Sáng 17/11, với chủ đề “Cộng đồng ASEAN trong Cộng đồng các Quốc gia Toàn cầu”, lễ khai mạc Hội nghị cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 19 và các hội nghị cấp cao liên quan đã diễn ra trọng thể tại Trung tâm Hội nghị quốc tế Nusa Dua ở Bali (Inđônêxia). Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các nhà lãnh đạo ASEAN tham dự hội nghị.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dự Phiên họp toàn thể của Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 19. Ảnh: Đức Tám - TTXVN

Phát biểu khai mạc hội nghị, Tổng thống Inđônêxia Susilo Bambang Yudhoyono đã nêu bật những kết quả tích cực trong tiến trình xây dựng Cộng đồng, triển khai Kết nối ASEAN, liên kết khu vực, mở rộng và làm sâu sắc quan hệ của ASEAN với các Đối tác, cũng như duy trì vai trò trung tâm của Hiệp hội trong cấu trúc đang định hình. Tổng thống Inđônêxia nhấn mạnh, Hiệp hội cần phát huy và nhân lên các kết quả đã đạt được trong những năm tới, tiếp tục củng cố đoàn kết, hướng tới một Cộng đồng ASEAN vững mạnh, gắn kết và liên kết chặt chẽ.

Sau lễ khai mạc, lãnh đạo các nước ASEAN đã tiến hành Phiên họp toàn thể để bàn về tăng cường hợp tác xây dựng Cộng đồng, triển khai Kết nối ASEAN và mở rộng quan hệ đối ngoại của Hiệp hội.

Phát biểu tại phiên toàn thể, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, các nước trong khu vực cần có quyết tâm chính trị cao và dành nguồn lực cần thiết để thực hiện đúng thời hạn Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN trên cả ba trụ cột. Theo đó, cần xác định rõ các mục tiêu ưu tiên cho từng năm, trong từng lĩnh vực, đồng thời nâng cao hiệu quả điều phối và giám sát thực hiện ở cả cấp độ quốc gia và khu vực trên cơ sở các chương trình, kế hoạch đã đề ra…

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chụp ảnh chung với các Trưởng đoàn. Ảnh: Đức Tám - TTXVN

Trên cơ sở kiểm điểm hai năm thực hiện Kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị tăng cường hơn nữa hợp tác ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác trong lĩnh vực này, đặc biệt là trong 14 lĩnh vực ưu tiên; tiếp tục duy trì, củng cố đoàn kết và thống nhất trong ASEAN; phát huy hiệu quả các công cụ và cơ chế hợp tác chính trị - an ninh của ASEAN như Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), Hiệp ước Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ), Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và tiến tới Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+)... nhằm bảo đảm hòa bình, an ninh và thúc đẩy hợp tác phát triển ở khu vực, đồng thời tăng cường vai trò chủ đạo của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình.

Về Kết nối ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ, việc thực hiện đầy đủ Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN có ý nghĩa quan trọng trong tiến trình xây dựng một Cộng đồng ASEAN gắn kết năm 2015; tiếp tục coi đây là ưu tiên hàng đầu trong hợp tác ASEAN cũng như trong hợp tác giữa ASEAN với các nước đối tác. Triển khai hiệu quả các thỏa thuận, cam kết về tự do hóa, thuận lợi hóa về giao thương hàng hóa, dịch vụ, đầu tư và giao lưu con người; trước mắt có thể nghiên cứu khả năng triển khai Thẻ đi lại ASEAN (ASEAN Travel Cards) cho công dân ASEAN cũng như dành cửa nhập, xuất cảnh riêng cho công dân ASEAN tại các cửa khẩu quốc tế của các nước thành viên…

Theo Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, ASEAN cần phát huy vai trò chủ động trong việc xây dựng khuôn khổ hợp tác và các chuẩn mực ứng xử ở khu vực, vì hòa bình, xây dựng lòng tin và hợp tác phát triển; tiếp tục phát huy vai trò và giá trị của các diễn đàn, cơ chế hiện có vì hòa bình, an ninh ở khu vực.

Chiều 17/11, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng các nhà lãnh đạo ASEAN đã tham dự các phiên họp toàn thể, phiên họp kín và họp với Hội đồng tư vấn kinh doanh ASEAN (ABAC).

Hội nghị đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải; giải quyết tranh chấp giữa các bên liên quan bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là Công ước Luật Biển năm 1982 của LHQ (UNCLOS), thực hiện đầy đủ DOC, hướng tới xây dựng COC.

Phát biểu tại các phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị các thành viên nỗ lực thực hiện hiệu quả các mục tiêu, tiêu chí đề ra trong việc xây dựng Cộng đồng kinh tế, liên kết ASEAN và khắc phục tình trạng chậm thực thi các thỏa thuận; ủng hộ việc thông qua Khuôn khổ về Phát triển kinh tế đồng đều và Khuôn khổ ASEAN về Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện. Tiếp tục tăng cường hợp tác và đầu tư thích đáng cho các lĩnh vực như thu hẹp khoảng cách phát triển, an ninh năng lượng, lương thực, cũng như tăng cường hợp tác nhằm xử lý hiệu quả các thách thức đang nổi lên, kể cả biến đổi khí hậu, an ninh hàng hải, môi trường, khai thác và sử dụng tài nguyên nước trên các dòng sông, nhất là sông Mê Công, một cách hợp lý để từ đó góp phần thúc đẩy phát triển bền vững và đồng đều ở khu vực...

Liên quan đến vấn đề Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ, Việt Nam khẳng định hòa bình, ổn định ở Biển Đông, trong đó có vấn đề an ninh, an toàn và tự do hàng hải là lợi ích chung của khu vực và tất cả các nước; các bên liên quan cần giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS; bảo đảm tôn trọng và thực hiện đầy đủ DOC, tiến tới COC; trong giải quyết tranh chấp, vấn đề nào chỉ liên quan đến hai nước thì giải quyết song phương, vấn đề nào liên quan đến nhiều bên thì phải được giải quyết giữa các bên có liên quan.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng nhấn mạnh yêu cầu khai thác và sử dụng nguồn nước sông Mê Công một cách hợp lý, hiệu quả, bảo đảm lợi ích của dân cư và sự phát triển bền vững của tất cả các nước ven sông, nhất là các nước hạ nguồn; khẳng định việc bảo đảm an ninh năng lượng có ý nghĩa quan trọng hàng đầu cho phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia...; ủng hộ Mianma đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2014.

Họp với đại diện Hội đồng tư vấn kinh doanh ASEAN (ASEAN-BAC), các nhà lãnh đạo ASEAN đánh giá cao hoạt động và đóng góp của ASEAN-BAC trong năm vừa qua, đặc biệt trong nỗ lực thúc đẩy hội nhập khu vực tư nhân vào các hoạt động xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN, cũng như đóng góp của các doanh nghiệp vào việc tăng cường xây dựng Cộng đồng Kinh tế, liên kết ASEAN.

Phát biểu tại cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị các doanh nghiệp quan tâm đến Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN, nhất là các chiến lược, hành động và dự án cụ thể để kết nối lĩnh vực hạ tầng giao thông vận tải, như dự án Mạng lưới Đường bộ ASEAN và Đường sắt Xinhgapo - Côn Minh. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khẳng định Chính phủ Việt Nam luôn tạo mọi điều kiện cho sự phát triển của các thành phần kinh tế, trong đó có doanh nghiệp tư nhân, đảm bảo một môi trường kinh doanh công bằng, rộng mở với nhiều ưu đãi, cơ hội bình đẳng cho tất cả thành phần kinh tế.

Ngay sau phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cùng các nhà lãnh đạo ASEAN chứng kiễn lễ ký Hiệp định về thành lập Trung tâm điều phối ASEAN về hỗ trợ nhân đạo đối với quản lý thiên tai và Tuyên bố ASEAN về đoàn kết trong đa dạng văn hóa: Tiến tới củng cố cộng đồng ASEAN.

Tiếp đó, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các nhà lãnh đạo ASEAN đã ký Tuyên bố Bali về Cộng đồng ASEAN trong Cộng đồng các quốc gia toàn cầu. Tuyên bố khẳng định tăng cường phối hợp và hợp tác ASEAN trong các vấn đề toàn cầu, các vấn đề quan tâm chung tại các diễn đàn đa phương, các tổ chức quốc tế, nhằm hướng tới xây dựng lập trường chung của ASEAN và tăng cường sự đóng góp của ASEAN trên các vấn đề toàn cầu, qua đó nâng cao vai trò và tiếng nói của ASEAN trong khu vực và trên thế giới.

* Sau lễ khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN 19, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có cuộc gặp với Thủ tướng CHDCND Lào Thongsing Thamavong. Hai bên thông báo cho nhau về tình hình mỗi nước và bày tỏ vui mừng trước những phát triển tốt đẹp trong quan hệ hai nước trong thời gian qua cũng như phương hướng hợp tác trong thời gian tới. Hai bên trao đổi và nhất trí sẽ tổ chức nhiều hoạt động thiết thực trong Năm Hữu nghị Việt Nam - Lào 2012, nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao và 35 năm ký Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác Việt Nam - Lào. Hai thủ tướng cũng khẳng định tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong hợp tác khu vực như ASEAN và Tiểu vùng Mê Công, cùng các nước trong khu vực đảm bảo sử dụng bền vững nguồn nước sông Mê Công.

Thiện Thuật