Hàng loạt biện pháp thuế quan mới từ Washington nhằm vào dược phẩm, xe tải và ngành điện ảnh đã khiến chính phủ Anh phải gấp rút ứng phó, đồng thời làm lung lay thỏa thuận thương mại mà Thủ tướng Keir Starmer ký với Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng 5 vừa qua.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) trong cuộc gặp Thủ tướng Anh Keir Starmer tại Washington D.C. Ảnh tư liệu: REUTERS/TTXVN
Theo tờ Politico ngày 2/10, Thủ tướng Anh Keir Starmer từng kỳ vọng thỏa thuận thương mại với Mỹ sẽ giúp giảm bớt rào cản thuế quan cho hàng hóa Anh. Tuy nhiên, các động thái mới từ Nhà Trắng đang phơi bày những lỗ hổng của thỏa thuận này, khiến quan hệ kinh tế song phương đứng trước nhiều thách thức.
Trong chuyến thăm cấp Nhà nước đầu tháng này, Tổng thống Donald Trump tuyên bố thỏa thuận thương mại ký hồi tháng 5 “có lợi cho Anh nhiều hơn cho Mỹ”, song coi đây chỉ là “chi tiết nhỏ”. Phát biểu được đưa ra trong bối cảnh Washington đồng loạt công bố các biện pháp thuế mới, buộc chính phủ Anh phải gấp rút tìm biện pháp ứng phó.
Một trong những động thái cứng rắn nhất là việc ông Trump đe dọa áp mức thuế 100% đối với dược phẩm nhập khẩu, trừ khi các công ty bắt đầu xây dựng nhà máy tại Mỹ. Động thái này gợi lại mối bất đồng lâu nay về cơ chế kiểm soát giá thuốc của Cơ quan đánh giá y tế Anh (NICE), vốn từng bị các doanh nghiệp Mỹ chỉ trích là buộc họ phải giảm giá trước khi tiếp cận bệnh nhân.
Các tập đoàn dược phẩm lớn như GSK hay AstraZeneca đã nhanh chóng cam kết đầu tư mạnh tại Mỹ để tránh bị ảnh hưởng. GSK đang xây dựng nhà máy trị giá 800 triệu USD ở Pennsylvania, trong khi AstraZeneca công bố kế hoạch đầu tư 50 tỷ USD kéo dài đến năm 2030. Nhờ đó, những tập đoàn này nhiều khả năng nằm trong diện được miễn trừ, song các doanh nghiệp nhỏ hơn vẫn đứng trước nguy cơ chịu thiệt hại.
Không chỉ dược phẩm, ông Trump còn đề cập khả năng áp 25% thuế đối với xe tải hạng nặng nhập khẩu. Dù ngành ô tô Anh không xuất khẩu nhiều dòng sản phẩm này sang Mỹ, các chuyên gia cảnh báo nguy cơ bất ổn và tác động dây chuyền đối với chuỗi cung ứng. Song song, Nhà Trắng còn đe dọa đánh thuế 100% đối với toàn bộ phim được sản xuất ngoài lãnh thổ Mỹ, một động thái có thể gây khó khăn cho ngành điện ảnh Anh vốn gắn bó mật thiết với Hollywood.
Chính phủ Starmer hiện phải đối diện với sức ép chính trị lớn. Bộ trưởng Thương mại mới Peter Kyle thừa nhận các cuộc đàm phán với Mỹ đang ở thế khó, trong khi cố vấn kinh tế Varun Chandra đã được cử sang Washington để tìm cách hóa giải bất đồng, thậm chí cân nhắc việc tăng chi tiêu của Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) cho thuốc men như một phần nhượng bộ.
Các hiệp hội doanh nghiệp tại Anh, trong đó có Phòng Thương mại Anh (BCC), kêu gọi chính phủ duy trì đối thoại với Mỹ nhằm giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp và người tiêu dùng. Ông William Bain, Giám đốc chính sách thương mại của BCC, nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp “cần sự chắc chắn về thuế quan”, khi có tới 60% nhà xuất khẩu hàng hóa Anh lo ngại khách hàng sẽ phải gánh chi phí cao hơn.
Giới phân tích cho rằng những động thái thuế quan gần đây không chỉ phản ánh chiến lược đàm phán cứng rắn của chính quyền Trump, mà còn cho thấy sự mong manh của thỏa thuận thương mại song phương. Một số ngành được bảo vệ trong thỏa thuận tháng 5, như đồ gỗ và nội thất, hiện vẫn duy trì mức thuế ưu đãi. Tuy nhiên, với các lĩnh vực nhạy cảm khác như dược phẩm, ô tô hay điện ảnh, chính phủ Anh phải đối diện với nguy cơ nhượng bộ lớn hơn để giữ ổn định quan hệ thương mại với Mỹ.