Các dự án đường sắt được triển khai hết sức khẩn trương

Tại phiên họp, Ban Chỉ đạo tập trung rà soát, kiểm điểm các nhiệm vụ đã đề ra, nhất là các nhiệm vụ được Ban Chỉ đạo đề ra tại phiên họp thứ 3; những kết quả đạt được, những khó khăn, hạn chế, vướng mắc cần giải quyết, tháo gỡ, đặc biệt là những vướng mắc về thể chế để sớm trình Quốc hội xem xét, bổ sung.

Đặc biệt, là tình hình triển khai dự án đường sắt tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; rà soát, kiểm điểm công tác giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam tại các địa phương; các tuyến đường sắt đô thị tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh.

Theo đó, từ sau Phiên họp thứ ba của Ban Chỉ đạo vào ngày 9/7/2025 đến nay, Thủ tướng Chính phủ và các Phó Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì nhiều cuộc họp; ban hành gần 20 văn bản chỉ đạo các vấn đề liên quan các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo giao 39 nhiệm vụ cho các bộ, ngành và địa phương tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh thủ tục chuẩn bị đầu tư các dự án. Đến nay, các cơ quan đã hoàn thành 16 nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu; đang tích cực, tập trung triển khai 10 nhiệm vụ là công việc chỉ đạo, điều hành thường xuyên; 8 nhiệm vụ chưa đáp ứng tiến độ nhưng thực tế cần thời gian vì liên quan đến các đối tác nước ngoài hoặc cần thời gian để thực hiện; 5 nhiệm vụ chưa đến hạn.

Trong đó, Dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đang được triển khai tích cực, sẽ hoàn thành lập, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi trong tháng 10/2025; bàn giao hồ sơ cắm cọc giải phóng mặt bằng các vị trí ga khởi công để hoàn thành giải phóng mặt bằng, kịp khởi công vào ngày 19/12/2025; hoàn thành lập, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, lựa chọn nhà thầu thi công, tư vấn giám sát…

Tại dự án tuyến đường sắt Hà Nội - Lạng Sơn và Hải Phòng - Móng Cái, các bộ, ngành đang phối hợp chặt chẽ với phía Trung Quốc thực hiện các bước khảo sát, thiết kế, lập quy hoạch 2 tuyến đường sắt nêu trên.

Đối với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, đến nay, các địa phương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã thành lập Ban chỉ đạo, giao chủ đầu tư, ban hành Kế hoạch triển khai, tổ chức kiểm đếm, rà soát nhu cầu tái định cư... Đặc biệt, có 12/15 địa phương đã tổ chức khởi công, khởi động khu Tái định cư ngày 19/8/2025. Cùng với đó, Ban Quản lý dự án Đường sắt đang tổ chức lựa chọn Tư vấn hỗ trợ chuẩn bị dự án; sẵn sàng triển khai lập nhiệm vụ và dự toán, hồ sơ mời thầu để lựa chọn Tư vấn khảo sát, lập Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án và triển khai các công việc tiếp theo; tiến hành rà soát hoàn thiện hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn; nghiên cứu, đề xuất lựa chọn hình thức đầu tư; tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù áp dụng cho Dự án.

Tại Hà Nội, đang triển khai thủ tục đầu tư 2 tuyến và đang triển khai thực hiện 2 tuyến đường sắt đô thị. Trong đó: Tuyến số 3 (đoạn ga Hà Nội - Hoàng Mai) phấn đấu khởi công và hoàn thành Dự án trong phân kỳ 1 từ năm 2026 đến 2030. Tuyến số 5 (Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc) đã hoàn thành báo cáo giữa kỳ, đang triển khai lập hồ sơ thiết kế FEED về phương án lựa chọn công nghệ, tổng mức đầu tư và triển khai các thủ tục về giải phóng mặt bằng. Tuyến số 2 (đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo) đã khởi công ngày 9/10/2025. Tuyến số 3 (đoạn đi ngầm Cầu Giấy - Ga Hà Nội) đang thi công hầm và các ga ngầm đạt 66,46% kế hoạch.

Tại Thành phố Hồ Chí Minh đang tổ chức triển khai một số nhiệm vụ chuẩn bị dự án cho 7 tuyến đường sắt đô thị; thủ tục điều chỉnh Dự án tuyến số 2 Bến Thành - Tham Lương, phấn đấu khởi công cuối năm 2025…

Kết luận phiên họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ghi nhận nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao; đồng thời lưu ý các bộ, ngành khẩn trương hoàn thành một số nhiệm vụ quan trọng như: Bộ Tài chính đẩy nhanh tiến độ đàm phán, ký hiệp định vay vốn Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; đề xuất phát hành trái phiếu Chính phủ để huy động vốn đầu tư đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; lập Đề án tái cơ cấu Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp Tập đoàn Điện lực Việt Nam rà soát, hướng dẫn Chủ đầu tư về cung cấp điện nguồn, hệ thống điện và nhu cầu điện đảm bảo cung cấp cho các dự án đường sắt. Bộ Xây dựng chủ trì làm việc với phía Trung Quốc về phương án chuyển giao công nghệ Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội -Hải Phòng.

Thủ tướng Chính phủ đặc biệt lưu ý, các bộ, ngành liên quan khẩn trương hoàn thành xây dựng và ban hành bộ quy chuẩn, tiêu chuẩn đường sắt tốc độ cao, đường sắt tiêu chuẩn, đường sắt đô thị; ban hành tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư, hình thức đầu tư các dự án đường sắt để huy động nguồn lực.

Chỉ đạo khẩn trương giải phóng mặt bằng xây dựng các tuyến đường sắt, Thủ tướng Chính phủ cho biết vốn cho giải phóng mặt bằng dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam đã được bố trí, do đó Bộ Tài chính chuyển ngày cho Bộ Xây dựng (Chủ đầu tư) để chuyển cho các địa phương, trong trường hợp vốn Trung ương chưa xuống kịp, các địa phương tạm ứng trước vốn của địa phương để triển khai dự án kịp thời.

Cùng với đó, các địa phương phát huy tinh thần tự lực, tự cường, trách nhiệm cao nhất trên cương vị của mình trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai giải phóng mặt bằng, xây dựng các khu tái định cư và khai thác không gian tại các nhà ga theo mô hình TOD.

Khởi công dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng vào ngày 19/12 tới

Nhấn mạnh yêu cầu thúc đẩy chuyển giao công nghệ, làm chủ công nghệ từng bước, phát triển công nghiệp đường sắt và hệ sinh thái đường sát bền vững bao gồm đường sắt, tàu điện ngầm theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, khối lượng, nhiệm vụ của Ban Chỉ đạo là hết sức nặng nề, phức tạp, tiến độ gấp, đặc biệt là Bộ Xây dựng và các địa phương. Quá trình triển khai các Dự án phải bảo đảm chất lượng, kỹ thuật, tiến độ, hiệu quả, khả thi.

Các cơ quan tiếp tục huy động tối đa nguồn lực, nhất là cán bộ, công chức có trình độ, năng lực, trách nhiệm cao để bố trí nhiệm vụ chuyên trách triển khai các Dự án, công trình, nhiệm vụ về đường sắt và cần rà soát có cơ chế, chính sách, đãi ngộ phù hợp.

Đối với các thành viên Ban chỉ đạo, Thủ tướng yêu cầu phải nêu cao tinh thần trách nhiệm cao nhất, phát huy tính tự lực, tự cường, dám nghĩ, dám làm, chủ động, kịp thời, linh hoạt, không trông chờ, ỷ lại, đổi mới phương pháp, cách nghĩ, cách làm để hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Trong quá trình tổ chức thực hiện, nhất là khi gặp khó khăn, vướng mắc thì cần nêu cao tinh thần "tư tưởng phải thông, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động phải quyết liệt, hiệu quả, làm việc nào dứt việc đó, làm việc nào ra việc đó" và báo cáo ngay cấp có thẩm quyền để xử lý, giải quyết các vấn đề vượt thẩm quyền.

Các bộ, ngành, địa phương, chủ đầu tư, nhà thầu, cơ quan, đơn vị liên quan tập trung tháo gỡ pháp lý; tập trung tháo gỡ các rào cản về thể chế, cắt giảm thủ tục hành chính rườm rà; bảo đảm phân công "6 rõ": Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền, để "3 dễ": Dễ kiểm tra, dễ đôn đốc, dễ đánh giá.

Thủ tướng chỉ rõ, việc triển khai các dự án trên tinh thần "3 có" và "2 không", trong đó "3 có": Có lợi ích của Nhà nước, có lợi ích của người dân, có lợi ích của doanh nghiệp và "2 không": Không tham nhũng, tiêu cực, không để thất thoát, lãng phí tài sản, công sức, tiền bạc của Nhà nước, nhân dân.

Thủ tướng yêu cầu tiếp tục nêu cao tinh thần đoàn kết, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan trong hệ thống chính trị, giữa Trung ương và địa phương, giữa chủ đầu tư và nhà thầu, tư vấn; tranh thủ sự ủng hộ, vào cuộc của nhân dân, nhất là trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư các dự án, đảm bảo cuộc sống của người dân ở nơi ở mới tốt hơn; đặc biệt lực lượng Công an, Quân đội vào cuộc giúp đỡ nhân dân giải phóng mặt bằng, tái định cư.

Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố có dự án đi qua (đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam) tập trung chỉ đạo, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật, xây dựng các khu tái định cư theo đúng kế hoạch đã đề ra cho từng dự án.

Các đồng chí Bí thư Tỉnh ủy/Thành ủy - Trưởng Ban chỉ đạo giải phóng mặt bằng địa phương trực tiếp chỉ đạo, chịu trách nhiệm; Bộ Tài chính tiếp tục hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi cho địa phương trong việc ứng vốn, phân bổ vốn cho công tác giải phóng mặt bằng.

Thủ tướng Chính phủ giao các nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương trong triển khai các dự án cụ thể. Trong đó, đối với Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Thủ tướng giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Ninh khẩn trương làm việc, thống nhất phương án tuyến, vị trí các ga còn lại trong tháng 10/2025.

Bộ Xây dựng khẩn trương chuẩn bị mọi điều kiện cần thiết, bảo đảm khởi công Dự án thành phần 1 (sử dụng vốn trong nước) vào ngày 19/12/2025.

Bộ Tài nguyên và Môi trường hỗ trợ, đẩy nhanh tiến độ thẩm định, phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường và hồ sơ chuyển đổi mục đích sử dụng rừng cho Dự án thành phần 1 trước ngày 25/10/2025.

Bộ Tài chính khẩn trương thành lập Tổ đàm phán và tiến hành đàm phán Hiệp định khung, hợp đồng vay vốn cho Dự án; khẩn trương thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về đề xuất phát hành trái phiếu Chính phủ cho Dự án với tinh thần chủ động về nguồn vốn triển khai Dự án.

Bộ Ngoại giao tiếp tục thúc đẩy phía Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ lập Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thành phần 2 và các nội dung hợp tác khác.

Các địa phương khẩn trương rà soát, báo cáo chính xác nhu cầu vốn về Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính để kịp thời bố trí, điều phối, bảo đảm không để chậm trễ vì thiếu vốn.

Đối với Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương hoàn thiện thủ tục, công bố 37 Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) về đường sắt tốc độ cao (trên cơ sở tiêu chuẩn ISO) trong tháng 10/2025.

Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan khẩn trương: Hoàn thiện báo cáo về hình thức đầu tư, tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư và cơ chế, chính sách đặc thù cho Dự án, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 10049/VPCP-CN ngày 16/10/2025 và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại Thông báo số 567/TB-VPCP ngày 22/10/2025; Chỉ đạo Ban Quản lý dự án Đường sắt lựa chọn xong Tư vấn hỗ trợ chuẩn bị dự án, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ, dự toán lập Báo cáo nghiên cứu khả thi trong quý I/2026.

Các địa phương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đẩy mạnh công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật theo kế hoạch đã được duyệt; khẩn trương rà soát, báo cáo chính xác nhu cầu vốn về Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính để kịp thời bố trí, điều phối, bảo đảm không để chậm trễ vì thiếu vốn.

Thủ tướng Chính phủ giao UBND thành phố Hà Nội khẩn trương hoàn thiện hồ sơ đề nghị Bộ Tài chính tổng hợp, trình Thủ tướng Chính phủ quyết định huy động vốn ODA, vốn vay ưu đãi cho Dự án tuyến số 3 (ga Hà Nội - Hoàng Mai); phối hợp với Bộ Quốc phòng sớm thống nhất chủ trương thu hồi đất cho Depot Dự án tuyến số 5 (Văn Cao - Hòa Lạc); đẩy nhanh tiến độ các dự án tuyến số 2, tuyến số 3 (Cầu Giấy - Ga Hà Nội) và thủ tục điều chỉnh dự án theo mô hình TOD.

Chỉ đạo UBND Thành phố Hồ Chí Minh tập trung hoàn thành thủ tục điều chỉnh Dự án tuyến số 2 (Bến Thành - Tham Lương), phấn đấu khởi công cuối năm 2025, Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên quan giải quyết sớm các kiến nghị về vốn ODA, cơ chế tài chính cho các dự án đường sắt đô thị; Ưu tiên các tuyến giao thông, tàu điện ngầm kết nối Cảng hàng không Tân Sơn Nhất với Cảng hàng không Long Thành.

Lưu ý có chế độ, chính sách thỏa đáng đối với các chuyên gia giúp Việt Nam trong triển khai các dự án đường sắt, Thủ tướng chính phủ yêu cầu đẩy mạnh chuyển giao công nghệ công nghiệp đường sắt, cả trong nghiên cứu, sản xuất, bảo hành, bảo trì, sửa chữa; xây dựng đề án về đào tạo nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp đường sắt Việt Nam.

Các bộ, ngành, địa phương liên quan tiếp tục rà soát, tập trung giải quyết dứt điểm các nhiệm vụ còn chậm tiến độ được giao tại Phiên họp lần thứ ba và các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, không để ách tắc ảnh hưởng đến tiến độ chung.

Giao các Phó Thủ tướng Chính phủ theo phân công tiếp tục sát sao chỉ đạo, đôn đốc các bộ, ngành, địa phương triển khai quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ được giao, kịp thời tháo gỡ mọi khó khăn, vướng mắc, Thủ tướng chỉ rõ, Bộ Xây dựng - Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo, theo dõi, đôn đốc, tổng hợp tình hình triển khai, định kỳ báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Các bộ, ngành, địa phương căn cứ chức năng, nhiệm vụ và nội dung kết luận này, khẩn trương xây dựng kế hoạch triển khai cụ thể, báo cáo kết quả về Bộ Xây dựng để tổng hợp, trong đó ngày 19/12 tới phải khởi công dự án thành phần 1, dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; tạo khí thế chào mừng Đại hội lần thứ XIV của Đảng.