Trong bối cảnh tiến trình đàm phán hạt nhân trên Bán đảo Triều Tiên đang bế tắc, vụ thử có thể hiểu là thông điệp mới mà Triều Tiên muốn gửi tới Mỹ để bày tỏ rằng Bình Nhưỡng không thể kiên nhẫn thêm nữa. Đồng thời, việc công bố về một loại vũ khí mới cũng là phương pháp để Triều Tiên đo lường phản ứng của Mỹ, thử thách quyết tâm của Tổng thống Donald Trump trong việc giải quyết vấn đề phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên, khi ông Trump luôn tuyên bố cuộc gặp thượng đỉnh thứ ba giữa ông và Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un “có thể diễn ra”.

Theo Hãng Thông tấn trung ương Triều Tiên (KCNA), loại vũ khí dẫn đường chiến thuật mà nước này vừa tiến hành thử nghiệm có “hệ thống dẫn đường đặc biệt” và mang theo “đầu đạn công phá mạnh”. Vụ thử được thực hiện bằng nhiều mô hình bắn khác nhau và nhằm vào các mục tiêu khác nhau.

KCNA không mô tả cụ thể loại vũ khí này, song từ “chiến thuật” ám chỉ một loại vũ khí tầm ngắn, trái ngược với những tên lửa đạn đạo vốn bị Mỹ coi là một mối đe dọa.

Theo chuyên gia phân tích về Triều Tiên Ankit Panda, những mô tả của KCNA về vũ khí được thử nghiệm lần này "có vẻ giống một tên lửa, có thể là một tên lửa dẫn đường chống tăng loại nhỏ, một tên lửa đất đối không hay một hệ thống pháo rocket".

Thông thường, các tên lửa mà Triều Tiên phóng thử đều được quân đội Mỹ và Hàn Quốc theo dõi và phát hiện. Tuy nhiên, lần này Nhà Trắng và Lầu Năm Góc chỉ cho biết đã nhận tin về vụ thử, và không đưa ra bình luận gì.

Một quan chức Mỹ cho biết cả Bộ Chỉ huy chiến lược Mỹ và Bộ Chỉ huy phương Bắc (NORAD) của Mỹ đều không quan sát thấy vụ thử vũ khí nào. Điều này đã loại trừ khả năng vụ thử diễn ra trên tầng cao của khí quyển, như một tên lửa đạn đạo. Ít khả năng đây là một vụ thử tên lửa đạn đạo bị cấm, song vụ thử thành công là diễn biến đáng lo ngại trong mối quan hệ giữa Triều Tiên  và phương Tây.

Đây là vụ thử vũ khí đầu tiên của Triều Tiên kể từ hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều tháng 2 vừa qua tại Hà Nội, và đích thân nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un đã chỉ đạo tiến hành vụ thử. Động thái trên diễn ra sau khi Bình Nhưỡng từng đề cập hạn chót là đến cuối năm nay cho các cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa với Washington sau khi hai hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều chưa giúp hai bên đạt được thỏa thuận cần thiết.  

Giáo sư Koh Yu-hwan, nghiên cứu về Triều Tiên tại Đại học Dongguk (Hàn Quốc), cho rằng vụ thử là một thông điệp mà Triều Tiên muốn gửi tới Mỹ để chứng tỏ sự không hài lòng khi các cuộc đàm phán hạt nhân bế tắc. Tuy nhiên, theo giáo sư, việc đây không phải là một tên lửa tầm xa hay một vụ thử hạt nhân cho thấy Bình Nhưỡng vẫn muốn duy trì đối thoại với Washington.

Sau một năm 2017 đầy “sóng gió” trên Bán đảo Triều Tiên với 2 vụ thử hạt nhân và hơn 20 vụ thử tên lửa, năm 2018 và những tháng đầu năm 2019 đã chứng kiến “gió đổi chiều” sang hướng ngoại giao tích cực, với hai hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều tại Singapore và Hà Nội. Kết quả hữu hình đầu tiên của các nỗ lực ngoại giao trên là việc Triều Tiên đã ngừng các cuộc thử nghiệm vũ khí.

Tuy nhiên, vướng mắc giữa Mỹ và Triều Tiên cho tới nay vẫn chưa được giải quyết, Bình Nhưỡng tỏ ra ưu tiên việc dỡ bỏ trừng phạt, trong khi Washington vẫn coi trừng phạt là đòn bẩy quan trọng nhằm buộc Bình Nhưỡng thực hiện các biện pháp phi hạt nhân hóa.

Sau hội nghị thượng đỉnh lần hai, Triều Tiên không ít lần bóng gió việc sẽ cân nhắc các lựa chọn trong ngoại giao với Mỹ, đó là vẫn để ngỏ đàm phán với Tổng thống Mỹ Donald Trump nếu Washington "có thái độ phù hợp", song trong phát biểu tại cuộc họp lãnh đạo đảng Lao động Triều Tiên ngày 10/4, ông Kim Jong-un tuyên bố Triều Tiên cần "giáng một đòn quyết định" vào các thế lực thù địch áp đặt lệnh trừng phạt đối với Bình Nhưỡng.

Phía Triều Tiên cũng phát đi tín hiệu nước này sẽ chấm dứt đàm phán nếu lãnh đạo Hàn Quốc và Mỹ không thể hiện sự linh hoạt trong vấn đề trừng phạt. Chuyên gia Harry Kazianis, tại Trung tâm National Interest, nhận định: "Chính quyền Bình Nhưỡng đang ngày càng lo ngại khi Washington không tỏ ra mềm dẻo trong đàm phán gần đây. Ông Kim Jong-un đang tìm cách đưa ra tuyên bố với chính quyền Tổng thống Trump rằng tiềm năng của quân đội Triều Tiên đang lớn mạnh từng ngày".

Vụ thử nghiệm vũ khí mới của Triều Tiên cũng ngầm thể hiện về sức mạnh “tự lực” của quốc gia này, điều nhà lãnh đạo Kim Jong-un liên tục nhắc tới trong các cuộc họp ban lãnh đạo đảng Lao động và kỳ họp Quốc hội Triều Tiên vừa qua. Bằng hình thức phô trương sức mạnh quân sự, Triều Tiên dường như cũng muốn nói rằng nước này không đàm phán với vị thế của “kẻ yếu”.

Thông tin mới nhất về vụ thử nghiệm vũ khí của Triều Tiên được đưa ra khi Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in vừa thực hiện sứ mệnh ngoại giao khó khăn, tới thủ đô Washington để tìm cách tháo gỡ những nút thắt trong tiến trình đàm phán vốn đang bế tắc giữa Mỹ và Triều Tiên. Thứ vũ khí mà Triều Tiên thử nghiệm lần này không thuộc loại “vũ khí tầm xa” có thể bắn tới Mỹ, mà là loại có thể tấn công ở cự ly gần như nước láng giềng phía Nam. Đây có lẽ cũng là một “đòn gió” đối với Hàn Quốc, nhằm thúc giục Seoul nỗ lực nhiều hơn nữa để thuyết phục Washington sớm đi đến thỏa thuận.

Còn nhớ sau hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều lần thứ nhất tại Singapore, tháng 11/2018, KCNA cũng đã đưa tin về vụ thử nghiệm "vũ khí chiến thuật siêu hiện đại mới chế tạo". Với vụ thử nghiệm vũ khí ngày 18/4, chưa đầy 2 tháng sau hội nghị thượng đỉnh lần hai, có thể nói Triều Tiên đã chọn hình thức “khiêu khích cấp độ thấp” để thể hiện sự sốt ruột và quan điểm cứng rắn của mình.

Chưa rõ “phép thử”của Triều Tiên đối với Mỹ sẽ có tác động “thuận” hay “nghịch”, nhất là khi vấn đề hạt nhân trên Bán đảo Triều Tiên vốn là “ván bài” chịu sự chi phối của quá nhiều bên có lợi ích liên quan.