Tại hội thảo, các diễn giả đã chia sẻ nhiều tham luận về quy hoạch phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử thời kỳ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong lĩnh vực y tế, tài nguyên, môi trường và nông nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long; định hướng phát triển, giải pháp triển khai ứng dụng năng lượng nguyên tử trong công nghiệp, nông nghiệp và môi trường.

Các tham luận cũng đề cập đến các giải pháp quản lý nhà nước về công tác ứng phó sự cố bức xạ và hạt nhân; định hướng công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử, đảm bảo an toàn và an ninh hạt nhân.

Bà Trần Bích Ngọc, Phó Cục trưởng Cục An toàn bức xạ và hạt nhân cho biết: theo Quyết định 245/QĐ-TTg về phê duyệt Quy hoạch phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử thời kỳ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, quan điểm phát triển năng lượng nguyên tử thời gian tới là mở rộng ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất - dịch vụ, bảo vệ môi trường và bảo đảm an toàn, an ninh hạt nhân. Việc phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử phải bảo đảm tính cân đối, đồng bộ, hiệu quả, liên kết, liên ngành phù hợp với chiến lược, quy hoạch, xu hướng phát triển khoa học, công nghệ và hội nhập quốc tế. Đồng thời, đầu tư cho tiềm lực khoa học và công nghệ hạt nhân phải được ưu tiên đi trước, trang bị đồng bộ với phát triển nhân lực chất lượng cao, phù hợp với xu hướng phát triển trên thế giới và yêu cầu thực tiễn...

Về ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường và nông nghiệp, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Khải, Phó Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (Bộ Khoa học và Công nghệ), nhấn mạnh, ứng dụng kỹ thuật đồng vị trong truy xuất nguồn gốc sẽ giúp xác thực chất lượng thực phẩm, giảm gian lận và các vấn đề an toàn thực phẩm, cho phép bảo hộ các loại thực phẩm có giá trị cao, được sản xuất bằng các kỹ thuật canh tác thân thiện với môi trường. Trong lĩnh vực tài nguyên nước, việc tích hợp các chỉ thị đồng vị cùng các số liệu hóa học và mô hình giúp nhận diện chính xác nguồn gốc, cơ chế gây mặn; từ đó, hỗ trợ việc quản lý tài nguyên nước hiệu quả hơn, đặc biệt trong các khu vực ven biển hoặc bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn. Ở lĩnh vực môi trường, kỹ thuật đồng vị là công cụ hữu hiệu trong nghiên cứu ô nhiễm vi nhựa, cho phép theo dõi chính xác nguồn gốc, tác động sinh học của vi nhựa trong môi trường.

Định hướng ứng dụng kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp, Tiến sĩ Lê Đức Nguyên, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) cho rằng, vùng Đồng bằng sông Cửu Long cần ứng dụng chiếu xạ trong chế biến, bảo quản nông sản, thủy sản để kéo dài thời gian bảo quản, kiểm dịch xuất khẩu, xử lý vật liệu bao gói đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Trong hạ tầng công nghiệp và logistics, vùng cần triển khai kỹ thuật kiểm tra không phá hủy (NDT) để đảm bảo chất lượng, an toàn, tuổi thọ công trình. Trong công nghiệp năng lượng tái tạo, kỹ thuật bức xạ có thể ứng dụng trong kiểm tra, đánh giá vật liệu, thiết bị các dự án điện gió, điện mặt trời.

Tiến sĩ Lê Đức Nguyên đề xuất, cần rà soát, bổ sung và ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn phù hợp thông lệ quốc tế; xây dựng cơ chế ưu đãi thuế, hỗ trợ vốn, tiếp cận quỹ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cho doanh nghiệp; ban hành hướng dẫn kỹ thuật an toàn bức xạ và an ninh hạt nhân. Nâng cấp các cơ sở NDT, soi chiếu, chụp cắt lớp, hệ điều khiển hạt nhân, kỹ thuật đánh đấu; hình thành trung tâm kiểm tra NDT đạt chuẩn quốc tế; khuyến khích đầu tư cơ sở chiếu xạ công nghiệp và xử lý chất thải bằng chùm electron gia tốc. Tiến sĩ Lê Đức Nguyên cũng đề xuất hoàn thiện chương trình đào tạo gắn với nhu cầu doanh nghiệp; hỗ trợ nghiên cứu và phát triển trong chế tạo thiết bị, vật liệu mới từ công nghệ bức xạ, khuyến khích hợp tác viện, trường, doanh nghiệp; ưu tiên nội địa hóa thiết bị có nhu cầu lớn; mở rộng hợp tác quốc tế...

Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ Nguyễn Văn Khởi cho biết, việc ứng dụng năng lượng nguyên tử trong các lĩnh vực y tế, công nghiệp, nông nghiệp, bảo vệ môi trường đang ngày càng mang lại nhiều lợi ích thiết thực, tạo ra nhiều giá trị to lớn, nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho cộng đồng. Thành phố có gần 200 cơ sở bức xạ đang hoạt động, chủ yếu trên lĩnh vực y tế, nông nghiệp, góp phần thúc đẩy ứng dụng năng lượng nguyên tử. Hội thảo là dịp để trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất giải pháp thúc đẩy ứng dụng năng lượng nguyên tử của thành phố và Đồng bằng sông Cửu Long; phổ biến, quán triệt sâu sắc các mục tiêu, định hướng lớn của Quyết định 245/QĐ-TTg, khai thác những nội dung liên quan đến điện năng, lợi thế đặc thù của vùng; đánh giá khách quan, toàn diện về thực trạng ứng dụng năng lượng nguyên tử trong khu vực; thúc đẩy sự kết nối, hợp tác, chuyển giao công nghệ của các viện, trường, doanh nghiệp.