Dự án tôn tạo Khu di tích Phủ Trịnh (xã Biện Thượng) được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt chủ trương đầu tư tại Quyết định số 4336/QĐ-UBND ngày 28/10/2015, qua nhiều lần điều chỉnh, dự án chính thức phê duyệt lại vào tháng 11/2023, với tổng mức đầu tư hơn 550,7 tỉ đồng (trong đó ngân sách tỉnh là 270 tỷ đồng, ngân sách huyện Vĩnh Lộc (cũ) là 71 tỷ đồng, còn lại là 209 tỷ từ xã hội hóa và các nguồn huy động hợp pháp khác.

Hiện dự án này có 2 khó khăn, vướng mắc liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng và huy động nguồn vốn đầu tư xã hội hóa. Theo đó, Dự án hiện đang triển khai gói thầu số 6 gồm khu đón tiếp, quảng bá lễ hội, hồ nước, nhà bia, nhà hóa vàng, nhà vệ sinh, hệ thống cổng, tường thành và hạ tầng kỹ thuật... Tuy vậy, tiến độ thực hiện dự án đang gặp nhiều trở ngại khi diện tích 7,775 ha vẫn chưa hoàn tất giải phóng mặt bằng. Đặc biệt, sự chênh lệch lớn giữa giá đất bồi thường và giá đất tái định cư khiến nhiều hộ dân chưa đồng thuận di dời. Bên cạnh đó, công tác tái định cư bị gián đoạn do thay đổi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, dẫn đến việc chuyển giao hồ sơ, trách nhiệm giữa các cơ quan còn chậm. Trong khi đó, nguồn vốn xã hội hóa mới huy động được hơn 45 tỉ đồng, đạt 21,5% so với yêu cầu, gây áp lực lớn cho việc đảm bảo tiến độ hoàn thành vào năm 2026.

Tương tự, Dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Lăng miếu Triệu Tường giai đoạn 2 được HĐND tỉnh Thanh Hóa thông qua từ năm 2019, với tổng vốn đầu tư hơn 453,2 tỉ đồng. Trong đó ngân sách tỉnh đảm bảo hơn 236 tỷ đồng, huyện Hà Trung trên 26 tỉ đồng, còn lại gần 195 tỉ đồng là vốn xã hội hóa.

Dự án cũng được khởi công trong tháng 4/2025, hiện thi công các hạng mục Hào thành, đường giao thông vào bãi đỗ xe, hạ tầng kỹ thuật. Khó khăn lớn nhất của dự án là công tác giải phóng mặt bằng với hơn 1,15 ha chưa được bàn giao, liên quan trực tiếp đến hạng mục cải dịch, hoàn trả tuyến quốc lộ 217B. Bên cạnh đó, nguồn vốn xã hội hóa gần 195 tỉ đồng, chiếm gần 70% tổng vốn xây lắp đến nay cũng chưa được chính quyền địa phương huy động được, khiến kế hoạch hoàn thành trong năm 2025 gặp nhiều rủi ro.

Trước thực tế này, 2 địa phương đều đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch báo cáo UBND tỉnh Thanh Hóa để kịp thời cân đối, bổ sung vốn, bởi ngân sách địa phương đang gặp nhiều khó khăn. Chính quyền 2 địa phương cũng đang tập trung tuyên truyền, vận động, công khai dự toán và bồi thường để người dân hiểu, đồng thuận với chủ trương của nhà nước, sớm bàn giao mặt bằng cho dự án.

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa Phạm Nguyên Hồng khẳng định: Dự án tôn tạo Khu di tích Phủ Trịnh (xã Biện Thượng) và Dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích Lăng miếu Triệu Tường (xã Hà Long) không chỉ mang giá trị văn hóa - tâm linh, gắn với 2 dòng họ lớn và lịch sử dân tộc, mà còn mở ra cơ hội phát triển du lịch bền vững cho Thanh Hóa. Do đó, yêu cầu cấp thiết là đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, tháo gỡ khó khăn về vốn xã hội hóa và đảm bảo chất lượng công trình. Với tổng vốn đầu tư hơn 1.000 tỉ đồng, sự thành công của 2 dự án này không chỉ phục hồi diện mạo di sản mà còn góp phần đánh thức tiềm năng du lịch văn hóa - tâm linh, đưa Thanh Hóa trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch quốc gia.

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa đề nghị các địa phương tiếp tục đẩy nhanh thực hiện trình tự, thủ tục giải phóng mặt bằng theo quy định; tuyên truyền, vận động các hộ dân đồng thuận để tiếp tục thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư dự án. Đồng thời, tập trung huy động kinh phí xã hội hóa và các nguồn huy động hợp pháp khác để dự án được thực hiện theo đúng kế hoạch.

Các nhà thầu tích cực phối hợp với chính quyền địa phương khắc phục những khó khăn, vướng mắc, tập trung máy móc, thiết bị, vật liệu, nhân lực đẩy nhanh tiến độ thi công các hạng mục công trình của dự án.

Trước đó, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa Nguyễn Doãn Anh cũng yêu cầu các địa phương tập trung quyết liệt hoàn thành sớm công tác giải phóng mặt bằng để triển khai thi công 2 dự án nói trên. Các sở, ngành liên quan nghiên cứu tham mưu điều chỉnh quy hoạch và lựa chọn các hạng mục đầu tư để đảm bảo tính khả thi cao nhất;  điều chỉnh cơ cấu vốn đầu tư phù hợp với khả năng huy động, khẩn trương tổ chức thi công các hạng mục, không được để dở dang, kéo dài, ảnh hưởng đến đời sống người dân.