Trong môi trường việc làm cạnh tranh và biến đổi nhanh chóng, thế hệ Gen Z đang phải đối mặt với yêu cầu vừa học vừa làm, vừa trau dồi thêm nhiều kỹ năng để không bị bỏ lại phía sau khi bước vào thị trường lao động.
Đa nhiệm – từ lựa chọn thành yêu cầu bắt buộc
Tại Talkshow “Học một – Làm ba” mới đây, diễn giả Vũ Vi Bình (Bình Bino), người từng trải qua nhiều môi trường làm việc khác nhau đã mang tới góc nhìn thực tế cho giới trẻ với khái niệm “Đa nhiệm” tức là làm được nhiều việc, nhiều vị trí là cần thiết, nhưng nếu không biết chọn lọc, bạn sẽ dễ bị cuốn vào vòng xoáy “học mãi mà vẫn thấy thiếu”.
Quang cảnh tọa đàm.
Theo Bình Bino, thị trường lao động hiện nay không còn chỗ cho “chuyên môn đóng hộp”. Một marketer không thể chỉ biết chạy quảng cáo, một kế toán không thể chỉ dừng ở sổ sách. Các vị trí công việc đòi hỏi khả năng kết hợp nhiều kỹ năng, từ chuyên môn, công nghệ cho đến giao tiếp, tư duy sáng tạo là những thực tế mà nhiều bạn trẻ đang phải đối mặt.
“Chúng ta đang sống trong thời kỳ mà làm một việc thôi là không đủ. Nhà tuyển dụng cần những người có thể ‘làm một mà biết ba’, biết kết nối các kỹ năng để giải quyết vấn đề”, Bình Bino chia sẻ.
Tuy nhiên, Bình Bino cũng cảnh báo một rào cản lớn của Gen Z: Học vì tâm lý FOMO (sợ bỏ lỡ). Thấy ai học gì cũng muốn học theo, dẫn đến tình trạng “biết nhiều nhưng không sâu”, vừa mất thời gian vừa dễ kiệt sức. Giải pháp theo anh là cần xác định kỹ năng lõi, nhằm tạo giá trị khác biệt của bản thân và bổ sung thêm các kỹ năng bổ trợ khác một cách có chiến lược để nâng cấp cái lõi đó.
Rèn tư duy phản biện và Tiếng Anh để ‘mở thế giới’
Đa nhiệm không còn là lựa chọn, mà là điều kiện sinh tồn trong thời đại mới. Gen Z rất nhanh và thông minh, nhưng nếu không có tư duy phản biện, sẽ rất dễ học vì phong trào chứ không phải vì mục tiêu lâu dài của mình. Để có thể ‘cầm lái’ giữa biển kỹ năng, rèn tư duy phản biện là điều quan trọng với Gen Z.
Tại các trường đại học, tư duy phản biện được nhiều trường quan tâm. Đơn cử như tại Đại học Tây Anh Quốc (UWE Bristol), nhà trường xây dựng chương trình giúp sinh viên xác định kỹ năng cốt lõi và phát triển năng lực bổ trợ một cách chiến lược.
Sinh viên được rèn luyện tư duy phản biện ngay từ năm nhất thay vì “thầy nói, trò chép”, sinh viên được khuyến khích đặt câu hỏi, thách thức các giả định, đưa ra góc nhìn riêng và bảo vệ quan điểm bằng lý lẽ; đồng thời tự chọn đề tài dự án cá nhân dựa trên năng lực và sở thích.
Theo đại diện Trường Đại học Tây Anh Quốc (UWE Bristol), ngay từ năm đầu, sinh viên được trải nghiệm làm việc thực tế tại doanh nghiệp để hiểu cách vận hành và vị trí nghề nghiệp mình hướng tới đóng vai trò ra sao. Tiếng Anh cũng là một cầu nối để bạn hiểu thế giới. Mọi môn học đều được dạy bằng tiếng Anh, biến ngôn ngữ này thành phương tiện tư duy và làm việc thay vì chỉ là công cụ giao tiếp.
Các khảo sát gần đây cho thấy, kỹ năng tổng hợp và khả năng học suốt đời là yếu tố hàng đầu mà doanh nghiệp tìm kiếm ở ứng viên trẻ. Trong bối cảnh AI và tự động hóa đang thay đổi cấu trúc việc làm, những người chỉ có một kỹ năng đơn lẻ dễ bị thay thế.
Từ góc độ doanh nghiệp tuyển dụng, Giám đốc Marketing của BestPrice Bùi Thanh Tú cho biết: "Lao động trẻ thế hệ Gen Z khá năng động, sáng tạo. Các bạn cũng cập nhật công nghệ thông tin tốt và nhiệt huyết. Một trong những tiêu chí doanh nghiệp đánh giá cao khi tuyển lao động chính là thái độ, sự quyết tâm và khả năng làm kiêm nhiệm. Lãnh đạo công ty luôn cần những nhân sự chất lượng, không chỉ giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, mà còn phải thể hiện được sự quyết tâm vượt khó".
Ông Vũ Quang Thành, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho rằng: "Quan điểm lựa chọn nghề nghiệp, tiêu chí gắn bó với doanh nghiệp của giới trẻ hiện nay thay đổi. Yếu tố môi trường làm việc, văn hoá doanh nghiệp được nhiều bạn trẻ quan tâm. Do đó, các phiên giao dịch việc làm tạo sự kết nối giữa lao động và doanh nghiệp trao đổi trực tiếp. Doanh nghiệp có thể sẽ phát phiếu khảo sát về sự quan tâm của lao động trẻ, nhưng đồng thời, lao động trẻ cũng tìm hiểu về nhu cầu của doanh nghiệp để điều chỉnh quá trình rèn luyện kỹ nặng mềm khi gắn bó lâu dài".