Hướng đến thị trường quy mô 10 tỷ USD
Trong tháng 3, thị trường thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam đón nhận thông tin về sự thâm nhập của Amazon – tên tuổi đình đám trong lĩnh vực mua sắm trực tuyến toàn cầu. Dù sự tham gia của "ông lớn" này dưới hình thức, cấp độ nào vẫn còn là một dấu hỏi lớn nhưng đây cũng là cơ hội để chúng ta nhìn lại sự phát triển của TMĐT nước ta trong thời gian tới.
TMĐT ngày càng phổ biến ở Việt Nam. Ảnh minh họa. |
Theo Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương), ngành TMĐT Việt Nam đang có mức tăng trưởng khoảng 25% và có thể duy trì tốc độ này trong giai đoạn 2018 – 2020. Trong 4 năm tới, quy mô thị trường TMĐT Việt Nam được dự đoán có thể đạt tới 10 tỷ USD.
Bên cạnh doanh nghiệp, các quỹ đầu tư và tập đoàn nước ngoài cũng tích cực mua cổ phần, bỏ tiền đầu tư cho các sàn và các trang web TMĐT trong nước, khiến cho thị trường này ngày càng sôi động.
Mua sắm hiện nay đang bị chi phối bởi kênh TMĐT. Khi người tiêu dùng không còn xa lạ với các thiết bị điện tử thì các dịch vụ phát triển từ nền tảng công nghệ số dần tạo nên ưu thế, điển hình nhất chính là mang đến sự tiện lợi, dễ dàng, nhanh chóng cho người sử dụng.
Theo ông Phạm Thái Bình, Trưởng bộ phận Bán lẻ, Công ty Nghiên cứu thị trường Savills TP Hồ Chí Minh, bên cạnh những trang mua sắm đang thể hiện rõ tính chuyên nghiệp như Lazada, Thegioididong, Sendo, Shopee, Tiki… thì vẫn còn tồn tại các loại hình mua sắm qua các kênh mạng xã hội như Facebook, Zalo… Việc “nhà nhà bán hàng, người người bán hàng” này có quy mô nhỏ lẻ nhưng số lượng lại rất lớn. Đặc biệt là chi phí của hoạt động này không đáng kể, những chính sách thuế vẫn chưa tác động đến.
Rào cản: thói quen “thấy, sờ và… thử”
"Chi phí thấp dẫn đến giá thành sản phẩm thấp nên mô hình 'bán hàng qua mạng xã hội' này vẫn được đón nhận bởi số đông. Trong khi đó, các trang mạng tên tuổi, đầu tư bài bản từ con người đến hệ thống vận hành lại gặp không ít khó khăn từ các gánh nặng chi phí", ông Bình nhận định về 2 xu hướng trái chiều trên thị trường TMĐT Việt Nam.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp TMĐT còn phải chịu chi phí marketing (tiếp thị, quảng cáo) khá cao. Theo ghi nhận, ngân sách chạy marketing cho kế hoạch trong 2 năm đầu của TMĐT dao động xấp xỉ 2 triệu USD. Điều này khiến các doanh nghiệp không cạnh tranh được. Thực tế, không ít thương hiệu trong lĩnh vực TMĐT đã rời bỏ cuộc chơi thời gian qua như Beyeu, Deca, Foodpanda… và nhiều doanh nghiệp rút lui lặng lẽ.
"Dù được đánh giá là màu mỡ nhưng mảnh đất TMĐT không dễ đãi ngộ bất cứ ai. Nhiều thương hiệu trong lĩnh vực này vẫn trong giai đoạn khó khăn để tìm chỗ đứng cho mình", ông Bình đánh giá.
Thực tế, TMĐT tại Việt Nam đang gặp không ít trở ngại như sự phát triển thiếu bền vững, người tiêu dùng còn nhiều nghi ngại ở sản phẩm, thông tin còn đơn điệu, thiếu sức hấp dẫn cũng như một số công cụ hỗ trợ khách hàng.
Theo nghiên cứu chưa đầy đủ, khoảng trên 50% người mua sắm Việt Nam thích mua hàng ở nước ngoài do tin tưởng vào chất lượng sản phẩm, bên cạnh dịch vụ, thanh toán, hậu mãi… Ngoài ra, thói quen mua sắm đặc trưng của người Việt Nam là “thấy, sờ và… thử” nên không ít khách hàng chủ yếu dạo chơi trên mạng để khảo giá là chính. Tuy nhiên, càng ngày thời gian dành cho việc ra ngoài mua sắm càng ít hơn và TMĐT chính là lựa chọn phù hợp.
Ông Phạm Thái Bình cho rằng, các nhà bán lẻ TMĐT cần nghiên cứu thêm hành vi tiêu dùng để dễ dàng tiếp cận cả người tiêu dùng lẫn các đơn vị cung cấp hàng hóa, đặc biệt nên hướng tới sự phát triển lâu dài, bền vững. Việc tham gia sân chơi Việt Nam của các thương hiệu TMĐT lớn như Amazon chắc chắn sẽ góp phần tạo thêm động lực cho thị trường này, cũng như khởi động lại cuộc đua giành thị phần.
Theo dự báo từ giới chuyên gia, khả năng đến năm 2025, TMĐT Việt Nam sẽ vượt qua các nước trong khu vực.