Đúng như dự báo của nhóm nghiên cứu thuộc Diễn đàn M&A Việt Nam, từ năm 2014 đến nay, thị trường M&A đã xuất hiện nhiều đợt “sóng” lớn, "lớp sau luôn cao hơn lớp trước".
Theo đánh giá của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, năm 2016, tổng giá trị M&A tại Việt Nam đạt mốc kỷ lục là hơn 5,8 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay và tăng trưởng 11,92% so với năm 2015. Trong đó, ngành bán lẻ, sản xuất hàng tiêu dùng và ngành bất động sản là tâm điểm của thị trường và các nhà đầu tư từ Singapore, Thái Lan, Hàn Quốc và Nhật Bản vẫn đóng vai trò quan trọng trong hoạt động M&A tại Việt Nam với những thương vụ lớn và đáng chú ý trong năm 2016. Nếu giữ được đà tăng trưởng như giai đoạn 2014 - 2016, thị trường M&A hoàn toàn có thể cán đích chu kỳ và thậm chí vượt mức 20 tỷ USD vào cuối năm 2018.
Để đạt được điều này, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng, thời gian gần đây Chính phủ Việt Nam đã có nhiều bước đột phá từ tư duy đến chính sách để đạt được mục tiêu tăng trưởng 2017 cũng như các năm tới. Cụ thể, Chính phủ Việt Nam đang cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, triển khai nhiều chính sách kinh tế, hoàn thiện các chương trình hành động, đổi mới mô hình tăng trường xử lý nợ xấu, cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, phát triển mô hình doanh nghiệp tư nhân…
Tuy nhiên, hoạt động M&A từ nửa cuối năm 2016 đến nay có dấu hiệu chậm lại và ít các thương vụ quy mô lớn. Quý I/2017, tổng giá trị các thương vụ M&A tại Việt Nam mới đạt 1,1 tỷ USD.
Theo các chuyên gia kinh tế, nguyên nhân M&A chững lại trong thời gian gần đây vì các nhà đầu tư đang đợi những “hàng hóa” có giá trị đang chuẩn bị cổ phần hóa và thoái vốn khỏi doanh nghiệp nhà nước (DNNN) tại Việt Nam. Thế nhưng, tiến trình này trong năm 2016 và 6 tháng đầu năm 2017 còn chậm, là trở ngại đối với thị trường.
Trong khi đó, rất nhiều “nguồn hàng” khổng lồ đang đến từ tiến trình thoái vốn, cổ phần hoá các doanh nghiệp quy mô như Habeco, Sabeco, Vinamilk, Petrolimex... hay những cuộc gọi vốn tư nhân tầm quốc tế của Vietjet, FLC, VNG... đang được các nhà đầu tư nhắm tới. Đây được xem là những “mỏ vàng”có thể đưa thị trường M&A vào cao trào mới, đạt kỷ lục mới trước khi làn sóng M&A thứ 2 lắng xuống vào năm 2018.
Ngoài ra, có những thách thức khác trong quá trình tăng trưởng M&A tại Việt Nam năm 2017. Đó là sự cạnh tranh trong việc thu hút dòng vốn ngoại với các quốc gia trong khu vực, chất lượng doanh nghiêp và quy mô nền kinh tế.
Để giá trị M&A đạt được ít nhất như năm 2016, ông Jeffrey Pirie, Phó Tổng Giám đốc Deloitte Đông Nam Á, cho rằng cần có sự mạnh mẽ của nhà nước trong việc thoái vốn các tập đoàn, tổng công ty lớn; đồng thời thị trường cần có một cú hích mới và những nhân tố đột phá.
Tạo bước đột phá
Trước sự diễn biến chậm của thị trường M&A, trong Diễn đàn M&A Việt Nam 2017 lần này, chủ đề “Tìm bước đột phá” được đặt ra nhằm tìm hướng đi mới cho thị trường.
Các diễn giả tham dự Diễn đàn M&A Việt Nam 2017 |
Ông Lê Trọng Minh, Tổng Biên tập Báo Đầu tư, Trưởng Ban tổ chức M&A 2017, cho rằng thị trường đang cần cú hích lớn từ động thái chính sách từ Chính phủ và từ chính doanh nghiệp để tận dụng dòng vốn ngoại đang đổ vào thị trường Việt Nam trước lúc dòng vốn này có xu hướng chậm lại, kết thúc giai đoạn tăng trưởng nóng của M&A toàn cầu.
Bởi việc hiện thực hoá các yếu tố để thúc đẩy thị trường, tạo sự đột phá ở chu kỳ cuối của “làn sóng thứ hai” trong 2 năm 2017 - 2018 không chỉ là mục tiêu của riêng Ban Tổ chức Diễn đàn M&A 2017, mà là mối quan tâm của không ít doanh nghiệp đang muốn mở rộng quy mô, vươn tầm khu vực và thế giới.
Có thể nói, yếu tố đầu tiên để thị trường M&A có thể tăng trưởng đột phá là “mở nút thắt” về cơ chế chính sách khuyến khích, tạo điều kiện cho hoạt động M&A. Đó là các cơ chế, chính sách đẩy nhanh tiến trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, đẩy mạnh thoái vốn, “nới room” cho nhà đầu tư nước ngoài, hỗ trợ doanh nghiệp trong nước huy động vốn trên thị trường chứng khoán nước ngoài... Nếu thực hiện rốt ráo thì đó sẽ là nguồn động lực thúc đẩy thị trường M&A tăng cả về chất và lượng.
Ngoài ra, việc quan tâm, tạo thêm nguồn hàng dồi dào về số lượng, phong phú về chất lượng, đủ sức hấp dẫn cũng góp phần thúc đẩy hoạt động M&A. Nguồn hàng này đến từ các doanh nghiệp nhà nước thuộc diện thoái vốn, cổ phần hoá, từ khối doanh nghiệp tư nhân có nhu cầu hợp tác, mở rộng quy mô, mở rộng thị trường nhằm tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Nguồn hàng này còn đến từ các start - up mới có tiềm năng, với tinh thần Chính phủ kiến tạo, doanh nghiệp hành động.
Các khâu nhằm tạo sự đột phá này có quan hệ mật thiết với nhau, bổ sung cho nhau. Nếu khâu đột phá về chính sách đòi hỏi sự nỗ lực, quyết tâm của cơ quan quản lý thì khâu “đột phá nguồn hàng” cần sự sáng tạo, nhanh nhạy của chính doanh nghiệp. Theo đó, mức độ thành công, hiệu quả mang lại, khả năng đột phá thực sự phụ thuộc rất nhiều vào khả năng “hợp đồng tác chiến” của cơ quan quản lý và doanh nghiệp.
Một yếu tố quan trọng tạo sự đột phá cho thị trường M&A chính là dòng vốn nằm trong tay nhà đầu tư nước ngoài. Trong 10 năm qua, khối ngoại luôn là “khách hàng chiến lược” lớn nhất, đóng vai trò quan trọng trong hoạt động M&A tại Việt Nam.
Thực tế cho thấy, phần lớn thương vụ tỷ USD được thực hiện với sự góp mặt của các nhà đầu tư quốc tế. Qua các thương vụ M&A chất lượng, khối ngoại không chỉ mang lại nguồn vốn lớn cho thị trường mà còn mang về cho đối tác nội công nghệ, kiến thức quản lý và thị trường.
Đây là “bàn đạp” để doanh nghiệp trong nước bước ra thị trường thế giới. Và khi đó, dòng vốn nước ngoài sẽ vào Việt Nam nhiều hơn một khi cánh cửa M&A ngày càng rộng mở, khi cơ chế chính sách tiếp tục được khơi thông, khi nguồn hàng ngày càng phong phú.
Diễn đàn M&A Việt Nam 2017 là sự kiện thường niên do Báo Đầu Tư phối hợp với Công ty AVM Việt Nam tổ chức .
Có 3 phiên thảo luận chính được thực xuyên suốt diễn đàn. Đó là, nhận diện các yếu tố đột phá; bài học những thương vụ lớn; hiện thức hóa cơ hội: góc nhìn của các nhà đầu tư quốc tế.
Trong phiên thảo luận nhận diện các yếu tố đột phá, các diễn giả sẽ thảo luận về đột phá về nguồn hàng; đột phá từ nguồn vốn ngoại; đột phá về cơ chế, chính sách; các lĩnh vực sẽ tạo đột phá.
Phiên thực hiện hóa cơ hội, các diễn giả sẽ chia sẻ kinh nghiệm của các chuyên gia quốc tế về thị trường M&A và các cơ hội đầu tư tại Việt Nam; những lĩnh vực các nhà đầu tư quốc tế quan tâm; các đề xuất- kiến nghị để khơi thông dòng chảy vốn ngoại vào VN.
Phiên bài học từ những thương vụ lớn, các diễn giả chia sẻ kinh nghiệm qua những thương vụ tiêu biểu trong năm 2016 – 2017 dưới góc nhìn của những chuyên gia độc lập và những người trong cuộc; chia sẻ kinh nghiệm về tìm kiếm và lựa chọn đối tác; kinh nghiệm trong đàm phán- ký kết hợp đồng; về vai trò của tư vấn trong các thương vụ; về các vấn đề định giá, tài chính, tài trợ vốn cho các thương vụ; các vấn đề hậu M&A như sắp xếp nhân sự, quản trị doanh nghiệp…. |