Đây là nội dung được bàn thảo tại hội thảo tổng kết Dự án “Tăng cường sử dụng oxy y tế và hệ sinh thái chăm sóc hô hấp tại Việt Nam” (Dự án SOURCE), được tổ chức ngày 16/10, tại Hà Nội, do Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) phối hợp với Cục Hạ tầng và Thiết bị y tế cùng Tổ chức PATH tại Việt Nam tổ chức, với sự hỗ trợ của Quỹ Gates. Đây là hoạt động nhằm đánh giá kết quả triển khai và những đóng góp của dự án trong việc củng cố năng lực hệ thống khám chữa bệnh và khả năng tiếp cận oxy y tế an toàn, bền vững.

 Phát biểu khai mạc hội thảo, Tiến sĩ, Bác sĩ Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, cho biết oxy y tế là thuốc thiết yếu cứu sống con người, không có thuốc thay thế. Oxy được sử dụng trong điều trị các bệnh về đường hô hấp như COVID-19, viêm phổi, đồng thời cần thiết trong phẫu thuật và điều trị chấn thương. Những nhóm dễ bị tổn thương như người cao tuổi, phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần được điều trị oxy thường xuyên hơn. Hàng năm, có khoảng 1,5 đến 2,7 triệu trẻ em viêm phổi nặng hoặc rất nặng trên toàn thế giới cần oxy y tế[2]. Hơn nữa, trẻ em bị thiếu oxy máu có nguy cơ tử vong cao gấp 5,5 lần so với những trẻ không bị thiếu oxy máu.

Đại dịch COVID-19 đã cho thấy rõ sự bất bình đẳng trong tiếp cận oxy y tế trên toàn cầu, đặc biệt tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Ủy ban Y tế Toàn cầu về An ninh oxy y tế của Tạp chí Lancet Global Health ước tính mỗi năm có khoảng 374 triệu người cần đến oxy y tế, trong đó 82% sống ở các nước đang phát triển.

Gần một nửa số bệnh viện ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình có nguồn cung oxy y tế không ổn định hoặc hoàn toàn thiếu hụt3. Tại Việt Nam, việc tiếp cận oxy y tế an toàn, ổn định và hiệu quả vẫn còn là thách thức tại nhiều cơ sở y tế, đặc biệt ở y tế cơ sở.

Trong bối cảnh đó, từ năm 2023 đến 2025, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh và Cục Hạ tầng và Thiết bị y tế – Bộ Y tế, phối hợp với Tổ chức PATH (với sự hỗ trợ của Quỹ Gates) triển khai Dự án SOURCE nhằm góp phần giúp mọi người có nhu cầu được tiếp cận nguồn oxy y tế cần thiết.

Cục trưởng Hà Anh Đức nhấn mạnh, Dự án SOURCE đã đạt được các mục tiêu đề ra, từ việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cung cấp bằng chứng lâm sàng về thực trạng và nhu cầu sử dụng oxy y tế, đến việc hình thành Hướng dẫn quốc gia về thiết lập hệ thống oxy y tế và thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý hành nghề khám chữa bệnh. 

“Những sản phẩm mà Bộ Y tế, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh và PATH đã triển khai hiện đang được sử dụng hiệu quả và sẽ tiếp tục phát huy giá trị trong thời gian tới, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và quản trị trong lĩnh vực này”, Cục trưởng Hà Anh Đức nhấn mạnh.

Dự án tập trung vào bốn hợp phần chính gồm hoàn thiện khung chính sách, đào tạo nhân lực y tế, nghiên cứu thực tiễn và ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý hệ thống oxy y tế. Trong đó, hợp phần đầu tiên là hỗ trợ Bộ Y tế hoàn thiện và ban hành Hướng dẫn quốc gia về thiết lập hệ thống oxy y tế cho các cơ sở khám chữa bệnh theo Quyết định số 2747/QĐ-BYT ngày 27/8/2025. Hướng dẫn này là căn cứ kỹ thuật thống nhất, giúp gần 13.000 cơ sở y tế trên toàn quốc thiết kế và vận hành hệ thống oxy phù hợp với nhu cầu, năng lực nhân lực, điều kiện địa lý và bảo đảm hiệu quả chi phí.

Song song với đó, dự án phát triển nền tảng đào tạo y khoa trực tuyến E-learning về hồi sức cấp cứu hô hấp gồm 57 bài giảng đa định dạng như tài liệu, video và bài tập tương tác. Nền tảng này được tích hợp hệ thống quản lý học viên, hỗ trợ cấp chứng chỉ đào tạo liên tục (CME) trực tuyến và hướng tới triển khai rộng rãi. Dự kiến hơn 125.000 bác sĩ và hàng triệu người bệnh sẽ được hưởng lợi từ chương trình đào tạo này.

Một hợp phần quan trọng khác là nghiên cứu về tỷ lệ người bệnh giảm oxy máu và nhu cầu tiêu thụ oxy y tế tại các cơ sở khám chữa bệnh. Nghiên cứu được thực hiện tại tỉnh Quảng Ninh với sự phối hợp của Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Tổ chức PATH và Sở Y tế địa phương, theo dõi hơn 6.000 bệnh nhân tại ba bệnh viện. Kết quả cung cấp những dữ liệu đầu tiên có hệ thống tại Việt Nam về tình trạng giảm oxy máu và nhu cầu tiêu thụ oxy trong điều trị, giúp Bộ Y tế và các địa phương lập kế hoạch đảm bảo nguồn cung, củng cố hạ tầng kỹ thuật và phân bổ nguồn lực phù hợp.

Đặc biệt, Dự án SOURCE thúc đẩy ứng dụng chuyển đổi số trong công tác quản lý hành nghề và hoạt động khám chữa bệnh. Cục Quản lý Khám, chữa bệnh triển khai Hệ thống quản lý quốc gia về hành nghề và theo dõi hoạt động khám chữa bệnh, bao gồm quản lý người hành nghề, cơ sở khám chữa bệnh, tích hợp dữ liệu hành chính và phân tích thống kê. Hệ thống này được phát triển nhằm thực hiện nhiệm vụ theo Nghị quyết số 71/NQ-CP của Chính phủ ngày 1/4/2025, Kế hoạch số 02-KH/BCĐTW ngày 19/6/2025 và Quyết định số 463/QĐ-BYT ngày 18/3/2024 của Bộ trưởng Bộ Y tế về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022–2025, tầm nhìn đến năm 2030.

Hệ thống quản lý quốc gia về hành nghề và hoạt động khám chữa bệnh có bốn tính năng chính: quản lý toàn bộ quá trình đào tạo, cấp phép và hành nghề của nhân viên y tế; quản lý cơ sở khám chữa bệnh từ khi được cấp phép đến khi dừng hoạt động; liên thông dữ liệu với Cổng dịch vụ công của Bộ Y tế, dịch vụ công quốc gia và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác; đồng thời cung cấp các báo cáo thống kê theo thời gian thực, giúp tăng cường hiệu quả quản lý và minh bạch dữ liệu y tế.

Tại hội thảo, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Tuyết Nga, Trưởng đại diện Tổ chức PATH khu vực Đông Nam Á chia sẻ: Dự án SOURCE đã đạt được những kết quả mang tầm quốc gia, có tác động sâu rộng tới toàn ngành y tế từ trung ương đến địa phương, tới các cơ sở khám chữa bệnh và đội ngũ cán bộ y tế trên toàn quốc. Thành công của dự án là kết quả của sự chỉ đạo sát sao, cam kết mạnh mẽ của Bộ Y tế và sự phối hợp chặt chẽ của các đơn vị tham gia cùng sự tài trợ của Quỹ Gates.