Trước đó, theo Kết luận thanh tra số 51, đã xảy ra nhiều lỗi không đúng quy định trong việc bàn giao đất, quản lý sử dụng đất, thu tiền thuê đất, sử dụng hạ tầng tại khu đất rộng 7.296m2 trên đường số 2, Khu công nghiệp Hòa Khánh (quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng).

Từ sai phạm trong bàn giao đất

Cụ thể, về việc bàn giao đất, Kết luận thanh tra số 51 nêu: Ngày 20/4/2004, Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng ban hành Quyết định số 2843/QĐ-UB thu hồi khu đất có diện tích 1.000 m2 trong khu đất rộng 7.296 m2 tại Khu công nghiệp Hòa Khánh (lúc đó do Công ty Daizico quản lý) để cấp cho Trung tâm Dịch vụ việc làm (thuộc Ban quản lý các Khu công nghiệp và chế xuất Đà Nẵng – nay là Ban quản lý Khu công nghệ cao và các Khu công nghiệp Đà Nẵng). Căn cứ Quyết định trên, Trung tâm Dịch vụ việc làm đã sử dụng diện tích đất này, nhưng giữa 2 đơn vị không thực hiện các thủ tục bàn giao đất theo đúng quy định.

Đến ngày 6/7/2004, Ban quản lý các Khu công nghiệp và chế xuất Đà Nẵng có Thông báo số 20/TB-BQL yêu cầu công ty Daizico phải bàn giao nốt 6.000 m2 đất còn lại cho Trung tâm Dịch vụ việc làm. Sau đó, Trung tâm Dịch vụ việc làm đã nhận và sử dụng phần đất này khi chưa có Quyết định bàn giao đất của cấp có thẩm quyền. Ban Quản lý các Khu công nghiệp và chế xuất Đà Nẵng không chỉ đạo các đơn vị trực thuộc làm thủ tục trình các cơ quan có thẩm quyền. Công ty Daizico không báo cáo về việc bàn giao đất khi chưa có Quyết định bàn giao đất của cấp có thẩm quyền (không đúng các quy định tại điều Điều 37, Luật Đất đai số 23/2003/QH11 ngày 26/11/2003).
 
Về vấn đề này, ông Nguyễn Trọng Cường, Giám đốc Công ty Daizico, xác nhận: Đây là thiếu sót trong thủ tục giao đất của lãnh đạo và các bộ phận, cá nhân có liên quan của Daizico trước đây (năm 2004), hiện nay tất cả các cán bộ liên quan đã nghỉ việc tại công ty. Daizico sẽ chấn chỉnh, rút kinh nghiệm trong các thủ tục bàn giao đất thời gian tới.

Đến phức tạp trong quản lý, sử dụng đất
 
Về quản lý, sử dụng đất, theo Kết luận thanh tra, còn nhiều vấn đề cần giải quyết dứt điểm. Cụ thể, từ năm 2011, Trung tâm Dịch vụ việc làm đã sử dụng 1.000 m2 đất cho hoạt động liên kết với Công ty Cổ phần Năng lượng Hoàng Đạo để xây xưởng đào tạo lĩnh vực cơ khí; sử dụng 700 m2 đất cho hoạt động liên kết với Doanh nghiệp tư nhân Thương mại và Dịch vụ Dũng Hoàng để xây dựng xưởng đào tạo sửa chữa ô tô, xe máy. Việc liên kết này được Ban quản lý các Khu công nghiệp và chế xuất Đà Nẵng đồng ý tại Thông báo số 28/TB-BLQ ngày 9/5/2011 khi Trung tâm Dịch vụ việc làm chưa có phương án liên kết và chưa được cơ quan có thẩm quyền bổ sung chức năng hoạt động.

Đến tháng 5/2018, Trung tâm Dịch vụ việc làm đã được sáp nhập vào Trung tâm Dịch vụ việc làm thành phố Đà Nẵng (thuộc Sở Lao động -Thương binh và Xã hội thành phố Đà Nẵng). Trước khi sáp nhập, Trung tâm Dịch vụ việc làm đã ký Biên bản thanh lý hợp đồng với 2 doanh nghiệp trên và thống nhất thời hạn hoàn thành thanh lý hợp đồngvà tháo dỡ, di dời là 31/12/2018.

Nhưng đến thời điểm kiểm tra vào đầu năm 2021, hai doanh nghiệp trên chưa thực hiện tháo dỡ, di dời, vẫn sử dụng diện tích đất này để sản xuất, kinh doanh. Trong đó, Công ty Hoàng Đạo đã phối hợp với Công ty Daizico tìm vị trí khác trong Khu công nghiệp Hòa Khánh để di dời nhưng đến nay chưa tìm được vị trí phù hợp và chưa được giải quyết dứt điểm. Còn doanh nghiệp Dũng Hoàng đã sử dụng diện tích đất trên để làm xưởng sản xuất gỗ pallet, không đúng với ngành nghề đã ký trước đây.

Kết luận của Thanh tra thành phố Đà Nẵng nêu kiến nghị, Ban Quản lý Khu công nghệ cao và các Khu công nghiệp Đà Nẵng và Công ty Daizico cần tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm, chấn chỉnh lại những thiếu sót trong công tác quản lý. Các đơn vị trên phải có biện pháp buộc Doanh nghiệp tư nhân Thương mại và Dịch vụ Dũng Hoàng chấm dứt ngay việc sản xuất gỗ pallet và có phương án di dời doanh nghiệp này; đối với Công ty cổ phần Năng lượng Hoàng Đạo cũng có phương án xử lý phù hợp theo quy định. Đồng thời, các đơn vị cần lập thủ tục truy thu tiền thuê đất, tiền sử dụng hạ tầng của các công ty trên, kể từ khi thanh lý hợp đồng với Trung tâm Dịch vụ việc làm đến khi có Kết luận thanh tra.
 
Trong Báo cáo thực hiện Kết luận thanh tra, Giám đốc Công ty Daizico Nguyễn Trọng Cường cho biết, việc thu tiền thuê lại đất, sử dụng hạ tầng bị chậm vì từ trước thời điểm thanh tra, 2 doanh nghiệp đã đồng ý thanh toán tiền, nhưng chưa giải quyết hoàn tất được việc di dời, chưa xác định được thời điểm bàn giao đất sạch lại cho Daizico nên chưa thu tiền. Tại buổi làm việc giữa Daizico và 2 doanh nghiệp trên ngày 4/3/2021 vừa qua, các bên đã đo đạc, xác định lại chính xác diện tích sử dụng đất và Daizico đã có Công văn về việc thanh toán tiền thuê lại đất, tiền sử dụng hạ tầng gửi tới 2 doanh nghiệp, hạn cuối là 10/3/2021.

Khó khăn trong di dời doanh nghiệp
 
Theo ông Trần Thanh Sơn, Giám đốc Công ty Cổ phần Năng lượng Hoàng Đạo, thời gian qua, công ty nợ tiền thuê đất là do chưa được hướng dẫn nộp. Đến ngày 15/3/2021, công ty đã nộp đủ số tiền truy thu về thuê đất, sử dụng hạ tầng theo hướng dẫn là hơn 88 triệu đồng. Công ty sẵn sàng di dời nếu được bố trí trong khu công nghiệp Hòa Khánh nhưng đến nay Daizico chưa tìm được vị trí thích hợp. Ông Trần Thanh Sơn kiến nghị: “Công ty đã sản xuất tại vị trí này hơn 10 năm và không có bất cứ phản ánh nào của người dân cũng như doanh nghiệp lân cận về các vấn đề môi trường, tiếng ồn hay nguy cơ cháy nổ. Chúng tôi đề nghị được tiếp tục ở lại để hoạt động sản xuất đến ngày 12/12/2046 nhằm ổn định sản xuất ngành nghề gia công cơ khí (phù hợp với ngành nghề quy hoạch tại khu công nghiệp Hòa Khánh).”  
 
Về vấn đề di dời doanh nghiệp, thu hồi đất, ông Nguyễn Trọng Cường, Giám đốc Công ty Daizico, cho biết: Công ty không có ràng buộc pháp lý nào liên quan đến Công ty Cổ phần Năng lượng Hoàng Đạo hay Doanh nghiệp tư nhân Dũng Hoàng nên không thể khởi kiện ra tòa để thu hồi đất. Công ty Daizico đã có nhiều báo cáo với Ban quản lý khu Công nghệ cao và các Khu công nghiệp Đà Nẵng để có chỉ đạo xử lý theo quy định. Hiện nay các doanh nghiệp có nguyện vọng tiếp tục được đầu tư tại Khu công nghiệp Hòa Khánh, nhưng Khu đã được lấp đầy, không còn đất để bố trí cho doanh nghiệp.

Ông Phạm Trường Sơn, Trưởng ban Ban quản lý khu Công nghệ cao và các Khu công nghiệp Đà Nẵng, cho biết, Ban đang phối hợp với Công ty Daizico để tìm hướng giải quyết, khắc phục hài hòa, tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp. “Hiện tại vị trí mà 2 doanh nghiệp đang sử dụng là sai về phân khu chức năng trong Khu công nghiệp Hòa Khánh nên phải thu hồi đất. Trước mắt, chúng tôi sẽ cố gắng kết nối để các doanh nghiệp này thuê lại một phần đất của doanh nghiệp khác trong Khu công nghiệp Hòa Khánh. Nếu tìm được vị trí thuận lợi thì sẽ góp phần tạo điều kiện thuận tiện cho doanh nghiệp di dời, tiếp tục sản xuất” - ông Sơn nói.