất là cấp xã, thôn) phải thực sự vào cuộc, coi đồng tiền của người dân tại địa phương được vay từ NHCSXH là trách nhiệm của cấp ủy và chính quyền. Đặc biệt, vai trò của người bí thư chi bộ, trưởng thôn bản là hết sức quan trọng, phải coi đồng tiền đi vay của người dân trong thôn không những là trách nhiệm của riêng người vay mà là trách nhiệm của cả thôn để cùng nhau phát huy được đồng tiền đã vay, cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm, cùng nhau xây dựng các mô hình hiệu quả.

Vấn đề thứ hai, nếu chỉ đơn thuần cho người dân vay vốn thì theo tôi còn nhiều khoảng trống, bởi quan trọng nhất là phải tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật, hỗ trợ sinh kế cho người dân. Với mạng lưới trải rộng khắp toàn quốc thì NHCSXH dễ dàng nắm được những mô hình hay, kinh nghiệm tốt để trao đổi, chia sẻ; thực hiện qua cầm tay chỉ việc, qua sơ tổng kết, qua những cuộc trao đổi kinh nghiệm tùy theo cấp độ, xã, huyện, tỉnh, thậm chí là khu vực.

Vấn đề thứ ba là phải phát huy tối đa sức mạnh các tổ chức đoàn thể, các cơ quan đơn vị để làm sao sử dụng đồng tiền vay một cách hiệu quả. Muốn vậy, phải đưa tiến bộ khoa học, công nghệ, chuỗi sản xuất có giá trị cao vào sản xuất hoặc là nhân rộng những mô hình thành công. Nếu những việc này chúng ta phó thác người nông dân ở vùng sâu vùng xa thì rất khó thực hiện, vì vậy, cần phải tìm hiểu thêm từ các nhà khoa học, các nhà tư vấn, các doanh nghiệp khác để hỗ trợ người dân phát huy đồng vốn vay một cách tốt nhất.

Tôi nghĩ rằng vấn đề lớn nhất hiện nay là xây dựng cơ chế chính sách đặc thù, phù hợp cho vùng Tây Bắc. Dù đã là Ngân hàng chuyên thực hiện chính sách, nhưng theo tôi, vẫn phải có chính sách tín dụng dành riêng cho Tây Bắc với mức vay và lãi suất cho vay ưu đãi hơn. Bên cạnh đó, cũng cần có chính sách riêng về xử lý rủi ro thiên tai, đột biến trong vùng, ví dụ qua 1 đợt rét, hàng nghìn trâu bò chết, nếu không có chính sách riêng, việc xử lý là rất khó.

Vấn đề thứ hai, chúng tôi sẽ tập trung đề nghị cấp ủy chính quyền từ tỉnh đến huyện, xã, thôn, bản cùng vào cuộc. Đây là trách nhiệm chung làm sao để quản lý tín dụng chính sách tốt, hiệu quả, định hướng sản xuất kinh doanh cho trúng, cho tốt, chứ không phải chỉ là trách nhiệm của các hộ dân hay của riêng  NHCSXH.

Thứ ba là đi cùng vốn vay, đồng bào sẽ được hỗ trợ về khoa học kỹ thuật, về định hướng sản xuất. Tại vùng Tây Bắc, nhận thức và phong tục tập quán của đồng bào vẫn còn có những hạn chế, nên rất cần có các định hướng đúng đi cùng với tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ để đảm bảo hiệu quả đầu tư; giúp người dân yên tâm sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế. Cùng với đó là huy động sự vào cuộc mạnh mẽ của các doanh nghiệp, nhất là tham gia vào việc thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nông thôn; xây dựng các mô hình sản xuất tập trung, theo chuỗi. Đồng vốn từ NHCSXH kết hợp với các doanh nghiệp sẽ hình thành những mô hình tốt, từ đó nhân rộng ra sẽ giúp đồng bào phát triển kinh tế và nâng hiệu quả tín dụng NHCSXH.