08:07 12/08/2018

Thế giới tuần qua: Mỹ liên tiếp trừng phạt một loạt nước, quan hệ với Nga nóng trở lại

Trong tuần qua, Mỹ liên tiếp tuyên bố các lệnh trừng phạt nhắm vào các nước bao gồm Iran, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Quốc. Lệnh trừng phạt khiến mối quan hệ Washington-Moskva có phần căng thẳng trở lại sau vụ cáo buộc đầu độc điệp viên.

Chú thích ảnh
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã triệu tập phiên họp Hội đồng An ninh Liên bang về lệnh trừng phạt mới của Mỹ nhằm vào Nga. Ảnh: TTXVN phát

Ngày 8/8, Mỹ tuyên bố sẽ áp đặt các trừng phạt mới nhằm vào Nga sau khi Washington kết luận rằng Moskva đã sử dụng chất độc thần kinh để đầu độc cựu điệp viên Sergei Skripal và con gái của ông này tại Anh. Dự kiến, những biện pháp trừng phạt mới của Mỹ nhằm vào Nga sẽ có hiệu lực từ ngày 22/8.

Một quan chức cấp cao thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết các biện pháp trừng phạt sẽ được thực hiện thành 2 đợt, trong đó đợt đầu tác động lớn nhất, bao gồm việc cấm cấp phép xuất khẩu các mặt hàng an ninh quốc gia nhạy cảm sang Nga.

Ngay lập tức, động thái của Mỹ đã bị Nga phản ứng mạnh mẽ. Ngày 9/8, Bộ Ngoại giao Nga cho biết nước này đang xem xét các biện pháp đáp trả Mỹ.

Trong khi đó, Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev cảnh báo Moskva sẽ coi việc Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt Nga liên là một tuyên bố chiến tranh kinh tế.

Hãng thông tấn TASS dẫn lời người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết trong cuộc họp chung ngày 10/8, Tổng thống Nga Vladimir Putin và các thành viên Hội đồng An ninh đã chỉ trích lệnh trừng phạt mới nhất của Mỹ là "hoàn toàn bất hợp pháp", đi ngược lại luật pháp quốc tế.

Việc Washington vào thời điểm này trừng phạt Nga liên quan tới vụ đầu độc hai cha con cựu điệp viên hai mang người Nga Sergei Skripal được cho là “khá bất ngờ” và đang đẩy hai quốc gia trở lại vạch xuất phát trước khi diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh lạc quan tại Phần Lan trong tháng 7 qua.

Trong một diễn biến liên quan, tuần qua cũng chứng kiến màn tái áp đặt lệnh trừng phạt của Mỹ lên hai quốc gia Trung Đông, là Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, khiến giới quan sát cho rằng việc này sẽ dẫn đến tình trạng bất ổn khu vực.

Trong một thông báo hôm 6/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp, theo đó tái áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Tehran, đồng thời khẳng định chính sách của Washington là "gây sức ép tối đa về kinh tế" đối với Iran. Đúng 4h01 GMT ngày 7/8, các biện pháp trừng phạt chính thức có hiệu lực. Theo đó, nhóm các biện pháp trừng phạt đầu tiên này nhằm vào các giao dịch mua USD, vàng và các kim loại quý, cùng một số ngành công nghiệp chủ chốt như than, nhôm, thép và phần mềm sử dụng trong công nghiệp của Iran.

Kênh truyền hình Press TV của Iran dẫn lời Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif cùng ngày cho rằng thế giới đang "chán nản" với hành động đơn phương của Mỹ. Theo ông Zarif, kế hoạch của Mỹ chặn xuất khẩu dầu mỏ của Iran sẽ không thành công.

Quyết định trừng phạt Iran của Mỹ cũng khiến nhiều nước bày tỏ sự “thất vọng sâu sắc” và tuyên bố vẫn duy trì mối quan hệ thương mại với Iran, điển hình như Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Trung Quốc. Liên minh châu Âu (EU) tuyên bố khối này sẵn sàng thực hiện "quy chế phong tỏa" để bảo vệ doanh nghiệp châu Âu trước những ảnh hưởng do lệnh cấm vận. Quy chế sẽ có hiệu lực cùng giờ với lệnh trừng phạt, giúp ngăn các công ty châu Âu tuân thủ theo các biện pháp trừng phạt của Mỹ, trừ khi được sự cho phép của Ủy ban châu Âu.

Đối với quan hệ Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ, căng thẳng tiếp tục leo thang khi Tổng thống Trump ngày 10/8 quyết định tăng gấp đôi mức thuế đối với thép và nhôm nhập khẩu từ Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong một tuyên bố đăng tải trên tải khoản Twitter, ông Trump cho hay sản phẩm nhôm và thép của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải chịu mức thuế mới lần lượt là 20% và 50%.

Kênh truyền hình nhà nước TRT Haber dẫn lời Tổng thống Tayyip Erdogan khẳng định nước này sẽ không lùi bước trước cuộc chiến tranh kinh tế, đồng thời đe dọa Ankara có thể tìm kiếm những người bạn và đồng minh mới nếu nước này không thấy thêm sự tôn trọng và có đi có lại nào trong quan hệ song phương với Mỹ.

Chú thích ảnh
Xe ô tô là một trong những mặt hàng Mỹ xuất khẩu bị Trung Quốc áp thuế nặng. Xe Ford F150 Lariat tại triển lãm ô tô Los Angeles, bang California, Mỹ. Ảnh: AFP/ TTXVN

Liên quan đến cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, Chính phủ Mỹ ngày 7/8 thông báo sẽ có thêm lượng hàng hóa của Trung Quốc trị giá 16 tỷ USD bị áp thuế 25% kể từ ngày 23/8. Ngay sau một ngày, Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo sẽ áp mức thuế bổ sung 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ có tổng trị giá 16 tỷ USD, bao gồm các sản phẩm thép, ô tô, thiết bị y tế và dầu mỏ.

Những động thái trên của Washington và Bắc Kinh cho thấy dường như hai nền kinh tế lớn nhất không muốn giảm căng thẳng trong cuộc chiến thương mại đang leo thang hiện nay.

Hồng Hạnh/Báo Tin tức